Yvette Kopijn is gepromoveerd op het proefschrift: ‘Door vrouwen gedragen. Gedwongen verplaatsing, veerkracht en overlevingskunst in de levensverhalen van drie generaties Javaans-Surinaamse vrouwen’. Bekijk de livestream hier terug.

Hier Promotoren zijn prof. dr. R.M.A.L. Höfte en prof. dr. G.A. Mak

Foto: uit collectie Atria. Vrouwen in naaiatelier Perry Sport, 1980

Heb jij een passie voor geschiedenis, erfgoed en verhalen uit het verleden? Wil je bijdragen aan nieuw onderzoek naar de rijke geschiedenis van de textielindustrie in Tilburg en Twente? Dan is deze stageplek iets voor jou!

 

Wat ga je doen? 

Onder begeleiding van Het Knooppunt Oral History “Sprekende geschiedenis” werk je mee aan het in kaart brengen van bestaande verhalen over de textielindustrie in Midden-Brabant en Twente. Je doet onderzoek naar verhalen van migrantengemeenschappen, vrouwen en kinderen die kwamen te werken in de textielindustrie aan de hand van oral history materiaal in de collecties van het  TextielMuseum Tilburg en Museumfabriek Twente en schrijft een inhoudelijk verslag van je bevindingen.

 

Jouw taken: 

 

 

Wie ben jij?

 

Wat bieden wij? 

 

Interesse? 
Stuur z.s.m. je cv en motivatie naar info@sprekendegeschiedenis.nl.

 

Deadline: 7 maart 2025

We streven ernaar de positie in maart te vullen.

 

Vragen? Mail naar info@sprekendegeschiedenis.nl t.a.v. Myrthe Kroes of bel op woensdag of donderdag: 020–4282728.

 

Wij kijken uit naar je reactie!

 

Curaçao; de k’noekoe (1947/1948) door Hugo Wilmar

Curaçao heeft een rijke traditie van mondelinge overleveringen: verhalen, liederen, spreekwoorden en mythes die van generatie op generatie worden doorgegeven. Tijdens het project Storianan Skondi di Karibe wordt het oral history-materiaal van prof. Rose Mary Allen gedigitaliseerd, een belangrijke stap in het bewaren van deze waardevolle tradities. Om de context van deze geschiedenis beter te begrijpen, bracht  ”Sprekende geschiedenis” een werkbezoek aan Curaçao.

 

De Zikinzá-collectie: een schatkamer van verhalen 

 

Op Curaçao komen we meer te weten over de Zikinzá-collectie, een omvangrijke collectie met 1.400 liederen, verhalen en levensverhalen, verzameld door Paul Brenneker en Elis Juliana. Hun werk, onder andere vastgelegd in de Sambumbu-publicaties, beschrijft het leven, manieren en gebruiken op Curaçao vanaf de 19e eeuw, waaronder ook verhalen over slavernij en lokale tradities.

Bij een bezoek aan Cultureel Landhuis Bloemhof treffen we bij toeval het verzamelboek ‘’Sambumbu: Mensen en Manieren’’ waarin niet alleen volksverhalen en mythes worden gedeeld, maar ook bijgeloof over dieren zoals leguanen en inzichten over het slavernijverleden. Een citaat uit het boek illustreert de discrepantie tussen officiële geschiedschrijving en mondelinge tradities:

 

 Ondanks mooie wetten en mooie woorden in boeken over het lot van de slaven, dat het toch allemaal zó erg niet was, weet de overlevering wat anders te vertellen, vooral over de ellende op enkele grotere plantages

 

 

 

 

 Bezoek aan het Nationaal Archief Curaçao (NAC) &

Verbinding tussen generaties

 

 

Een bezoek aan het Nationaal Archief Curaçao bracht ons in gesprek met prof. Rose Mary Allen, filmmaker en docent Clay Toppenberg, directeur van het Nationaal Archief Max Scriwanek en medewerker Julienne Fabias. Dit bezoek benadrukte niet alleen het belang van het behouden van oral history, maar liet ons ook zien hoe vernieuwende methoden deze verhalen tot leven kunnen brengen.

 

Clay Toppenberg presenteerde een filmproject gemaakt door mbo-studenten van de richting Zorg en Welzijn. De studenten lieten zich inspireren door een oral history-fragment over een zuster die werkte met verslaafden en sekswerkers en mensen met een kwetsbare positie in de samenleving. Deze verhalen werden door de studenten herinterpreteerd in een zelfgemaakte fictiefilm, die binnenkort online te zien zal zijn.

 

De aanwezigen waren onder de indruk van deze creatieve methode om immaterieel erfgoed toegankelijk te maken voor de jeugd, vooral in een tijd waarin zij steeds minder met verhalen van hun ouders en grootouders opgroeien. Er werd gesproken over de nieuwe mogelijkheden die deze benadering biedt om verbinding te creëren tussen archiefmateriaal en jongeren. Hoewel de traditie van orale overleveringen op Curaçao grotendeels is weggevallen, worden er samen nieuwe manieren gevonden om de geschiedenis levendig te houden.

 

Daarnaast werd gesproken over technologische vooruitgang, zoals de ontwikkeling van spraakherkenningssoftware in het Papiaments om belangrijk oral history-materiaal van prof. Allen te transcriberen. Dit materiaal, dat is opgenomen tussen 1980 en 1995, omvat interviews met mensen op enkele Caribische eilanden, migrerende gemeenschappen en (klein)kinderen van tot slaafgemaakten. Tijdens het project Storianan Skondi di Karibe is dit materiaal gedigitaliseerd.

 

Ook kwam het Metamorfoze-project van de Koninklijke Bibliotheek aan bod, dat ondersteuning biedt bij de digitalisering van koloniaal archiefmateriaal. In de komende jaren zet het Nationaal Archief Curaçao een grote digitaliseringsslag in om haar koloniale archief toegankelijker te maken. Het bezoek werd afgesloten met een rondleiding door het archief, waarbij we de gelegenheid kregen om met de medewerkers in gesprek te gaan.

 

 

Tour orale geschiedenis en musea 

 

Gebouw ”De Bruidstaart” Archivo Nashonal Korsou

 

Via prof. Rose Mary Allen kregen we contact met tourgids Gisella van Uytrecht, die ons een tour door Curaçao gaf met nadruk op de orale geschiedenis en het koloniaal verleden. De tour begon in de wijk Scharloo in Willemstad, waar we verhalen hoorden over de joodse gemeenschap die vele herenhuizen liet bouwen in de wijk. Tegenwoordig zijn daar overheidsinstellingen gevestigd, zoals het Nationaal Archief en de Nederlandse Ambassade.

 

In de tour kwam ook de Tambú aan bod, een muziekgenre dat op Curaçao ontstond uit West-Afrikaanse tradities. De Tambú werd door plantage-eigenaren vaak verboden, maar tot slaaf gemaakten vonden creatieve manieren om het genre levend te houden. Zo verstopten vrouwen de trommels onder hun rokken, en werden bijeenkomsten gehouden op plekken waar de wind het geluid verspreidde zodat het niet te horen was in de landhuizen.

 

We bezochten drie musea:

 

1. Kura Hulanda Museum: Dit antropologisch museum richt zich op de slavernij, de trans-Atlantische slavenhandel en de banden tussen Curaçao en Afrikaanse culturen. We hoorden verhalen over de ontvoeringen, de reis en de gruweldaden die plaatsvonden tussen West-Afrika en Curaçao.

 

Museum Kura Hulandaa

 

2. Tula Museum:  In het museum wordt de opstand van 1795 herdacht, geleid door Tula, een tot slaaf gemaakte intellectueel. Het museum benadrukt verbeelding als middel om onbeschreven geschiedenis tot leven te brengen en biedt ruimte om met pijnlijke geschiedenis om te gaan, geïnspireerd door de Ubuntu-filosofie.

In het Tula Museum zagen we een verbeelding van een vrouw die de Tambú verstopt onder haar rok en een schilderij over “vliegende mensen.” Dit beeld verwijst naar verhalen over tot slaaf gemaakten die geloofden dat zij zonder zout in hun lichaam konden terugvliegen naar Afrika.

 

Kunstwerk over vliegende mensen in Museo Tula

 

Dit verhaal vonden we ook terug in Sambumbu:  ”Geen verhaal heb ik zo vaak moeten opnemen op de band als dit. Op twee punten komen de vele versies overeen. Ten eerste, dat de slaven, voordat ze op Curaçao aankwamen, de afspraak hadden gemaakt geen zout te eten, want zonder zout in hun lichaam zouden ze in staat zijn terug te vliegen.”

 

 

3. Museo Kas di Pal’i Maishi: Dit museum toont het dagelijks leven van de Afro-Curaçaose plattelandsbevolking tot 1950. Het traditionele kleistenen huis met rieten dak laat zien hoe men leefde, en we kregen uitleg over huishoudelijke attributen gemaakt van kalebassen, koraal en aloë vera. Samen zongen we liederen die gezongen werden tijdens dagelijkse bezigheden, wat de geschiedenis extra levendig maakte.

 

Museo Kas di Pal’i Maishi

 

Onderweg over het eiland hoorden we vele verhalen, onder andere over begraafrituelen, de beruchte plantagehouder Willem van Uytrecht en kunst van de bekende kunstenaar Yubi Kirindingo.

 

Conclusie

 

Het werkbezoek aan Curaçao onderstreepte het belang van het bewaren en doorgeven van orale geschiedenis. Verhalen over vliegende mensen, de Tambú, en de opstand van Tula maken deel uit van het rijke immateriële erfgoed van het eiland. Het bezoek inspireerde niet alleen tot reflectie op de geschiedenis van Curaçao, maar ook op persoonlijke familiegeschiedenissen en de rol van archieven in het bewaren van cultureel erfgoed.

 

Dit werkbezoek markeerde een betekenisvol einde van het project Storianan Skondi di Karibe en benadrukte de noodzaak om deze verhalen levend te houden voor toekomstige generaties.

Rose Mary Allen interviewt vrouw in de jaren 80/90

Sinds januari 2024 voert ”Sprekende geschiedenis” samen met buitengewoon hoogleraar Culture, community and History Rose – Mary Allen, het Nationaal Archief Curaçao, het Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid en DANS (het digitale archief van de KNAW) het project  ”De verborgen verhalen van de Cariben” uit.
Doel van dit project is o.a. om het oral history materiaal van Rose Mary Allen uit de jaren tachtig en negentig te digitaliseren en geschikt te maken voor hergebruik. Daarnaast willen we (fragmenten) uit de verhalen aan een (jong) publiek presenteren.
Op dit moment is de stand van zaken: 
In het kader van het traject Hidden Histories organiseert Het Nieuwe Instituut samen met het Fonds voor de Creatieve Industrie op 30 november een symposium. Het project Storianan Skondi di Karibe is onderdeel van dit traject en zal deelnemen in een panel. Meer informatie volgt snel!

Dit project wordt mede mogelijk gemaakt door:

 

 

 

.

Çiğdem Yüksel neemt een interview af.

Je moest eens weten: De eerste generatie vrouwen uit Turkije in Nederland

 

Vanaf eind jaren zestig kwamen de eerste vrouwen uit Turkije naar Nederland om hier een nieuw leven op te bouwen. Hoe zagen die levens eruit? We weten er maar weinig van. De tentoonstelling ‘Je moest eens weten’ en de gelijknamige publicatie van fotograaf en kunstenaar Çiğdem Yüksel, vertellen de verhalen van deze vrouwen aan de hand van de oral history methode en tonen krachtige beelden van vrouwen op motoren, in familiesetting, in fabrieken en demonstrerend: stoer en inspirerend, maar ook kwetsbaar en teder.

 

Sprekende geschiedenis heeft een belangrijke bijdrage geleverd aan het boek met het hoofdstuk ”Van Turkije naar Nederland”, een historische context waarin de komst van de eerste generatie vrouwen vanaf 1964 wordt beschreven. Het boek is verkrijgbaar in maar liefst drie talen: Nederlands, Engels (If you only knew) en Turks (Bir bilsen).

 

Meer informatie over het boek ‘Je moest eens weten’ is hier te vinden.

 

Daarnaast is er de tentoonstelling te zien in het Fotomuseum Rotterdam tot 25 mei 2025.

 

 

Afgelopen week waren we uitgenodigd voor de kick-off van het project FeMig.Lab: Female Labour Migration in European History in Berlijn. Dit initiatief is georganiseerd door Minor – Projektkontor für Bildung und Forschung in samenwerking met Humanity in Action Poland, het Ethnographic Museum of Istria, LVR Industrial Museums en het Centrum voor de Geschiedenis van Migranten.

 

In de komende twee jaar wordt er actief nagedacht over manieren om verschillende perspectieven van vrouwelijke migranten in Europa zichtbaar te maken in musea, via wetenschappelijk onderzoek en binnen projecten van NGO’s, en wordt er een digitaal platform met biografische verhalen over vrouwelijke arbeidsmigratie in Europa ontwikkeld.

 

Als onderdeel van dit Europese netwerk draagt ‘’Sprekende geschiedenis’’ bij als expert in oral history en delen we kennis die we hebben opgedaan naar a.l.v. het oral history project ‘’De Geschiedenis van de Turkse en Marokkaanse Vrouwenbeweging in 40 Verhalen.’’

Foto: Stemmenspel tijdens de opening op 13 september, waarin fragmenten van de verhalen van de geïnterviewde vrouwen worden nagespeeld.

 

Voor het project ‘’Veertig Vrouwen om Nooit te Vergeten: de geschiedenis van de Turkse en Marokkaanse vrouwenbeweging’’ interviewen wij inspirerende vrouwen die veel hebben betekend voor de maatschappij. In de interviews worden mooie, meeslepende, indrukwekkende en soms ook moeilijke levensverhalen verteld. Deze verhalen willen we graag delen met volgende generaties om hen te inspireren en bewust te maken van het werk dat hun moeders hebben verzet.

 

 

Op 18 oktober organiseren we een evenement bij Ru Paré waarbij wij vrouwen willen vragen om een kort fragment voor te dragen in een creatief stemmenspel, waarvoor een scenario wordt geschreven op basis van fragmenten van de interviews. Het evenement zal een openbare bijeenkomst zijn, waarbij een kleine tentoonstelling is te zien en het stemmenspel wordt voorgedragen. Het stemmenspel wordt in samenwerking gemaakt met Alev Kutluer. Alev is de dochter van wijlen Özden Yalim, een bijzondere vrouw die zich onvermoeibaar heeft ingezet voor vrouwen en die aan de wieg heeft gestaan van dit project.

 

De repetities voor het Stemmenspel vinden plaats op dinsdag 15 oktober van 19:00 tot 21:00 uur en op vrijdag 18 oktober van 14:00 tot 15:00 uur, beide bij Ru Paré.

 

Heb je zin om mee te doen? je hoeft geen acteerwonder te zijn en je Nederlands hoeft ook niet perfect te zijn; het gaat vooral om het plezier!

 

Personen:           4 – 6 personen

Voorbereiding:  Twee oefensessies: eerste op dinsdag 15 oktober van 19.00 tot 21.00 uur bij Ru Paré en op 18 oktober van 14.00 tot 15.00 uur.

Locatie:              Ru Paré, in Amsterdam

Vergoeding:       €50,-

Vragen?              mail naar info@sprekendegeschiedenis.nl o.l.v. ‘stemmenspel’ (t.a.v. Saskia of Mila)

 

Bekijk hier de opening van 13 september bij emancipatiecentrum Vrouw en Vaart.

 

Wil je een bijdrage leveren aan het beter ontsluiten van oral history collecties in Nederland? Doe je graag onderzoek en kun je zelfstandig werken? Solliciteer dan bij de Vrije Universiteit Amsterdam (VU).

 

Oral history is niet meer weg te denken uit de wereld van onderzoek en erfgoed in Nederland. Ondanks de toename in het aantal oral history datasets en de ontwikkelde infrastructuur voor onderzoekers en erfgoedactoren, ontbreekt het aan coherente richtlijnen voor hergebruik. Je ontwikkelt deze richtlijnen en legt de fundamenten voor een landelijk netwerk om de herbruikbaarheid van deze kwalitatieve datasets te stimuleren en duurzaam hergebruik te garanderen. Je doet dit op basis van co-creatie met gemeenschappen van onderzoekers, community archives en musea.

 

Je komt terecht bij de sectie Geschiedenis van de afdeling Kunst & Cultuur, Geschiedenis, Oudheid en werkt in een klein interdisciplinair team van onderzoekers, erfgoedspecialisten, data stewards en impact developers.

 

Wij zijn op zoek naar een informatiespecialist die een sleutelrol speelt in dit onderzoek en de gebruikersgroepen/onderzoeksdeelnemers ook actief ondersteunt.

 

Het betreft een tijdelijke functie voor de duur van 15 maanden.

 

Jouw taken:

 

Jouw profiel:

 

Wat biedt de VU:

 

Je werkzaamheden vinden plaats in het kader van een samenwerking tussen de VU, DANS-KNAW en Stichting BMP (Sprekende Geschiedenis).

 

Meer lezen en solliciteren via de VU

 

De vacature sluit op 28 augustus 2024. 

Foto: 8 maart Internationale Vrouwendag demonstratie uit 1988. Links: poster ’Vecht voor je Bestaansrecht’ van het Komitee Zelfstandig Verblijfsrecht. Midden: Maviye Karaman met poster van de HTKB. Foto  uit privé archief.

Op 13 september 2024 opende de tentoonstelling ‘Veertig vrouwen om nooit te vergeten’ bij Vrouw en Vaart!

 

Een reizende tentoonstelling met twee video-installaties en textielkunst over de  levensverhalen van vrouwen die een belangrijke rol hebben gespeeld in de Turkse en Marokkaanse vrouwenbeweging in Nederland. De tentoonstelling is onderdeel van het project ”De geschiedenis van de Turkse en Marokkaanse vrouwenbeweging in 40 verhalen”.

 

Dat is een generatie, die hebben het zwaar gehad, die hebben een zware prijs betaald, maar die hebben ook de deuren geopend voor waar we nu staan

 

Na Vrouw en Vaart zal de tentoonstelling rondreizen door Amsterdam, Den Haag, Rotterdam, Eindhoven en Utrecht. De locaties en data worden binnenkort geüpdatet, dus houd deze pagina en onze socials goed in de gaten voor wijzigingen!

 

 

Waar te zien?

Amsterdam

Vrouw en Vaart: 13 sept – 7 okt

Ru Paré: 9 okt – 27 okt, met op 18 okt een event

 

Den Haag

St. Yasmin: 24 oktober – 12 november

Evenement met stemmenspel, gastsprekers en gezamenlijk weven op vrijdag 8 november van 15:00 – 17:00. 

 

Rotterdam 

Dona Daria: 12 nov – 3 dec

Evenement met stemmenspel, gastsprekers en gezamenlijk weven op donderdag 14 november van 09:30 – 12:00.

 

Utrecht

De Dreef: 3 dec – mid dec

 

Eindhoven

Bibliotheek Best: 4 – 18 februari

 

In de pers:

Luister hier naar een radiofragment van de NPO waarin Karima Aissaoui meer uitlegt over het belang van deze tentoonstelling (minuut 57:30 – 1:09:05).

 

Luister hier naar de uitzending van het radioprogramma ‘Met het Oog op Morgen’ van de NOS, waarin gastcurator Karima Aissaoui in gesprek gaat met Chris Kijne over de opening van de tentoonstelling.

 

Bekijk hier (vanaf 17.20 min) de uitzending van het programma De Sociëteit op NPO 2, waarin Nermin Altintas vertelt over de geschiedenis van de Turkse vrouwenbeweging in Nederland en de opening van de tentoonstelling ‘Veertig vrouwen om nooit te vergeten’, waar zij zelf deel van uitmaakt.

 

 

Met dank aan alle fantastische vrouwen die hun verhaal vertelden. 

 

Colofon artistieke creatie 

 

Archief- en beeldonderzoek Marijn Braam, Mila Lemmens, Ouiam Kaddam, Willemien Sanders en Yasemin Bağcı
Curator en concept tentoonstelling Karima Aissaoui
Grafisch design en textielkunst banners Nora Hendriks 
Historische teksten Hanna Blom, Mila Lemmens en Saskia Moerbeek
Houten constructies Cecile Hübner 
Tentoonstelling eerste concept Yasemin Bağcı
Textielkunst weefgetouw en wol Rosa Smits
Stemmenspel concept en script Saskia Moerbeek
Stemmenspel regie Alev Kutluer en Saskia Moerbeek
Stemmenspelacteurs Aslı Özgen-Havekotte, Jamila Yssel, Malika Chaara, Öznur Acar
Videoinstallatie 1: Verhalen Karima Aissaoui
Videoinstallatie 2: Audiovisueel Archief Mila Lemmens & Marijn Braam

 

 

 

Colofon projectorganisatie

 

Archivering Atria: Kennisinstituut voor Emancipatie en Vrouwengeschiedenis
Analyse en essay (verwacht najaar 2024) Mila Lemmens en Saskia Moerbeek
Communicatie Ivana Barić en Mila Lemmens
Interviews Mila Lemmens, Frank von Meijenfeldt, Saskia Moerbeek, Wilma Simons en Yasemin Bağcı
Initiatiefgroep Annelies Jansen, Çiğdem Yüksel,  Fenna Ulichki, Funda Müjde, Habiba Bouanan en Nadia Bouras
In nagedachtenis van Özden Yalım
Literatuuronderzoek Danielle de Kurver
Projectplan Saskia Moerbeek & Frank von Meijenfeldt
Stuurgroep Amina Berkane Abakhou, Bahar Sakizlioglu, Emel Can, Fadma Bouchataoui, Gönül Fidan-Hettema, Hadiye Keşmer, Melahat Çapoğlu en Nermin Altıntaş
Transcripties Hanna Blom, Frank von Meijenfeldt, Mila Lemmens en Simone Zandink

 

 

 

Mede mogelijk gemaakt door: 

 

 

 

 

                 

 

 

Interview restauratievragen met kunstenaar Guillaume Lo A Njoe door Nathalie Menke en Zeph Benders in zijn atelier 2023

(Foto: Jarno Pors, RCE)

Deze Handreiking is bedoeld voor kleine en grotere musea en helpt hen bij het voorbereiden, afnemen, ontsluiten en archiveren van collectie- en oral history interviews. Bij collectie-interviews gaat het om meer achtergrondinformatie over kunstwerken te verkrijgen en vast te leggen, zoals de manier waarop het is opgebouwd, de bedoeling van de maker, of bijvoorbeeld hoe je het kunt bewaren. Dat kan van groot belang zijn voor het begrip, het behoud en het beheer van objecten.

 

Bij oral history interviews gaat het over levens­verhalen, getuigenissen van mensen over historische gebeurtenissen en de betekenis die zij aan hun omgeving geven. Deze interviews zijn met name belangrijk voor stads- en streekmusea en musea die de geschiedenis van bepaalde gemeenschappen presenteren.

 

Deze handreiking is tot stand gekomen binnen het programma Erfgoed van de 20e eeuw van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) en is downloaden via:

handreiking-collectie-interviews