3. Hoe houd ik een goed interview?

Vooraf is het belangrijk dat de geïnterviewde weet welke onderwerpen aan bod kunnen komen en wat er met het interview gebeurt. Bespreek kort de onderzoeksvragen en geef aan hoe privacy binnen het project wordt gewaarborgd. Dit bevordert openheid en vertrouwen tijdens het gesprek.

De locatie van het interview kan de sfeer en de kwaliteit van het gesprek sterk beïnvloeden. De beste plek is een omgeving waar de geïnterviewde zich comfortabel en op zijn of haar gemak voelt. Denk hierbij aan de eigen woning of een vertrouwde plek waar privacy gewaarborgd is. Zorg er daarnaast voor dat het gesprek niet wordt onderbroken en vermijd drukke of lawaaierige locaties, zodat de geïnterviewde zich goed kan concentreren en de opname van hoge kwaliteit blijft.

Vertrouwen is de basis voor een goed interview. De geïnterviewde moet zich vrij voelen om persoonlijke ervaringen te delen. Dit vraagt van de interviewer een empathische houding en oprechte interesse in het verhaal van de geïnterviewde. Hierbij is het belangrijk om de geïnterviewde ruimte te geven om zich te uiten en geduldig en respectvol te blijven, ook als emoties hoog oplopen.  

Het is belangrijk om vooraf goed na te denken over de onderwerpen en vragen die tijdens het interview aan bod moeten komen. Een duidelijke topiclijst biedt houvast, terwijl de geïnterviewde de ruimte houdt om het verhaal op eigen wijze te vertellen.

Bij brede onderwerpen werkt een topiclijst goed, omdat de geïnterviewde zelf accenten kan leggen. Gaat het interview over een specifieke gebeurtenis, zoals een aardbeving, dan kan een gerichte vragenlijst effectiever zijn. Zo zorg je ervoor dat bepaalde details en belevingen expliciet aan bod komen.

Een voorbeeld van een topiclijst vind je hier. Meer formats en voorbeelden zijn te vinden op de pagina Downloads en links.

Een van de belangrijkste aspecten van een oral history-interview is goed luisteren. Laat de geïnterviewde het verhaal vertellen zonder te veel onderbrekingen. De rol van de interviewer is om het gesprek subtiel te sturen, zonder de verteller uit het verhaal te halen. Komt een onderwerp vanzelf ter sprake, dan is het niet nodig om de bijbehorende vraag alsnog te stellen — tenzij verdieping gewenst is. Actief luisteren en op het juiste moment verdiepende vragen stellen zijn hierbij cruciaal.

Het vertellen van een levensverhaal roept vaak emoties op. De interviewer moet hierop voorbereid zijn. Soms heeft een geïnterviewde een pauze nodig omdat het onderwerp te emotioneel wordt. In zulke situaties is het belangrijk dat de interviewer tijd en ruimte biedt, zodat de geïnterviewde zich kan herstellen zonder dat dit als onverschilligheid wordt ervaren. 

Empathie en betrokkenheid zijn essentieel, maar zonder dat de interviewer te veel ingrijpt of de emoties overdreven weerspiegelt. Een rustige, ondersteunende houding helpt om het gesprek op een respectvolle manier voort te zetten. 

Het is vaak een uitdaging om te bepalen wanneer ingrijpen nodig is. Te veel interventies kunnen storend zijn, terwijl te weinig ingrijpen kan leiden tot een onsamenhangend verhaal. Interventies moeten subtiel zijn en passen bij de context van het gesprek. Gebruik interventies alleen wanneer het verhaal afwijkt van het hoofdonderwerp. Met behulp van een tussenvraag kan het gesprek worden bijgestuurd. Non-verbale communicatie zoals knikken of een korte herhaling kan ook helpen. Te veel interventies of meepraten kan echter leiden tot afleiding en irritatie. Een goede interviewer bewaakt de balans tussen sturen en ruimte geven, zodat het verhaal op een natuurlijke manier blijft verlopen. 

Voor of na het interview kan nogmaals kort worden nagegaan of de geïnterviewde zich comfortabel voelt met de gemaakte afspraken. Na afloop is het goed om te vragen of er onderdelen zijn die niet openbaar mogen worden. Zorg dat deze afspraken schriftelijk worden vastgelegd. Bekijk ook het toestemmingsformulier voor een voorbeeld.

Een prettige afsluiting geeft de geïnterviewde het gevoel dat het interview van belang is geweest en een bijdrage heeft geleverd aan de doelstellingen van het project. Dit getuigt van interesse en betrokkenheid van de interviewer. 

Bij gevoelige of traumatische onderwerpen is het belangrijk om vooraf na te denken over nazorg. Als interviewer kun je aanbieden om na het gesprek nog eens contact op te nemen om te horen hoe het gaat. Ook is het goed om te bespreken of de geïnterviewde bij iemand terechtkan als de emoties hoog oplopen. Dit zorgt ervoor dat de geïnterviewde zich gehoord voelt en dat het gesprek niet alleen een waardevolle, maar ook een verantwoorde ervaring is.