Johan Hendrik van Zweden, kunst en verzet

De toenmalige directeur van het Arnhemse Gemeentemuseum Pierre Jansen (1926-2007) interviewde in 1970 de schilder-beeldhouwer Johan Hendrik van Zweden (1896-1975) aan de vooravond van een overzichtstentoonstelling van diens werk in Arnhem, ter gelegenheid van zijn 75ste verjaardag. Van Zweden was een leerling van Jan Altink en Jan Wiegers, die samen De Ploeg oprichtten en daarmee het Duitse expressionisme in Nederland introduceerden. Van Zweden was ook lid van de Groningse kunstenaarskring. In zijn Groninger jaren werden vele portretten gemaakt van Van Zweden (bijgenaamd “Shanghai Bobby” vanwege zijn Aziatische trekken) door de Ploegleden, waaruit persoonlijke vriendschap en sympathie bleek. Tijdens de Tweede Wereldoorlog sloot hij zich aan bij het kunstenaarsverzet, maar hij werd spoedig opgepakt en gevangengezet in Kamp Vught.

In het interview wordt onder meer ingegaan op Van Zwedens verzetsactiviteiten ten tijde vand de Duitse bezetting en zijn verblijf in het concentratiekamp Vught, waarheen hij in 1943 na zijn arrestatie was overgebracht. Daar kon hij met medeweten van de kampcommandant een eigen atelier opzetten. Na diens vertrek was hij werkzaam in de tekenkamer van de Philipswerkplaats Vught. In het kamp maakte hij onder andere portretten van zijn medegevangenen.

In mei 1944 werd hij gedeporteerd naar concentratiekamp Dachau, waaruit hij in april 1945 werd bevrijd. Na de oorlog werd hij door Mart Stam, als vervanger voor de omgekomen beeldhouwer Frits van Hall, aangesteld als docent aan het Instituut voor Kunstnijverheidsonderwijs (de latere Gerrit Rietveld Academie) in Amsterdam.