Geef een of meerdere zoektermen op.
Gebruik dubbele aanhalingstekens om in de exacte woordvolgorde te zoeken.
Gebruik dubbele aanhalingstekens om in de exacte woordvolgorde te zoeken.
In DAAN, het digitale archief van Beeld & Geluid zijn de interviews en ander bewaard materiaal vindbaar met de zoekterm “Vastberaden maar soepel en met mate”
Vastberaden maar soepel en met mate, 1938-1948. Herinneringen aan Nederland
Auteurs : H.J.A, Hofland, Hans Keller / Hans Verhagen
Uitgever : Atlas Contact B.V., 1976
ISBN : 9789025420376
Keller en Hofland voorzagen het boek van inleidende artikelen, waarin de algemene uitgangspunten van en praktische voorbereidingen op de produktie zijn geboekstaafd. Het boek is bij SFW aanwezig.
Een geschiedschrijving van Nederland van 1938 tot en met 1948 aan de hand van interviews met vooral gewone mensen over de crisisjaren, de korte opbloei vanaf 1938, WO II en de dekolonisatie van Indonesië afgewisseld met archiefmateriaal waaronder speelfilm- en geluidsfragmenten.
Vanaf de jaren zeventig was er een kentering gekomen in het perspectief op de Tweede Wereldoorlog. Het was niet goed meer mogelijk zichzelf op de borst te slaan en alleen de beschuldigende vinger uit te steken naar de collaborateur, de nazi of de misdadiger.
Deze wijziging kwam tot uitdrukking in de VPRO-documentaire uit 1974. De nadruk lag op het falen van de autoriteiten en de mentale verwantschap van collaborateurs en ‘gewone’ burgers. Het verhaal is een ‘anti-epos’ van verwarring, eigenbelang, twijfel, reddeloosheid en absurditeit.
De interviews werden gemaakt t.b.v. de VPRO-produktie Vastberaden, maar soepel en met mate. Herinneringen aan Nederland 1938-1948, door H.J.A. Hofland, Hans Keller en Hans Verhagen. Televisie-uitzending vond plaats op 15 oktober 1974 (2 uur 55 min.). Een bewerkte versie werd uitgezonden op 29 juni 1977 en op 27 augustus 1989 herhaald.
De geïnterviewden vertellen hun herinneringen aan de laatste vooroorlogse jaren, de Tweede Wereldoorlog en de eerste naoorlogse periode vanuit de verschillende posities die ze indertijd innamen. Soms gaat het om autoriteiten zoals de politici Burger en Schermerhorn, de historicus Bouman, de communistische verzetsman Gortzak en ook de perschef van rijkscommissaris Seyss-Inquart, Willi Janke. Daarnaast echter komen verscheidene ‘gewone mensen’ aan het woord, op wier geschiedenis in en rond de oorlog de producenten vooral de nadruk wilden leggen. Voorbeelden zijn de Amsterdamse mevrouw de Bruin en haar vriendin, de verzetsman De Graaf, de NSB-er J.B. en de Duitse soldaten die tijdens de bezetting in Nederland gelegerd waren. Rasterhof, Van der Schaaf, Scheps en Slui geven hun visie op de zogeheten affaire Schokking. Mr. F.M.A. Schokking was in oorlogstijd burgemeester van Hazerswoude en speelde een rol in de arrestatie van het joodse gezin Pino. Na de oorlog werd hij burgemeester van Den Haag totdat de affaire werd opgerakeld en hem tot aftreden dwong. Bij Slui hadden de Pino’s tijdens de oorlog enige tijd ondergedoken gezeten.
Het overgrote deel van de interviews is door Hans Verhagen afgenomen. Aan het interview met Willi Janke nam tevens Sytze van der Zee deel. Het interview met Van Walsum – uiteindelijk niet in de documentaire terechtgekomen – werd door Henk Hofland gehouden.
Chris Vos maakte een analyse van de documentaire in zijn artikel ‘Een onverschillige geschiedenis? De betekenis van de VPROdocumentaire Vastberaden, maar soepel en met mate voor de Nederlandse audiovisuele geschiedschrijving’, in: Jaarboek Mediageschiedenis 5, Amsterdam: Stichting Mediageschiedenis/Stichting beheer IISG, 1993, p.227-260. Dat deed hij eveneens in zijn dissertatie Televisie en Bezetting. Een onderzoek naar de documentaire verbeelding van de tweede Wereldoorlog in Nederland, Hilversum: Verloren, 1995, pp. 128-153.
In 1989 werd de documentaire herhaald in het kader van de VPRO-serie TVTOEN. of: Hoe de Nederlandse televisie geschiedenis schrijft. De makers praatten daar over de totstandkoming van de film, hun achterliggende ideeën, de affaire Schokking en over (oud-premier) de Quay die een interview weigerde.
Geïnterviewden:
