De Hongaarse vluchtelingenstroom van 1956 illustreert hoe de internationale gemeenschap een humanitaire crisis snel kan oplossen. De eerste asiellanden werden niet de dupe van hun humanitaire antwoord op het massale verzoek voor bescherming vanwege de vele Hongaren.
De vluchtelingencrisis van 1956 toont ook hoe een breed draagvlak voor de bescherming van vluchtelingen de inpassing kan vereenvoudigen.

Studenten van de Vakgroep Nieuwste Tijden van de Universiteit Gent hielden oral history interviews met 16 Hongaarse vluchtelingen die in 1956 naar België zijn gekomen.

Naast de volledige transcripten zijn er 10-minuten samenvattingen beschikbaar.

Hier vindt u een academisch artikel over deze geschiedenis.

En dit artikel in het geschiedenis magazine

In het jaar dat Sint-Niklaas de 800ste verjaardag viert, doet de socialistische beweging in de Wase hoofdstad haar geschiedenis uit de doeken, met de expo ‘Het Grote Rode Verhaal’ in het Volkshuis en krijgt een vaste plaats in het art-decopand. Er is niet alleen een expo.

De socialistische beweging stippelde ook een wandeling uit langs de meest voorname plaatsen in Sint-Niklaas waar het socialistische verhaal is geschreven. Die loopt onder meer door de Tabaksstraat, waar vroeger vele arbeiders in de sigarenfabrieken werkten, langs de vroegere Bond Moyson in de Mercatorstraat, de voormalige coöperatieve winkel in de Truweelstraat tot het Volkshuis. 

Het project is een initiatief van ABW-Waasland. Het werd gerealiseerd in samenwerking met het AMSAB en financieel gedragen door ABW, SP en Bond Moyson van het Waasland.

In 1996 vloeide hieruit een eerste publicatie voort, onder redactie van Geert Van Goethem (AMSAB-Antwerpen), met de titel Vaandels ruisen, vuisten groeten. Het werk behandelde in hoofdzaak de  stichtingsperiode van de socialistische beweging in Sint-Niklaas, van circa 1895 tot het uitbreken van
de Tweede Wereldoorlog. De periode na de oorlog kwam slechts summier aan bod.

Daarom werd in juli 1997 een tweede fase gestart. De publicatie Vaandels ruisen, vuisten groeten.
Deel II bestrijkt de periode 1945-1975. Tevens werd een summier hoofdstuk gewijd aan de bezetting
en de bevrijding (dat, wie weet, misschien later in een derde publicatie kan uitmonden). Het opzet van dit tweede deel is wat ruimer geworden. Ditmaal wordt niet enkel de stad Sint-Niklaas, maar het hele arrondissement onder de loep genomen, geheel in overeenstemming met de evolutie die de socialistische beweging in het Waasland in deze periode ondergaan heeft. Zowel de vakbond als de partij en de ziekenbond komen aan bod. Aan de vrouwenbeweging wordt eveneens een hoofdstuk gewijd.

Migratie is van alle tijden. Altijd opnieuw hebben mensen om uiteenlopende redenen hun geboortestreek vaarwel gezegd, een soms erg onzekere toekomst tegemoet. Er is moed voor nodig om alles wat vertrouwd is achter te laten en op onbekende grond een nieuw bestaan op te bouwen. Het project ‘Bestemd voor Gent’ heeft als doel om verhalen, rituelen en tradities van mensen met een migratieachtergrond op te tekenen en te ontsluiten voor een breed publiek. In al die verhalen ligt de focus op het leven in de stad Gent, op de kracht en de moed die nodig zijn voor een nieuw begin in een vreemde omgeving.

‘Bestemd voor Gent’ wil het erfgoed van migranten een plaats geven binnen de groeiende aandacht voor erfgoed in het algemeen en hoopt migranten van verschillende afkomst aan te moedigen om de herinneringen aan hun persoonlijke migratieverhaal op te (laten) tekenen.

De verhalen worden verzameld door ‘spoorzoekers’, vrijwilligers die zelf een migratieverleden hebben. De spoorzoekers krijgen een praktijkgerichte opleiding aangeboden die hen wegwijs maakt in de wereld van de mondelinge geschiedenis. Gewapend met deze kennis gaan zij op zoek naar getuigen om hen te interviewen.

Meer dan vijftig spoorzoekers hebben ondertussen met succes de opleiding gevolgd. De eerste 27 interviews zijn afgeleverd. Spoorzoekers en getuigen samen vertegenwoordigen 32 van de 159 nationaliteiten die Gent rijk is.

‘Bestemd voor Gent ‘ heeft de resultaten van het project op verschillende manieren aan het publiek getoond. De vijf duofoto’s van spoorzoekers en getuigen op Erfgoeddag beten de spits af. In een later stadium volgen een boek, een multimediatoepassing in het STAM, een tentoonstelling en tal van andere vormen van presentatie.

‘Bestemd voor Gent’ is een project van AGORA, een Gents partnerschap tussen het stadsbestuur, verschillende welzijnsorganisaties en landelijke verenigingen van migranten. De Integratiedienst doet de coördinatie. Universiteit Gent, STAM (Stadsmuseum), Amsab-ISG (Instituut voor Sociale Geschiedenis) en FARO (Vlaams Steunpunt Cultureel Erfgoed) staan garant voor de wetenschappelijke input in het project.

_{© Stad Gent – Integratiedienst/project ‘Bestemd voor Gent’}

Brood was het hoofdbestanddeel van de arbeidersmaaltijd, dus een goede keuze om te verkopen in een coöperatie. Ieder die lid was van de coöperatie, kon delen in de winst en elke arbeider kocht zijn brood natuurlijk bij de coöperatieve. In het begin bleef de activiteit bescheiden, maar zodra het brood thuis bezorgd werd en de uitgekeerde winst groter werd, begon de coöperatie te groeien.

De bakkerij die voordelige prijzen samenbracht met goede kwaliteit, werd een groot succes. Het inschrijvingsgeld was 25 centiem en de koper verbond zich ertoe al zijn brood bij de coöperatie af te nemen. Een korting van 6% in de vorm van aankoopbonnen en herinvestering van een deel van de winst deden Vooruit snel groeien tot een complexe organisatie met allerlei soorten activiteiten. Er kwamen volksapotheken en winkels waar kruidenierswaren, kolen, kledingstukken en schoenen verkocht werden. In 1901 was de onderneming uitgegroeid van één bakkerij met 150 leden tot meerdere bakkerijen, twintig bijhuizen en meer dan zevenduizend leden! Op de Garenmarkt (nu het Anseeleplein) werd een oude fabriek gekocht waarin een bakkerij, maar ook een winkel, een koffiehuis en een vergaderzaal werden geopend. Het eerste Vlaamse Volkshuis was geboren.

Deze interviews werden afgenomen in kader van het Interviewproject getiteld “Rood of geen brood”. Een practicum in het vak methodologie van de Nieuwste Tijden partim Mondelinge Geschiedenis in de tweede kandidatuur Geschiedenis (tweede bachelor Geschiedenis), academiejaren 1998-1999 (lesgever: professor dr. Bruno De Wever).

In 2001 bundelen de Buurt Ontwikkelings Maatschappij, de Erfgoedcel en Amsab hun krachten op zoek naar een nieuwe visie op de bestemming van Petroleum Zuid. De Vlaamse overheid en Urban II blazen het project financieel leven in. Twee kunstige vertoningen zetten de verhalen van buurtbewoners in de kijker: “Woeste Gronden” (naar T.S. Elliot) in 2002 en “Lijn 13 – Protteknie Petrol Zuid” het jaar daarop. De stad besluit zich in 2007 voor te bereiden op de effectieve sanering van het gebied en de herontwikkeling tot een hoogwaardig bedrijventerrein.

Per concessie kunnen de overblijvende bedrijven hun activiteiten voortzetten tot 2035. Er werken vandaag nog zo’n 200 mensen op Petroleum Zuid. Wat ooit een roemrijke, toonaangevende petroleumhaven was, staat nu aan de vooravond van een spectaculaire transformatie. Nu al verbindt de splinternieuwe Herenpolderbrug Petrol met de Emiel Vloorsstraat. De oude Krugerbrug wordt mogelijk nog omgebouwd tot fiets- en wandelbrug. Maar er staat zoveel meer op het programma.
Weldra herontwaakt onze feniks hier in een volkomen nieuwe outfit!

© foto: privé verzameling Jef De Paepe. Ontwerp: Nicole Schellekens

Lijn 13 – Protteknie : 100 jaar Petrol Zuid
Uitgegeven n.a.v. gelijknamige tentoonstelling
Auteurs: Vera De Boeck, Annick Schreuder, Martine Vermandere, Ilse Cockx, Hugo Manson, Marc Jacobs, Petrol Zuid (Antwerpen), Archief en Museum van de Socialistische Arbeidersbeweging (Gent), Antwerpen, Stad Erfgoedcel, Buurtontwikkelingsmaatschappij (Antwerpen)
Uitgever: Stad Antwerpen, 2003
Lengte: 45 pagina’s

Tussen 1970 en 1981 werkten tientallen Turkse vrouwen uit Gent in een visfileerfabriek in Breskens (Nederland). Vandaag, 40 jaar later, gaan we op zoek naar de verhalen van deze vrouwen. Heb jijzelf of een familielid gewerkt bij Diepvries Breskens en wil jij of zij hierover getuigen? 
De vrouwen uit Gent woonden vooral in de wijken Rabot, Muide en Sluizeken-Tolhuis-Ham. Met een bedrijfsbus werden ze in de vroege ochtend opgepikt aan de Tolhuislaan en reden langs de Gentse Kanaalzone naar hun eindbestemming: Diepvries Breskens.

Amsab-ISG bezit een reeks foto’s van Lieve Colruyt waarop ijverig werkende vrouwen te zien zijn, die nu eens naarstig vis fileren, dan weer recht in de lens kijken. Waarom gingen deze vrouwen in Breskens werken? Was er in Gent geen werk? Hoe ervaarden ze het werk daar?

Neslihan Dogan

Masterproef voorgelegd voor het behalen van de graad master in de richting Conflict en Development

“Door onze hulp werden ze arbeiders. Ik heb vier jaar voor hen gezorgd.”

Turkse migrantenvrouwen van de eerste generatie over moederschap, arbeid en netwerken in gent, 1960 – 1979

Neslihan Dogan interviews, 2019 – 2020:

Onder pseudoniem:

1. Interview met Ayse, 23/01/2019
2. Interview met Dicle, 18/09/2019
3. Interview met Elif, 19/09/2019
4. Interview met Gönül, 22/11/2019
5. Interview met Cemile, 18/12/2019
6. Interview met Sevilay, 27/01/2020
7. Interview met Canan, 06/02/2020
8. Interview met Türkan, 19/06/2020
9. Interview met Tülay, 27/06/20
10. Interview met Ulviye, 28/06/2020

Artikel Neslihan Dogan in Brood & Rozen | Folio, tijdschrift voor de geschiedenis van sociale bewegingen: Op zoek naar de vrouw naast de Turkse gastarbeider

Interviews over ervaringen als arbeider bij Arbed, Acec en Vynckier  De interviews werden afgenomen voor een onderzoek naar de arbeiders- en studentenbeweging van voor en na 1968.

Geïnterviewde groep arbeiders 1950

Arbed: 6

Acec: 10

Vynckier: 3

Geïnterviewde groep arbeiders 1970

Arbed: 7

Acec: 4

Vynckier: 1

Hoewel er niks alledaagser is dan de lunchpauze weten we er nog weinig over. Amsab-ISG gaat met een project rond schafttijd de uitdaging aan om zicht te geven op de invulling van de middagpauze van de werkende mens in het verleden en vandaag.

Food … is not only a collection of products that can be used for statistical or nutritional studies. It is also, and at the same time, a system of communication, a body of images, a protocol of usages, situations and behavior. (Roland Barthes, 1975).

Het project bestaat uit de inventarisatie, registratie en duurzame bewaring van de in het verleden verzamelde getuigenissen rond schafttijd en het verzamelen en registreren van verhalen die de lacunes in dit erfgoed dichten. Boeiende podcasts ontsluiten de getuigenissen voor het publiek. Op metaniveau focust dit project op zowel het potentieel als de problematiek van mondelinge getuigenissen in de collecties van de diverse erfgoedinstellingen. FARO is partner voor het opzetten van een collegagroep hierrond.

Partnerorganisaties

• FARO
• Industriemuseum Gent
• Centrum Agrarische Geschiedenis Leuven
• Erfgoedcel Brussel van de Vlaamse Gemeenschapscommissie
• Kusterfgoed
• Riolenmuseum Brussel
• Werkplaats Immaterieel Erfgoed
• Archiefpunt
• Red Star Line

De honderdste verjaardag (2013) van het Feestlokaal Vooruit en de dertigste verjaardag van het Kunstencentrum dat er in gehuisvest is, biedt een gelegenheid om het rijke materiële en immateriële erfgoed van het gebouw, de socialistische coöperatieve Vooruit en zijn culturele werking en het Kunstencentrum te ontsluiten voor een breed publiek.

De promotoren en externe partners willen een rijke ‘content’ ontwikkelen door materieel en immaterieel erfgoed op te sporen, te valoriseren en laagdrempelig te presenteren. Daarvoor wordt het documentair erfgoed bewaard door AMSAB-Instituut voor Sociale Geschiedenis en het Kunstencentrum geëxploreerd. Daarnaast worden er drie projecten mondelinge geschiedenis uitgevoerd over de geschiedenis van de laatste halve eeuw van Vooruit.

De ontsluiting gebeurt in de vorm van een website, mobiele ICT toepassingen in het Feestlokaal Vooruit, een tentoonstelling in het STAM en een publieksboek. Hiervoor wordt een beroep gedaan op de ervaring en know how van de externe partners.
De 100/30ste verjaardag van Vooruit zal zonder twijfel een breed publiek aanspreken en ook veel media-aandacht krijgen. Dit project wil hierop anticiperen met een kwaliteitsvol erfgoedproject waarin UGent-historici, -kunsthistorici, -architecten en -multimedia-ingenieurs een bijdrage leveren. Het past in de goede nabuurschap waarin Vooruit en UGent ‘rug aan rug’ leven en het zal bijdragen tot de uitstraling van de UGent

Achter de iconische gevel van De Vooruit schuilt een rijke geschiedenis. Een verhaal van 100 jaar vallen en opstaan.

de vooruit/geschiedenis

Werking van de coöperatie Vooruit from Geertjan Tillmans on Vimeo.

Rode cultuurbeleving in het feestlokaal van Vooruit tijdens het interbellum (1919
-1939) – Johannes Teerlinck

FOCUS OP DE PODIUMKUNSTEN

Rode cultuurbeleving in het feestlokaal van vooruit

Universiteit Gent, Faculteit Letteren en Wijsbegeerte, Afdeling Geschiedenis (Nieuwste Geschiedenis), Academiejaar 2009

Interviews afgenomen in het kader van het project ‘Over de bloemetjes en de bijtjes’, seksuele voorlichting in en rond het socialistisch milieu.

Artikel van Wis Geysen gepubliceerd in Begeerte heeft ons aangeraakt.

Over bloemetjes en bijtjes : seksuele voorlichting in en rond het socialistisch milieu

pg. 281-309