In onze rubriek ‘5 vragen aan’ gaan we in gesprek met interessante mensen en duiken we zo het werkveld van oral history in en alles wat ermee te maken heeft. Deze maand een leuk gesprek met Lena van Poel, collectiemedewerker bij het Oude Ambachten & Speelgoed Museum.
‘Ik ben collectiemedewerker bij het Oude Ambachten & Speelgoed Museum te Terschuur. Afgelopen jaar studeerde ik af van de bachelor Kunstgeschiedenis aan de Universiteit Utrecht, waar ik een passie opdeed voor toegepaste kunst, waaronder objecten van populaire cultuur en mode en kostuum. Maar ook de verschillende manieren waarop een museum een spreekbuis kan zijn voor de verhalen van objecten én van anderen, interesseert mij. Vandaar begon ik in mijn tussenjaar aan dit project waar de verhalen van lokale ondernemers centraal staan. Op deze manier doe ik aan het begin van mijn carrière ervaring op met oral history als een vorm van erfgoed, en hoe verrassend en inspirerend dit kan zijn. Deze ervaring neem ik mee naar de master Curating Art and Cultures van de UvA en de VU, waar ik in september mee start’.
‘De meest inspirerende momenten in het Oude Ambachten & Speelgoed Museum maak je mee als je tijdens openingstijd een rondje door het museum loopt en je luistert naar de reacties en gesprekken van bezoekers. Grootouders die hun kleinkinderen verhalen vertellen over hun jeugd aan de hand van objecten; mensen die herinneringen ophalen aan (overleden) dierbaren die ‘dat ook altijd zo deden’; verwonderde reacties over hoezeer sommige dingen wel, en andere dingen weer niet veranderd zijn. Juist deze verhalen laten zien hoe de nostalgie deze objecten van onschatbare waarde maakt. En het is deze nostalgie die langzaam maar zeker verdwijnt, want (groot)ouders overlijden en verhalen raken in de vergetelheid. Daarom is het juist zo belangrijk dat we nu dit soort verhalen vastleggen, zodat die verwondering kan blijven bestaan. Daar werken we in het museum allemaal hard voor, waaronder de vele vrijwilligers die oude ambachten uitoefenen en zo tot leven brengen’.
‘De eigenaar Kees Bakker begon 30 jaar geleden met verzamelen op het erf van zijn ouders die een veehouderij met kaasmakerij hadden. Later is hij zich volledig gaan toeleggen op verzamelen en heeft hij een museum geopend. En met verzamelen is hij nooit opgehouden. Inmiddels zijn er wel een miljoen voorwerpen in de collectie verspreid over 160 ambachten en een speelgoedmuseum, uit de periode 1910-1970. Van de smid tot de schoolklas, van antiek ondergoed tot de weegschaal van de kruidenier, van alles komt voorbij. Ook worden er stappen gezet om het museum inhoudelijk te professionaliseren. Dit oral history project is daar een onderdeel van’.
‘Voor dit project ben ik de wereld van het dorp Barneveld ingedoken. Welke ambachtslieden en winkeliers waren zo rond de jaren 50 belangrijk, en wie kan mij hier meer over vertellen? Ik interview nazaten van deze ondernemers, die soms zelf de zaak later overgenomen hebben. Dit levert een beeld op van hoe zij hun vak vormgaven en wat het ambacht betekende voor de beoefenaars ervan en hun omgeving. Ook geeft het ons een idee van wat die periode bijzonder maakte en hoe de gemeenschap functioneerde. Barneveld heeft tegenwoordig bijvoorbeeld nog veel familiebedrijven, die opvallend vaak al meer dan 100 jaar bestaan. Het winkelgebied is daardoor erg divers en historisch aan het dorp gebonden. De ondernemers die ik onderzoek en de mensen die ik spreek hebben daaraan bijgedragen. Een bijzondere groep om meer over te weten te komen’!
‘Het is allereerst natuurlijk geweldig om met andere mensen te spreken over een gezamenlijk doel of vraagstuk. Samen kom je verder dan alleen, en de herkenning bij de zeer verschillende deelnemers gaf een gevoel van steun én inspiratie. Zeker gezien ik nog aan het begin van mijn carrière sta, was dat gevoel voor mij heel erg waardevol. Daarnaast was er een moment dat we afdwaalden naar het effect dat een verrassend interview kan hebben. Dat je bijvoorbeeld net de juiste vraag stelt of net de goede combinatie van mensen bij elkaar neerzet, en er opeens een werkelijke parel van een verhaal naar voren komt. Ondanks de uitvoerig besproken moeilijke bijkomstigheden van deze vorm van erfgoed, merkte je toen even waarom iedereen er toch volhardend aan blijft werken. De sprankelende ogen van de deelnemers spraken boekdelen’.
Volg Lena van de Poel op LinkedIn
