Leven op landgoederen

In 2012 hebben getrainde vrijwilligers van de Werkgroep Oral History Gelderland uitgebreide gesprekken gevoerd met bewoners van landgoederen en buitenplaatsen in Gelderland. Met toestemming van de geïnterviewden zijn de gesprekken op band opgenomen en woordelijk uitgetypt, waarna er een goed leesbaar verhaal is geschreven. Het project is geïnitieerd door Stichting Landschapsbeheer (SLG) met de bedoeling om nu het nog kan, het leven van de landgoedbewoners vast te leggen. De vrijwilligers zijn begeleid door SLG en Erfgoed Gelderland.

Er zijn 47 gesprekken gevoerd met eigenaren, pachters, bosbazen en huispersoneel van 30 landgoederen. De verhalen vormen een doorsnede van functies op een landgoed of buitenplaats en beslaan de periode 1920 – 1950. Het zijn persoonlijke verhalen over de eigen herinneringen en over wat de geïnterviewden zich nog herinneren van hun ouders en grootouders. Centraal staat de beleving van het wonen, leven en werken op het landgoed. Samen met de foto’s die gemaakt zijn, geven de verhalen een mooi beeld van hoe het leven op landgoederen vroeger was.

Veel van de herinneringen behoren tot het verleden. De afgelopen decennia is de toestand op de particuliere landgoederen in Gelderland ingrijpend veranderd. Voor het behoud zijn vaak nieuwe initiatieven noodzakelijk gebleken. En ook daar rapporteerden de bewoners over.

Dit archief is geheel openbaar. Deze collectie bevat 47 interviews over het leven op landgoederen in de periode 1930- 1970. Elk interview bestaat uit een geluidsbestand, een transcriptie, een verhaal en foto’s. Vanwege privacy redenen zijn de interviews alleen te beluisteren in de studiezaal van het Gelders Archief. De transcripties van de interviews zijn eveneens uitsluitend in de studiezaal in te zien.

Eigenaren, kamermeisjes, pachters en bosbazen. Ze vertellen openhartig over hun leven op een Gelders landgoed of Gelderse buitenplaats. Hun herinneringen schetsen een rijk beeld van hoe het hier vroeger was. Maar ook van hoe het nu is. In dit boek zijn verhalen opgenomen over Vollenhof, Molecaten, Het Holthuis, Welna, De Dennenhorst, Biljoen, Sint Hubertus, Middachten, Nederhemert, Het Grote Meer, Het Kleine Meer, Keppel, ’t Zelle, ’t Medler, Het Enzerinck, De Heest en Ampsen.

De verhalen zijn verzameld vanuit het idee dat de levende geschiedenis verloren gaat als deze niet wordt vastgelegd. Vrijwilligers van de Werkgroep Oral History Gelderland hebben uitvoerige gesprekken gevoerd. Van de vierenveertig gesprekken zijn er twintig voor dit boek geselecteerd. Elk verhaal gaat gepaard met een korte beschrijving van de landschappelijke en architectonische kenmerken van de buitenplaats of het landgoed. Die combinatie maakt eens temeer duidelijk hoe belangrijk ‘oral history’ is voor het behoud van het huidige en toekomstige Gelderse landschap. De werkgroep Oral History Gelderland is dan ook een initiatief van Stichting Landschapsbeheer Gelderland.