In de IWM-serie ‘Royal Navy: lower deck 1910-1922’ spreekt de Britse onderofficier/hofmeester William Halter (geb. 1894) met de interviewer David Lance over zijn tijd bij Britse Marine tussen 1911 en 1924.

Halter behoorde tot het onderdeel Signals and Submarine. Hij maakte deel uit van de 1st Royal Naval Division, die in oktober 1914, enkele maanden na het begin van de Eerste Wereldoorlog, door de Britse admiraliteit naar België was gestuurd om te pogen daar de stad Antwerpen uit de handen van de Duitsers te houden. Toen dat mislukte, vluchtten de Britse militairen, samen met een miljoen Belgen, naar Nederland. Hier werden zij, in het kader van de Nederlandse neutraliteitspolitiek, geïnterneerd in Groningen.

In 2001 bundelen de Buurt Ontwikkelings Maatschappij, de Erfgoedcel en Amsab hun krachten op zoek naar een nieuwe visie op de bestemming van Petroleum Zuid. De Vlaamse overheid en Urban II blazen het project financieel leven in. Twee kunstige vertoningen zetten de verhalen van buurtbewoners in de kijker: “Woeste Gronden” (naar T.S. Elliot) in 2002 en “Lijn 13 – Protteknie Petrol Zuid” het jaar daarop. De stad besluit zich in 2007 voor te bereiden op de effectieve sanering van het gebied en de herontwikkeling tot een hoogwaardig bedrijventerrein.

Per concessie kunnen de overblijvende bedrijven hun activiteiten voortzetten tot 2035. Er werken vandaag nog zo’n 200 mensen op Petroleum Zuid. Wat ooit een roemrijke, toonaangevende petroleumhaven was, staat nu aan de vooravond van een spectaculaire transformatie. Nu al verbindt de splinternieuwe Herenpolderbrug Petrol met de Emiel Vloorsstraat. De oude Krugerbrug wordt mogelijk nog omgebouwd tot fiets- en wandelbrug. Maar er staat zoveel meer op het programma.
Weldra herontwaakt onze feniks hier in een volkomen nieuwe outfit!

© foto: privé verzameling Jef De Paepe. Ontwerp: Nicole Schellekens

Lijn 13 – Protteknie : 100 jaar Petrol Zuid
Uitgegeven n.a.v. gelijknamige tentoonstelling
Auteurs: Vera De Boeck, Annick Schreuder, Martine Vermandere, Ilse Cockx, Hugo Manson, Marc Jacobs, Petrol Zuid (Antwerpen), Archief en Museum van de Socialistische Arbeidersbeweging (Gent), Antwerpen, Stad Erfgoedcel, Buurtontwikkelingsmaatschappij (Antwerpen)
Uitgever: Stad Antwerpen, 2003
Lengte: 45 pagina’s

Tijdens de razzia’s van 1942 werden opgepakte Joodse Antwerpenaren verzameld in stedelijke gebouwen. Dat gebeurde ook in basisschool 16, de huidige stedelijke basisschool Crea 16. 

Naar aanleiding van de herdenking van de gebeurtenissen die zich hebben voorgedaan op de speelplaats
van Crea 16 op 28 augustus 1942 is een uitgewerkt onderwijsprogramma gemaakt “Stedelijke basisschool Crea 16 tijdens de Tweede Wereldoorlog”. 

Een audiovisueel gedeelte bestaat uit gemonteerde videofragmenten van ongeveer 10 à 12 minuten.
Vijf getuigen reflecteren over hun ervaringen als kind tijdens de oorlogsjaren. Deze video-getuigenissen kwamen tot stand dankzij een schoolproject van het Stedelijk Lyceum Linkeroever over schoollopen in oorlogstijd. Het Vredescentrum ondersteunde dit project.

Inspiratiebundel Jongeren in oorlogstijd

Een jonge kijk op de Tweede Wereldoorlog

Deze inspiratiebundel is ontstaan naar aanleiding van de herdenking van de gebeurtenissen die zich hebben voorgedaan op de speelplaats van Crea 16 op 28 augustus 1942. Toen werden honderden Joden opgepakt in de wijk Zurenborg en verzameld op de speelplaats van de school. In de vroege ochtend werden ze naar het doorgangskamp de Dossinkazerne in Mechelen gebracht. Dit verhaal kan je hier terugvinden in de leestekst “Stedelijke basisschool Crea 16 tijdens de Tweede Wereldoorlog”. Laat je door dit uitgewerkt voorbeeld inspireren om zelf aan de slag te gaan.

Met deze inspiratiebundel  helpen we je alvast op weg.
Deze bundel voor leerkrachten bestaat uit 6 onderdelen:
1. Een audiovisueel gedeelte (videofragmenten);
2. Drie pijlers voor herinneringseducatie;
3. Lesmogelijkheden;
4. Leesteksten en een tijdlijn;
5. ‘Uit het archief’: tijdsdocumenten;
6. Suggesties voor aanvullende activiteiten

In 2019 was het 75 jaar geleden dat Antwerpen werd bevrijd van de Duitse bezetting. Met het verstrijken van de tijd wint het doorgeven van dit verleden aan toekomstige generaties aan belang.

Daarom kwamen op zondag 3 februari 2019 mensen naar het FelixArchief met hun verhalen, voorwerpen en documenten uit de Tweede Wereldoorlog. De getuigenissen werden opgetekend.

Van meegebrachte voorwerpen werd een foto en een beschrijving gemaakt, zodat het bijbehorende verhaal bewaard blijft.

Een deel van het materiaal (zowel audio als de verzamelde archiefstukken) heeft als basis gediend voor een tentoonstelling.

Conforta, Arena en Unitas zijn oude volkse wijken in Deurne, Antwerpen met een bijzonder historisch en architecturaal karakter. In Conforta vind je de eerste koopwoningen voor arbeiders, de Unitas wijk is een schoolvoorbeeld van een tuinwijk en Arena -ontworpen door Renaat Braem- is een modernistische monument van sociale huisvesting. Het project werd niet enkel een onderzoek naar de geschiedenis en de architectuur van de wijken. De bewoners werden er intensief bij betrokken. Maandenlang werd met de bewoners van de wijken gepraat en gewerkt. Het project tracht ook de sociale relaties in de buurten te versterken.

Het project mondt uit in een huis-aan-huis blad dat iedere bewoner ontvangt en een tentoonstelling met foto’s, documenten en getuigenissen in de feestzaal van de plaatselijke middelbare school. In een salon – ingericht in een lager gedeelte van de feestzaal – kunnen bezoekers kijken naar familiefoto’s en de video met getuigenissen van bewoners thuis en impressies van de wijk.

Voor de film werd een viertal bewoners gezocht die bereid waren voor de camera te komen en die aanstekelijke vertellers waren. Ze moesten op een – voor de wijk – representatieve plek wonen. Door de bewoners thuis te filmen kon naast hun verhaal ook de woonsituatie naar voren komen. Om de verschillende wijken en woningen ten opzichte van elkaar te lokaliseren werd een fanfare ingeschakeld die een uitgedachte route door Deurne liep. Lengte film: 30 minuten.

Het internationale culturele erfgoedproject Een wereld van diamant: Diamond Workers in The Netherlands, Belgium and France, 1895-2000 zal het verspreide erfgoed van de internationale diamantbewerkers in de twintigste eeuw en daarna verzamelen, beschrijven en verspreiden. Er zal een consortium worden opgericht met partners uit Nederland, België en Frankrijk. Het project zal proefstrategieën bestuderen en testen om de gedigitaliseerde documenten, beelden en getuigenissen van de wereld van de diamantbewerkers digitaal samen te brengen, te verbeteren en te verspreiden.

Publicatie naar aanleiding van het project “A world of diamond: diamond workers in Belgium, the Netherlands and France, 1895-2000”

48 p.
ISBN: 9789464330045

Dit archief bevat een schat aan informatie over de joodse aanwezigheid in Antwerpen en getuigt tevens over het leven en het werk van Sylvain Brachfeld, auteur en behoeder van de geschiedenis en het geheugen van de Antwerpse joodse gemeenschap. Het archief bestaat uit twee grote delen: de manuscripten en publicaties van Sylvain Brachfeld zelf, met honderden artikels, diverse boeken en gedichten van zijn hand. Daarin beschrijft hij alle mogelijke facetten van het joodse leven. Het tweede deel bevat de getuigenissen die hij verzamelde, waaronder een 200-tal audiocassettes, meer dan 1200 foto’s, dia’s, negatieven en videobanden. Verder zijn er diverse boeken en studies met betrekking tot het jodendom in België aanwezig. De audiocassettes vormen een zeer belangrijk onderdeel van het archief. In de jaren 70 heeft de heer Brachfeld heel wat joodse families in Antwerpen geïnterviewd, goed voor ongeveer 120 verhalen met kostbare herinneringen vermits veel van die getuigen reeds overleden zijn. Zelf behoort hij tot de laatste generatie die nog rechtstreeks kunnen getuigen over de Shoah.

Sylvain Brachfeld gebruikte zijn onderzoek voor verschillende publicaties