Geef een of meerdere zoektermen op.
Gebruik dubbele aanhalingstekens om in de exacte woordvolgorde te zoeken.
Gebruik dubbele aanhalingstekens om in de exacte woordvolgorde te zoeken.
Soort interview: wetenschappelijk
De collectie is nog niet gedigitaliseerd en daarom niet direct in te zien bij Beeld & Geluid. Digitalisering kan wel worden aangevraagd bij Beeld & Geluid via: zakelijk@beeldengeluid.nl
Het interview is gehouden naar aanleiding van het 100-jarig bestaan van de Nederlandse Vegetariërsbond. Deze bond werd op 30 september 1894 opgericht. De organisatie behartigt de belangen van vegetariérs in Nederland. De geïnterviewden zijn vegetariërs uit Oosterbeek die in een gezamenlijk gesprek vertellen over hun achtergronden, de motieven om vegetariër te worden, hun activiteiten in diverse verenigingen hieromtrent en tot slot wat het betekent om vegetariër te zijn.
De volgende personen werden geïnterviewd:
Interviewer: Paul Denekamp
Soort interview: wetenschappelijk
Dit interview is in DAAN, het digitale archief van Beeld & Geluid te vinden met de zoekterm “Stichting film en wetenschap” EN “Lutkie”. Eveneens te vinden met alleen “Lutkie”
Titel: Soli Deo – Wouter Lutkie: biografie van een priester-fascist
Auteur: Willem Huberts
Uitgever: Boom, Amsterdam 2022
ISBN: 9789024446414
Twee jaar voor zijn dood interviewden R.L. Schuursma en Sj. Vellenga de katholieke priester Wouter Lutkie uit Noord-Brabant. Dit interview behandelt zijn visie op het katholicisme en het fascisme.
Wouter Lutkie was een Nederlandse priester die continu in onmin verkeerde met vrijwel het gehele Nederlandse episcopaat – maar die toch niet werd geëxcommuniceerd. Hij had een eigenzinnig karakter en ging zijn leven lang zijn eigen gang, maar een eenling was hij niet. Hij voerde correspondentie met honderden personen, schreef vele boeken en was decennialang actief als journalist, met name in zijn eigen tijdschrift Aristo. Lutkie was de enige Nederlander die op voet van vriendschap verkeerde met de Italiaanse fascistenleider Mussolini, bij wie hij zeven keer op privé-audiëntie mocht komen. Lutkie had nauwe banden met het fascisme, maar werd ondanks een onderzoek niet aangeklaagd voor collaboratie.
Na de oorlog zette hij zijn werk als ambteloos priester voort en bleef zijn tijdschrift Aristo bestaan. Dit was ondertussen een literair tijdschrift geworden. Begin 1965 moest het tijdschrift definitief ophouden te verschijnen, wegens gebrek aan abonnees. In hoeverre Lutkie en zijn Aristo fascistisch of zelfs nationaalsocialistisch waren geweest, bleef onderwerp van veel discussie. Dit interview gaat op dit onderwerp in.
Voor meer informatie over het interview en de geïnterviewde, zie: SFW-werkuitgave no. 8 (1995), p.31.
Toegankelijkheid: eenmalige registratie en login
Het archief is enkel toegankelijk mits toelating van de archiefvormer of diens afgevaardigde na een beargumenteerde schriftelijke vraag.
Brood was het hoofdbestanddeel van de arbeidersmaaltijd, dus een goede keuze om te verkopen in een coöperatie. Ieder die lid was van de coöperatie, kon delen in de winst en elke arbeider kocht zijn brood natuurlijk bij de coöperatieve. In het begin bleef de activiteit bescheiden, maar zodra het brood thuis bezorgd werd en de uitgekeerde winst groter werd, begon de coöperatie te groeien.
De bakkerij die voordelige prijzen samenbracht met goede kwaliteit, werd een groot succes. Het inschrijvingsgeld was 25 centiem en de koper verbond zich ertoe al zijn brood bij de coöperatie af te nemen. Een korting van 6% in de vorm van aankoopbonnen en herinvestering van een deel van de winst deden Vooruit snel groeien tot een complexe organisatie met allerlei soorten activiteiten. Er kwamen volksapotheken en winkels waar kruidenierswaren, kolen, kledingstukken en schoenen verkocht werden. In 1901 was de onderneming uitgegroeid van één bakkerij met 150 leden tot meerdere bakkerijen, twintig bijhuizen en meer dan zevenduizend leden! Op de Garenmarkt (nu het Anseeleplein) werd een oude fabriek gekocht waarin een bakkerij, maar ook een winkel, een koffiehuis en een vergaderzaal werden geopend. Het eerste Vlaamse Volkshuis was geboren.
Deze interviews werden afgenomen in kader van het Interviewproject getiteld “Rood of geen brood”. Een practicum in het vak methodologie van de Nieuwste Tijden partim Mondelinge Geschiedenis in de tweede kandidatuur Geschiedenis (tweede bachelor Geschiedenis), academiejaren 1998-1999 (lesgever: professor dr. Bruno De Wever).
Op zoek … De evolutie van het vrijzinnig humanisme in Vlaanderen sinds de Tweede Wereldoorlog
Gily Coene, Jimmy Koppen, Frank Scheelings (red.)
Uitgeverij ASP/VUBPRESS, 2018
ISBN: 978 90 5718 7094
(voorkant: linosnede Gerard Gaudaen)
Wat maakte van iemand een vrijzinnig humanist? Waarom zette iemand zich in voor een bepaald doel? Welke vorm nam het engagement aan? En hoe speelden familiale, sociale, professionele en regionale achtergronden een betekenis in het leven van de vrijzinnig humanist? In het kader van het project ‘Een Vrijzinnig-Humanistisch Cultureel Erfgoedforum voor Vlaanderen’ stapte CAVA met deze vragen naar tal van geëngageerde vrijzinnigen. Want ook de getuigen vergeten en/of zijn aan het verdwijnen. Bovendien is er een schromelijk tekort aan bronnen over dit hoofdstuk in de geschiedenis van Vlaanderen en Brussel. Deze herinneringen en verhalen leveren dan ook een schat aan informatie op die niet direct te vinden is in de geschreven bronnen. Ze vormen belangrijke getuigenissen over de doorbraak van het vrijzinnig-humanistisch gedachtegoed in Vlaanderen en Brussel en maken deel uit van het mondeling erfgoed van het vrijzinnig humanisme.
CAVA organiseerde daarom verschillende verhalenavonden, waarbij een panel van vrijzinnigen uit de streek herinneringen ophaalde. Ook het publiek liet zich niet onbetuigd. Van ieder gesprek werd een audio-opname gemaakt. Onderaan deze pagina vindt u een overzicht van de verschillende verhalenavonden.
Bovendien werden de verhalen en getuigenissen van de verhalenavonden aangevuld met interviews van vrijzinnige figuren.
De vrijzinnige verhalenavonden vonden plaats met de steun van de Vlaamse Overheid, deMens.nu, Uitstraling Permanente Vorming (VUB) en de Humanistisch Vrijzinnige Vereniging.
Op zoek … De evolutie van het vrijzinnig humanisme in Vlaanderen sinds de Tweede Wereldoorlog
Gily Coene, Jimmy Koppen, Frank Scheelings (red.)
Uitgeverij ASP/VUBPRESS, 2018
ISBN: 978 90 5718 7094
(voorkant: linosnede Gerard Gaudaen)
Naar aanleiding van Erfgoeddag 2017, die in het kader stond van “Zorg”, werden verschillende interviews afgenomen met vrijwilligers en pioniers uit de vrijzinnig-humanistische zorg. Uit elk interview werden een aantal fragmenten geselecteerd, die tezamen de audiobar ‘Pioniers van de vrijzinnig-humanistische zorg’ vormen. Omdat de volledige interviews een schat aan informatie bevatten, willen we jullie deze niet onthouden. Via onderstaande links kan je de interviews beluisteren of lezen en zo meer te weten komen over de pioniers van de vrijzinnig-humanistische zorg en het parcours dat zij aflegden.
Op zoek … De evolutie van het vrijzinnig humanisme in Vlaanderen sinds de Tweede Wereldoorlog
Gily Coene, Jimmy Koppen, Frank Scheelings (red.)
Uitgeverij ASP/VUBPRESS, 2018
ISBN: 978 90 5718 7094
(voorkant: linosnede Gerard Gaudaen)
Het vrijzinnig humanisme heeft altijd mogen rekenen op voorvechters. Soms ging het om persoonlijkheden die streden vanop de spreekwoordelijke barricaden, en die door het brede publiek gekend waren. Maar vaak ging het om mannen en vrouwen achter de schermen, die vanuit hun engagement en overtuiging als humanist de vrijzinnige verenigingen, de cursus niet-confessionele zedenleer, of de vrijzinnige plechtigheden uit de grond stampten en mee vorm gaven.
In het kader van het project Een vrijzinnig-humanistisch cultureel erfgoedforum voor Vlaanderen (2012-2015) ging CAVA op zoek naar deze mensen en hun verhalen en getuigenissen. Een aantal van hen kwamen aan het woord via de verhalenavonden. Maar anderen waren op meerdere terreinen actief en verdienen een diepte-interview. Deze interviews kan u via www.cavavub.be beluisteren en/of lezen.
De collectie is nog niet gedigitaliseerd en daarom niet direct in te zien bij Beeld & Geluid. Digitalisering kan wel worden aangevraagd bij Beeld & Geluid via: zakelijk@beeldengeluid.nl
In DAAN, het digitale archief van Beeld & Geluid is wel het volgende item te vinden: de documentaireserie Voorwaarts en niet vergeten, die deze interviews verwerkten
Deze interviews zijn door Hedda van Gennep in 1976 en begin 1977 gemaakt t.b.v. de 9-delige VARA-televisieserie (op 16mm-film) Voorwaarts en niet vergeten, uitgezonden tussen 11 januari en 5 mei 1977. De serie behandelt de geschiedenis van de socialistische beweging in Nederland van 1850-1918, waarbij in het laatste deel de lijn wordt doorgetrokken tot 1976. Zij duurt in totaal 5 uur en 45 min. De start van de serie werd in de VARAGids (8 januari 1977) begeleid door een artikel over de achtergrond van het project, waarvoor onder meer wordt gesproken met de wetenschappelijk adviseur van het project Johan Frieswijk.
De personen met wie de interviews zijn gehouden variëren van allerlei ‘naamloze’ strijders van de socialistische arbeidersbeweging uit het hele land – waaronder enkele van de arbeiders uit Friesland die al voor de film over Imke Klaver werden geïnterviewd, zoals het echtpaar Brandsma en Douwe de Wit – tot kinderen van socialistische voormannen van het eerste uur zoals Schaper, Vliegen, Troelstra en Domela Nieuwenhuis.
Er wordt onder meer gesproken over: de Spoorwegstaking van 1903; de Zeeliedenstaking van 1911; het Aardappeloproer van 1917; de revolutiepoging van Troelstra in 1918; de Algemene Diamantbewerkers Bond (ANDB) en Henri Polak; het vrouwenkiesrecht; Wibaut en de sociale woningbouw; de SDAP; de vakbeweging, waaronder het NVV en het NAS maar ook de katholieke en christelijke organisaties; de CPH en David Wijnkoop; de SociaalDemocratische Bond (SDB); de Maastrichtse aardewerkfabrikant Regout; de invloed van de kerk; meer algemeen de levensomstandigheden van arbeiders in de onderhavige periode.
57 geïnterviewden:
De collectie is nog niet gedigitaliseerd en daarom niet direct in te zien bij Beeld & Geluid. Digitalisering kan wel worden aangevraagd via Beeld & Geluid.
In DAAN, het digitale archief van Beeld & Geluid is wel het volgende item te vinden: Imke Klaver, dagboek van een Fries Landarbeider, uitgezonden 13-04-1975 bij de VARA, onderdeel van de serie Signalement.
De interviews zijn gemaakt t.b.v. de film Imke Klaver, herinneringen van een friese landarbeider (16mm, 35′, Hedda van Gennep en
Henk de By, 1975), uitgezonden door de VARA-televisie op 13 april 1975. In de VARA-gids van die week geeft een artikel contextinformatie over de film en de erin voorkomende personen; tevens is hierin de neerslag te vinden van (nog) een gesprek met
Roorda: ‘Gerrit Roorda, vertel jij eens wie Imke Klaver was’, door Marinus Schroevers.
Het project is gestart tegen de achtergrond van de ‘ontdekking’ van het dagboek van Imke Klaver door de historicus Ger Harmsen, die
tevens het commentaar spreekt in de film. Het dagboek is in druk verschenen: Imke Klaver, Herinneringen van een Friese
landarbeider. Enkele opgetekende zaken uit het jongste verleden tot 1925 (ingeleid door Ger Harmsen en met aantekeningen van
Johan Frieswijk), Nijmegen: SUN, 1974.
In de interviews wordt gesproken over de persoon van Imke Klaver, over de veelal erbarmelijke leef- en werkomstandigheden op het Friese platteland aan het einde van de 19de en in de eerste decennia van de 20ste eeuw en over de (vrij-)socialistische beweging in die periode. Zoals ook het dagboek van Klaver eindigen de gesprekken bij de werkverschaffingsstaking van 1925. Otje en Jelle Klaver zijn respectievelijk echtgenote en zoon van de hoofdpersoon. Met Hiltje de Vries-Hogerhuis wordt uitsluitend gesproken over de beruchte ‘Hogerhuis-zaak’, waarbij de gebroeders Wiebren, Marten en Keimpe Hogerhuis in 1895 wegens inbraak met geweldpleging werden gearresteerd en veroordeeld, naar verluidt ten onrechte. Als aanhangers van Domela Nieuwenhuis zouden zij tijdens het proces kansloos zijn geweest. Mw. de Vries was een nicht (oomzegger) van de broers.
Geinterviewden:
Herinneringen van een friese landarbeider
Imke KLaver
Sunschrift 71, 1971
Herdruk: Boom uitgevers Amsterdam
ISBN: 9789061686552
In 1971 kreeg Ger Harmsen in Friesland een dik schoolschrift onder ogen, dat de levensherinneringen en overpeinzingen bleek te bevatten van Imke Klaver. Deze was in 1967 op 87-jarige leeftijd overleden. In 1971 zijn deze herinneringen voor het eerst in boekvorm, tweetalig: Fries en Nederlands, uitgegeven door SUN. Destijds veel gelezen en geprezen. De edities uit de jaren zeventig zijn alweer jaren uitverkocht. Omdat er nog altijd veel vraag naar was, verscheen er een herdruk, voorzien van een nieuw nawoord door Johan Frieswijk.
NIOD, Beeldnummer 81315
Zwart Front en Nationaal Front. In mei 1934 richtte de Brabantse katholieke journalist Arnold Meijer de fascistisch georiënteerde en duidelijk antisemitische beweging Zwart Front op. De nieuwe organisatie probeerde van meet af aan de NSB te overtroeven in radicalisme. Zwart Front wilde de macht veroveren langs de weg van revolutie. In april 1940 zette Arnold Meijer zijn beweging uit tactische overwegingen om in het gezagsgetrouwe Nationaal Front. Tijdens de bezetting groeide de organisatie tot 12.000 leden. Eind 1941 moest het Nationaal Front op last van de Duitse bezetter worden ontbonden.
Enige tijd voordat Nationaal Front in december 1941 werd opgeheven heeft men een groot gedeelte van het archief veiligheidshalve opgeborgen. Eerst in een kluis, korte tijd in de grond en nadien de woning van Arnold Meijer. Na het overlijden van Arnold Meijer kwam het archief in beheer en eigendom van mr. J.Th. Stakenburg te Oisterwijk. Eind 1970 werd de heer Stakenburg bereid gevonden het gehele archief in eigendom aan het Rijksarchief in Noord-Brabant over te dragen. Speciale voorwaarden waren, dat het archief tot 1 januari 1976 niet toegankelijk was, dat niet nader te noemen stukken uit het archief moesten worden gelicht en tot het jaar 2000 geheimgehouden moesten worden, en dat ná 1 januari 1976 het archief alleen toegankelijk was voor zuiver wetenschappelijk onderzoek.
Tijdens de periode van de voorlopige inventarislijsten werden talrijke interviews gehouden om meer achtergrondinformatie te krijgen over de periode 1930 – 1948. Sommige mensen met wie een vraaggesprek werd gehouden waren lid geweest van Zwart- en/of Nationaal Front, anderen waren tegenstanders geweest, en weer anderen waren in het verzet geweest of hadden relatie gehad met de persoon van Arnold Meijer.
De collectie is nog niet gedigitaliseerd en daarom niet direct in te zien bij Beeld & Geluid. Digitalisering kan wel worden aangevraagd bij Beeld & Geluid via: zakelijk@beeldengeluid.nl
De interviews werden gehouden in het kader van een oral-historyproject over socialistische thuisopvoeding aan het Instituut voor Pedagogische en Andragogische Wetenschappen van de Universiteit van Utrecht. Alle geïnterviewden kwamen uit een ‘rood nest’ en vertellen over het dagelijks leven in hun jeugd, voornamelijk over hun thuissituatie en opvoeding.
De resultaten van het project zijn neergelegd in Socialistische thuisopvoeding in Nederland in de jaren 1918-1940. Een projekt orale geschiedenis / door José van Dijk, Gerda Houtman, Jacqueline van Lemmen, Utrecht, 1980.
De geïnterviewden:
link naar collectie