Vakantiekolonies aan de Belgische Kust (1886-1980)

Hoewel vakantiekolonies tot in de jaren tachtig een wijdverspreid fenomeen waren, is er nog weinig onderzoek naar gebeurd. De eerste vakantiekolonies ontstonden vanuit de Schoolstrijd. Naast dit politieke doel was hun belangrijkste taak de gezondheid van de arbeiderskinderen te verbeteren. Na de Eerste Wereldoorlog begonnen alle Belgische zuilorganisaties vakantiekolonies in te richten.

De vakantiekolonies verschilden niet alleen in politieke achtergrond. In tegenstelling tot de katholieke bijvoorbeeld, waren de socialistische vakantiekolonies meisjes en jongens gemengd. Op het einde van de jaren 1960 beleefden de vakantiekolonies hun hoogdagen. De nadruk lag nu niet meer zozeer op de gezondheid maar op een zinvolle vrijetijdsbesteding. Samen met de professionalisering van het koloniepersoneel, verschoof het cliënteel van de vakantiehomes van verzwakte arbeiderskinderen naar kinderen uit de middenklasse.

Onderzoek naar dit fenomeen is dus heel complex. Kolonies werden zowel ingericht door de overheid, de mutualiteiten, werkgevers, organisaties en particulieren en zijn bijgevolg divers in verschillende aspecten. Niet iedere organisator heeft bronnen nagelaten. Klassieke bronnen ontbreken dikwijls en indien ze aanwezig zijn, geven ze ons niet meteen een beeld van het verblijf in de kolonie.

Het registreren van mondelinge getuigenissen is hier aangewezen enerzijds om het tekort aan bronnen aan te vullen en anderzijds om te weten te komen hoe koloniegangertjes deze vakanties hebben ervaren. Specifiek voor dit onderzoek, is er nog een reden om mondelinge geschiedenis als methode te gebruiken. In tegenstelling tot ander bronnenmateriaal over de kolonies, is het iconografisch materiaal wel overvloedig bewaard gebleven. Meestal in de vorm van postkaartjes. Deze tonen ons hoe de inrichters hun kolonie naar buiten wilden tonen. Ook de filmpjes waarover we beschikken zijn propaganda voor de kolonies en hun organisatoren. Deze beelden moeten dus met andere bronnen en getuigenissen aangevuld worden. Omwille van de diversiteit aan vakantiekolonies en door de verschillende aspecten van de Vakantie, zijn er drie grote lijnen in ons onderzoek: – Wie ging er naar de vakantiekolonie? – Hoe werd de vakantiekolonie ervaren? – Hoe keken buitenstaanders naar de vakantiekolonies?

In dit boek schetst auteur Martine Vermandere de rijke geschiedenis van het fenomeen vakantiekolonies, van de opvang van arbeiderskinderen door liefdadigheidsinstellingen op het einde van de 19e eeuw tot de professionalisering van de kolonies door de ziekenfondsen na de Tweede Wereldoorlog. Aan de hand van uniek fotomateriaal en getuigenissen van mooie en minder mooie herinneringen, voert dit boek je mee door de geschiedenis van de vakantiekolonies in al haar aspecten.