In 1944 werd de grondslag gelegd voor een geheel nieuwe vakorganisatie, de Eenheidsvakbeweging (EVB), later omgedoopt tot Eenheids Vakcentrale (EVC). Dit was een initiatief van de ondergrondse leiding van de Communistische Partij Nederland (CPN), die een belangrijke rol in het verzet had gespeeld en hoopte dat zij het daardoor gewonnen respect zou kunnen omzetten in sleutelposities in de naoorlogse maatschappij. De EVC was tegen de koloniale oorlog en wilde daar tevergeefs een staking tegen organiseren.
Behalve deelname aan een progressieve regering beoogde de CPN ook een dragende rol in een vernieuwde vakbeweging, waarin de oude levensbeschouwelijke tegenstellingen zouden worden overwonnen in het belang van de gezamenlijke strijd om optimale arbeidsvoorwaarden.
Hiervoor werden 10 personen geïnterviewd:
- A. van den Berg en N. Oosterwijk, beide stakingsleider
- W. Drees, Tweede-kamerlid en minister-president. Zie eveneens een interview met hem van de collectie Indonesiëpolitiek
- H. Drenth, actief bij het Nederlands Verbond van Vakverenigingen en tijdens zijn leven lid van verschillende linkse politieke partijen, waaronder de Revolutionair Communistische Partij
- J. van Es en E. Sip
- W. van Exter, voormalig lid van de CPN
- H. Gortzak, voormalig voorzitter van de CPN-fracties in de Tweede Kamer en de gemeenteraad van Amsterdam
- D. Kleinsma, een voormalig hoofdbestuurder van de EVC en E. Sip
- L. van Os, stakingsleider
Voor meer informatie over de interviews en de geïnterviewden, zie: SFW-werkuitgave no. 8 (1995), pp. 4, 15, 16, 18, 19, 24, 29, 35.
Voor verdere historische context zie: Evert Smit, “Havenartiesten in actie. Het mobilisatieproces bij wilde stakingen in de Rotterdamse haven” in Amsterdams Sociologisch Tijdschrift 21:3 (1994)
Titel: De Eenheidevakcentrale EVC 1943-1948
Auteurs: Paul Coomans, Truike de Jonge, Erik Nijhof
oospronkelijk: doctoraalscriptie
ISBN : 9789001390167