Geef een of meerdere zoektermen op.
Gebruik dubbele aanhalingstekens om in de exacte woordvolgorde te zoeken.
Gebruik dubbele aanhalingstekens om in de exacte woordvolgorde te zoeken.
In het jaar dat Sint-Niklaas de 800ste verjaardag viert, doet de socialistische beweging in de Wase hoofdstad haar geschiedenis uit de doeken, met de expo ‘Het Grote Rode Verhaal’ in het Volkshuis en krijgt een vaste plaats in het art-decopand. Er is niet alleen een expo.
De socialistische beweging stippelde ook een wandeling uit langs de meest voorname plaatsen in Sint-Niklaas waar het socialistische verhaal is geschreven. Die loopt onder meer door de Tabaksstraat, waar vroeger vele arbeiders in de sigarenfabrieken werkten, langs de vroegere Bond Moyson in de Mercatorstraat, de voormalige coöperatieve winkel in de Truweelstraat tot het Volkshuis.
Het project is een initiatief van ABW-Waasland. Het werd gerealiseerd in samenwerking met het AMSAB en financieel gedragen door ABW, SP en Bond Moyson van het Waasland.
In 1996 vloeide hieruit een eerste publicatie voort, onder redactie van Geert Van Goethem (AMSAB-Antwerpen), met de titel Vaandels ruisen, vuisten groeten. Het werk behandelde in hoofdzaak de stichtingsperiode van de socialistische beweging in Sint-Niklaas, van circa 1895 tot het uitbreken van
de Tweede Wereldoorlog. De periode na de oorlog kwam slechts summier aan bod.
Daarom werd in juli 1997 een tweede fase gestart. De publicatie Vaandels ruisen, vuisten groeten.
Deel II bestrijkt de periode 1945-1975. Tevens werd een summier hoofdstuk gewijd aan de bezetting
en de bevrijding (dat, wie weet, misschien later in een derde publicatie kan uitmonden). Het opzet van dit tweede deel is wat ruimer geworden. Ditmaal wordt niet enkel de stad Sint-Niklaas, maar het hele arrondissement onder de loep genomen, geheel in overeenstemming met de evolutie die de socialistische beweging in het Waasland in deze periode ondergaan heeft. Zowel de vakbond als de partij en de ziekenbond komen aan bod. Aan de vrouwenbeweging wordt eveneens een hoofdstuk gewijd.
Migratie is van alle tijden. Altijd opnieuw hebben mensen om uiteenlopende redenen hun geboortestreek vaarwel gezegd, een soms erg onzekere toekomst tegemoet. Er is moed voor nodig om alles wat vertrouwd is achter te laten en op onbekende grond een nieuw bestaan op te bouwen. Het project ‘Bestemd voor Gent’ heeft als doel om verhalen, rituelen en tradities van mensen met een migratieachtergrond op te tekenen en te ontsluiten voor een breed publiek. In al die verhalen ligt de focus op het leven in de stad Gent, op de kracht en de moed die nodig zijn voor een nieuw begin in een vreemde omgeving.
‘Bestemd voor Gent’ wil het erfgoed van migranten een plaats geven binnen de groeiende aandacht voor erfgoed in het algemeen en hoopt migranten van verschillende afkomst aan te moedigen om de herinneringen aan hun persoonlijke migratieverhaal op te (laten) tekenen.
De verhalen worden verzameld door ‘spoorzoekers’, vrijwilligers die zelf een migratieverleden hebben. De spoorzoekers krijgen een praktijkgerichte opleiding aangeboden die hen wegwijs maakt in de wereld van de mondelinge geschiedenis. Gewapend met deze kennis gaan zij op zoek naar getuigen om hen te interviewen.
Meer dan vijftig spoorzoekers hebben ondertussen met succes de opleiding gevolgd. De eerste 27 interviews zijn afgeleverd. Spoorzoekers en getuigen samen vertegenwoordigen 32 van de 159 nationaliteiten die Gent rijk is.
‘Bestemd voor Gent ‘ heeft de resultaten van het project op verschillende manieren aan het publiek getoond. De vijf duofoto’s van spoorzoekers en getuigen op Erfgoeddag beten de spits af. In een later stadium volgen een boek, een multimediatoepassing in het STAM, een tentoonstelling en tal van andere vormen van presentatie.
‘Bestemd voor Gent’ is een project van AGORA, een Gents partnerschap tussen het stadsbestuur, verschillende welzijnsorganisaties en landelijke verenigingen van migranten. De Integratiedienst doet de coördinatie. Universiteit Gent, STAM (Stadsmuseum), Amsab-ISG (Instituut voor Sociale Geschiedenis) en FARO (Vlaams Steunpunt Cultureel Erfgoed) staan garant voor de wetenschappelijke input in het project.
© Stad Gent – Integratiedienst/project ‘Bestemd voor Gent’
Toegankelijkheid: eenmalige registratie en login
Het archief is enkel toegankelijk mits toelating van de archiefvormer of diens afgevaardigde na een beargumenteerde schriftelijke vraag.
Brood was het hoofdbestanddeel van de arbeidersmaaltijd, dus een goede keuze om te verkopen in een coöperatie. Ieder die lid was van de coöperatie, kon delen in de winst en elke arbeider kocht zijn brood natuurlijk bij de coöperatieve. In het begin bleef de activiteit bescheiden, maar zodra het brood thuis bezorgd werd en de uitgekeerde winst groter werd, begon de coöperatie te groeien.
De bakkerij die voordelige prijzen samenbracht met goede kwaliteit, werd een groot succes. Het inschrijvingsgeld was 25 centiem en de koper verbond zich ertoe al zijn brood bij de coöperatie af te nemen. Een korting van 6% in de vorm van aankoopbonnen en herinvestering van een deel van de winst deden Vooruit snel groeien tot een complexe organisatie met allerlei soorten activiteiten. Er kwamen volksapotheken en winkels waar kruidenierswaren, kolen, kledingstukken en schoenen verkocht werden. In 1901 was de onderneming uitgegroeid van één bakkerij met 150 leden tot meerdere bakkerijen, twintig bijhuizen en meer dan zevenduizend leden! Op de Garenmarkt (nu het Anseeleplein) werd een oude fabriek gekocht waarin een bakkerij, maar ook een winkel, een koffiehuis en een vergaderzaal werden geopend. Het eerste Vlaamse Volkshuis was geboren.
Deze interviews werden afgenomen in kader van het Interviewproject getiteld “Rood of geen brood”. Een practicum in het vak methodologie van de Nieuwste Tijden partim Mondelinge Geschiedenis in de tweede kandidatuur Geschiedenis (tweede bachelor Geschiedenis), academiejaren 1998-1999 (lesgever: professor dr. Bruno De Wever).
Op zoek … De evolutie van het vrijzinnig humanisme in Vlaanderen sinds de Tweede Wereldoorlog
Gily Coene, Jimmy Koppen, Frank Scheelings (red.)
Uitgeverij ASP/VUBPRESS, 2018
ISBN: 978 90 5718 7094
(voorkant: linosnede Gerard Gaudaen)
Wat maakte van iemand een vrijzinnig humanist? Waarom zette iemand zich in voor een bepaald doel? Welke vorm nam het engagement aan? En hoe speelden familiale, sociale, professionele en regionale achtergronden een betekenis in het leven van de vrijzinnig humanist? In het kader van het project ‘Een Vrijzinnig-Humanistisch Cultureel Erfgoedforum voor Vlaanderen’ stapte CAVA met deze vragen naar tal van geëngageerde vrijzinnigen. Want ook de getuigen vergeten en/of zijn aan het verdwijnen. Bovendien is er een schromelijk tekort aan bronnen over dit hoofdstuk in de geschiedenis van Vlaanderen en Brussel. Deze herinneringen en verhalen leveren dan ook een schat aan informatie op die niet direct te vinden is in de geschreven bronnen. Ze vormen belangrijke getuigenissen over de doorbraak van het vrijzinnig-humanistisch gedachtegoed in Vlaanderen en Brussel en maken deel uit van het mondeling erfgoed van het vrijzinnig humanisme.
CAVA organiseerde daarom verschillende verhalenavonden, waarbij een panel van vrijzinnigen uit de streek herinneringen ophaalde. Ook het publiek liet zich niet onbetuigd. Van ieder gesprek werd een audio-opname gemaakt. Onderaan deze pagina vindt u een overzicht van de verschillende verhalenavonden.
Bovendien werden de verhalen en getuigenissen van de verhalenavonden aangevuld met interviews van vrijzinnige figuren.
De vrijzinnige verhalenavonden vonden plaats met de steun van de Vlaamse Overheid, deMens.nu, Uitstraling Permanente Vorming (VUB) en de Humanistisch Vrijzinnige Vereniging.
Op zoek … De evolutie van het vrijzinnig humanisme in Vlaanderen sinds de Tweede Wereldoorlog
Gily Coene, Jimmy Koppen, Frank Scheelings (red.)
Uitgeverij ASP/VUBPRESS, 2018
ISBN: 978 90 5718 7094
(voorkant: linosnede Gerard Gaudaen)
Naar aanleiding van Erfgoeddag 2017, die in het kader stond van “Zorg”, werden verschillende interviews afgenomen met vrijwilligers en pioniers uit de vrijzinnig-humanistische zorg. Uit elk interview werden een aantal fragmenten geselecteerd, die tezamen de audiobar ‘Pioniers van de vrijzinnig-humanistische zorg’ vormen. Omdat de volledige interviews een schat aan informatie bevatten, willen we jullie deze niet onthouden. Via onderstaande links kan je de interviews beluisteren of lezen en zo meer te weten komen over de pioniers van de vrijzinnig-humanistische zorg en het parcours dat zij aflegden.
Karel Poma
Op zoek … De evolutie van het vrijzinnig humanisme in Vlaanderen sinds de Tweede Wereldoorlog
Gily Coene, Jimmy Koppen, Frank Scheelings (red.)
Uitgeverij ASP/VUBPRESS, 2018
ISBN: 978 90 5718 7094
(voorkant: linosnede Gerard Gaudaen)
Het vrijzinnig humanisme heeft altijd mogen rekenen op voorvechters. Soms ging het om persoonlijkheden die streden vanop de spreekwoordelijke barricaden, en die door het brede publiek gekend waren. Maar vaak ging het om mannen en vrouwen achter de schermen, die vanuit hun engagement en overtuiging als humanist de vrijzinnige verenigingen, de cursus niet-confessionele zedenleer, of de vrijzinnige plechtigheden uit de grond stampten en mee vorm gaven.
In het kader van het project Een vrijzinnig-humanistisch cultureel erfgoedforum voor Vlaanderen (2012-2015) ging CAVA op zoek naar deze mensen en hun verhalen en getuigenissen. Een aantal van hen kwamen aan het woord via de verhalenavonden. Maar anderen waren op meerdere terreinen actief en verdienen een diepte-interview. Deze interviews kan u via www.cavavub.be beluisteren en/of lezen.
Xavier Taveirne praat met de eerste generaties mannen die zich in Vlaanderen durfden te outen als homo. Het is een aangrijpende en vaak ook onthutsende reeks met verhalen over liefde, strijd en pijn, en het taboe van het homo zijn in minder tolerante tijden.
In drie afleveringen vertellen oudere homo’s ongecensureerd hun verhaal. Belangrijke verhalen en vaak ook gesprekken waarin ze heikele actuele thema’s niet uit de weg gaan.
Driedelige documentaire “Voor de mannen”
Aflevering 1: 1940-1970
In de eerste aflevering komen de homo’s aan het woord die opgroeiden in het katholieke Vlaanderen van na de oorlog. Seks was voor iedereen taboe, en als er al over homoseksualiteit werd gesproken, dan had men het over ‘jeanetten’. Ook de kerk was heel repressief.
Xavier zoekt Paul Rademaekers op, 98 jaar intussen, die zich nog altijd kwaad maakt als hij aan die tijden terugdenkt: “Ik heb altijd gezegd: homoseksualiteit is geen seksueel probleem, maar een sociaal probleem. Ik ben met moeilijke kaarten aan de start gekomen. Maar zelfs met moeilijke kaarten moet je proberen zoveel mogelijk troeven te maken. Mijn troeven waren dat ik me altijd inzette voor anderen en dan vooral voor homo’s.”
De eerste kentering kwam er pas in 1970, toen Will Ferdy als eerste bekende Vlaming op televisie sprak over zijn “anders zijn”. Het was een shock voor Vlaanderen. Will kreeg veel negatieve reacties, maar zijn moedige getuigenis vormde wel het prille begin van de homo-emancipatie.
Aflevering 2: 1970-1980
De wilde jaren zeventig waren ook voor de homogemeenschap de jaren van seksuele bevrijding en maatschappelijke veranderingen.
Hoewel homo’s – zeker op het platteland – nog vaak een verborgen leven bleven leiden, ontstonden er in de steden bloeiende subculturen met homobars en discotheken waar alles mogelijk was. Een liederlijk leven waar iedereen vandaag met nostalgie aan terugdenkt.
Xavier praat ook met Chille De Man en Guido Totté. Guido kwam met de trotskistische Rooie Vlinder voor het eerst op straat om gelijke rechten voor homo’s en hetero’s af te dwingen. Een vroege voorloper van de Pride, die Chille later voor het eerst organiseerde in Brussel.
Aflevering 3: 1980-1995
Voor de homogemeenschap werden de jaren tachtig overschaduwd door de opkomst van een nieuwe, dodelijke ziekte: aids.
In deze aflevering vertellen homo’s over de ravage die het aidsvirus heeft aangericht. Het duurde jaren voor de eerste medicatie beschikbaar was, en in die tijd raakten veel homo’s besmet. Slechts enkelen van hen zijn nu nog in leven. Eén van hen is Patrick Reyntiens. Xavier praat met hem over die zwarte jaren, waarin alle homo’s opnieuw met de vinger werden gewezen. “Aids was de straf van God voor het bandeloze gedrag van de homo’s”, en aidspatienten waren de nieuwe pestlijders.
Xavier praat ook met Rob Scheers, die actief was bij de eerste preventiecampagnes, maar later toch zelf besmet raakte door risicovol gedrag.
In 1982 zond de toenmalige BRT (nu: VRT) Maurice De Wildes legendarische documentairereeks De Nieuwe Orde uit. Over de collaboratie met de Duitse bezetter tijdens de Tweede Wereldoorlog.
Hierna volgden nog andere series: over het verzet, de oostfronters, de bestraffing… Voor die documentaires interviewden Maurice De Wilde en zijn medewerkers meer dan driehonderd mensen. Onder hen bekende collaborateurs zoals Jef Vande Wiele, leider van DeVlag, en Rex-leider Léon Degrelle. Mensen uit het verzet, ministers, advocaten en professoren werden eveneens door Maurice De Wilde in zijn kenmerkende stijl geïnterviewd.
Documentaires van Maurice De Wilde
De Nieuwe Orde – 19 afleveringen
De Verdachten – 4 afleveringen
De Tijd der Vergelding – 8 afleveringen
De Oostfronters – 7 afleveringen
De Repressie – 5 afleveringen
De Kollaboratie – 10 afleveringen
De Jeugdkollaboratie – 4 afleveringen
‘De Allerlaatste Getuigen’ is een interviewproject waarin 100 hoogbejaarde Vlamingen voor de camera getuigen over de eerste wereldoorlog.
Hun verhalen vormen samen het grote verhaal van de oorlog in Vlaanderen, in al zijn facetten. De oorlog was ingrijpend, niet alleen voor zij die aan het front vochten en woonden.
Al deze getuigen waren kind tijdens de oorlog. Sommigen moesten hals over kop op de vlucht naar Nederland, Engeland of Frankrijk, anderen leefden onder de terreur van de bezetter. Sommigen leden honger en mistten hun vader die vocht aan het front of als krijgsgevangene naar Duitsland was gevoerd…
De allerlaatste getuigen van WO I
Auteur: Philip Vanoutrive
Uitgever: Lannoo, 2018
ISBN: 9789401456210
Op basis hiervan verscheen het boek “De allerlaatste getuigen van WO1” van Philip Vanoutrive. De verhalen van 43 getuigen doorkruisen 23 themahoofdstukken waarin hun oorlogsherinneringen telkens verweven zijn met historische achtergrondinformatie. Op levendige wijze vertellen ze over hun ervaringen en belevenissen. Weerzinwekkende anekdotes over dood en vernieling maar ook ontroerende of grappige verhalen kunnen ze zich nog levendig voor de geest halen. Voor de ene was het een ‘mooie en leuke’ tijd – er gebeurde eens wat! Voor de andere spatten de kinderdromen als een ontploffende granaat uiteen.
De strijd voor een gelijkwaardige positie en vertegenwoordiging van vrouwen en mannen in Vlaanderen is al meer dan een eeuw oud. Er zijn grote stappen gezet, maar we zijn er nog niet. Aan de hand van getuigenissen en archiefbeelden schetst de vierdelige reeks ‘Wij, vrouwen’ de evolutie van de positie van vrouwen in onze samenleving, zowel privé als in het publieke leven.
Hoe hebben foute verwachtingen, opvoeding, glazen plafonds, discriminatie, druk, vooroordelen of andere obstakels het vrouwen de voorbije decennia moeilijk gemaakt om zich optimaal te ontplooien? Bijvoorbeeld op het gebied van opvoeding, onderwijs, huwelijk, gezin, seksualiteit, werk en politiek. Hoe zijn ze daarmee omgegaan? Wat hebben actiegroepen, politica’s en individuele vrouwen kunnen veranderen? En hoe ervaren vrouwen al die obstakels vandaag?
In ‘Wij, vrouwen’ brengen vrouwen van alle leeftijden en standen hun verhaal, samen met politica’s, boegbeelden van de vrouwenbeweging en voormalige ‘Dolle Mina’s’. Hun getuigenissen worden geïllustreerd met straffe archiefbeelden. Het zijn nu eens onthutsende en dan weer grappige verhalen over de opvoeding tot huishoudster, knokken om te mogen studeren, de verovering van de mannenberoepen, seksuele taboes en mannen die het nog altijd beter denken te weten. De vier afleveringen focussen achtereenvolgens op seksualiteit, huwelijk en gezin, beroepsleven en de politiek.
‘Wij, vrouwen’ hanteert daarbij de beproefde formule van Kinderen van…: het hele historische én actuele verhaal wordt verteld door betrokken getuigen die de kijker recht aankijken.
Een verrassende blik achter de schermen van de strijd voor vrouwenrechten. Vaak verbluffend archiefmateriaal dat niet in de laatste plaats het seksisme van onze eigen openbare omroep te kijk zet. En achttien vrouwen die je meeslepen in hun verhaal en je met diep respect achterlaten.
Video’s zijn te bekijken indien je bent aangemeld en je Belgische woonplaats of identiteit bevestigd hebt
S1 | Afl.1
Baas over eigen lijf
Strijd om seksuele vrijheid, van taboe op maandstonden tot Metoo
S1 | Afl.2
Vrouwen moeten hun plaats kennen
Decennialang zijn vrouwen opgevoed tot gehoorzaamheid aan de man.
S1 | Afl.3
Welkom in de mannenwereld
Het onderwijs bereidt meisjes lange tijd vooral voor op het huishouden.
S1 | Afl.4
Vrouwen aan de macht
Vrouwen organiseerden zich, verzetten zich en veroverden hun plek
Hieronder een overzicht van de 18 getuigen – of te wel deelnemers aan de documentaire Wij, vrouwen van Canvas – gerangschikt volgens leeftijd.
