Kamp Amersfoort

De interviews zijn gemaakt t.b.v. de drie uur durende documentaire film Geschiedenis van een plek, die Hans Verhagen samen met Armando in 1978 voor de VPRO-televisie maakte over het concentratiekamp Amersfoort (gemeente Leusden). Zij benaderen hun onderwerp als de geschiedenis van het (‘schuldige’) terrein. Aan de orde komen: het ontstaan van het kamp in 1939 als legerplaats voor gemobiliseerde Nederlandse militairen, zijn functie als concentratiekamp van de Duitse bezetter tijdens de Tweede Wereldoorlog, het gebruik als repatriëringskamp de eerste maanden na de bevrijding en als interneringskamp voor Nederlandse SS-ers en NSB-ers direct daarna, de afbraak eind jaren ’60 ten behoeve van de nieuwbouw voor het Politie Opleidingscentrum De Boskamp. De nadruk ligt echter op de periode dat het kamp als concentratiekamp van de Duitse bezetter diende.

De film werd uitgezonden als laatste aflevering van de reeks Het gat van Nederland, op 14 mei 1978. Veel van de interviews worden gedeeltelijk wandelend, inclusief filmcamera, door de omgeving van het kamp gehouden.

In deze interviews vertellen Van Dam, Kleinveld, Molenaar, Zoetmulder, Wolders, Van den Burg, Van den Berg, Robeer, kapelaan Slots en Schols als ex-gevangenen over hun ervaringen in het kamp. Zij waren er veelal vanwege verzetsactiviteiten in terechtgekomen. Zij spreken onder meer over de kampbeulen Berg en Kotälla. Daarnaast komen aan het woord: de aannemer die de barakken in 1939 bouwde (Herzinger); de beheerder van de begraafplaats nabij het kamp, die de doden uit het kamp begroef maar ook levenden van het terrein smokkelde (Jansen); een gemeentearbeider uit Leusden die waar mogelijk de gevangenen hielp met ontsnappingen,
het verzenden van brieven etcetera (Schut); de zoon van de eigenaar van hotel Oud-Leusden, dat tijdens de bezettingsperiode was gevorderd door de Duitsers en direct tegen het kamp aanlag (Jets); de huisschilder die de barakken zowel in 1939 schilderde als in 1945, korte tijd na de bevrijding (Van Hoven); de Amersfoortse groenteleverancier van het kamp (Van Zomeren); de sloper van de laatste barakken eind jaren ’60 (Van Essen); de al enige tijd vóór de oorlog in Nederland woonachtige Duitser Engbrocks, die in 1941 als straf werd opgeleid tot SSkampbewaker in Amersfoort en door vele gevangenen de ‘goede Duitser’ wordt genoemd omdat hij hen probeerde te helpen; de medewerkster van het Nederlandse Rode Kruis Van Overheem, die met name het laatste oorlogsjaar zoveel mogelijk voedselpakketten het kamp in probeerde te krijgen en die door de gevangenen de ‘witte engel van Amersfoort’ werd genoemd (zij speelde tevens een belangrijke rol in het kamp in de paar maanden dat het dienst deed als repatriëringscentrum voor Nederlanders die terugkeerden uit Duitsland); de kampcommandant van nà de bevrijding (Van Zwol); de directeur van de Politie Opleidingsschool
De Boskamp, wiens instituut eind jaren zestig op het terrein gevestigd werd (Steenlaar); enkele naamloze leerlingen en een sportleraar van de politie-opleiding over het verleden van het terrein in korte gesprekjes.

Geïnterviewden: Frans van de Berg, Jan van den Burg, N. van Dam, Willy Engbrocks, R. van Essen, H. Hertzinger, A. van Hoven, Evert Jansen, Martin Jets, Gerrit Kleinveld, ds. O. Molenaar, mw. van Overheem, Henk Robeer, Joep Schols, Arie Schut, Jean Slots, M. van Steenlaar, Hans Wolders, S.H.A.M. Zoetmulder, A. van Zomeren, C. van Zwol, enkele anonieme personen.