Journalist en auteur Bòi Antoin heeft op Bonaire de afgelopen jaren een uitgebreide collectie aan Bonairiaans cultureel erfgoed opgebouwd. BEKU is een wekelijkse twee uur durende radioprogramma, in de lucht sinds 1985, eerst als Radiotopiko en sinds 2007 als BEKU. BEKU wordt uitgezonden bij het radiostation Voz di Boneiru 94.7FM. Het programma biedt een platform aan de hele gemeenschap om de stand van zaken van de lokale holistische cultuur en de dynamische samenleving naar voren te brengen, te bespreken en uit te wisselen. Alle programma’s worden live gestreamd, opgenomen en zijn te bekijken op facebook.

Meer informatie over de verschillende collecties die Bòi Antoin heeft vastgelegd is hier te vinden. 

Journalist en auteur Bòi Antoin heeft op Bonaire de afgelopen jaren een uitgebreide collectie aan Bonairiaans cultureel erfgoed opgebouwd. Oral history is vooral vastgelegd via het programma ‘Herensia’ (Erfgoed). Veel van deze opnames staan online.

De interviews zijn afgenomen in het Papiaments. Nederlandse interviews zijn afgenomen in de collectie Makambanan na Boneiru (Nederlanders op Bonaire). Meer informatie over de verschillende collecties die Bòi Antoin heeft vastgelegd is hier te vinden. 

Interviews verzameld voor het Archeologisch-Antropologisch Instituut Nederlandse Antillen (AAINA) door Rose Mary Allen in de periode 1980-1995

Naast de bekende Zikinzá collectie verzamelden Brenneker en Elis nog veel meer oral histories, die opgeslagen zijn in de Openbare Bibliotheek van Curaçao.

De originele tapes, over het leven van meer dan 60 verschillende Sabanen, zijn te vinden in de Koningin Wilhelmina Bibliotheek in The Bottom, Saba.

Deze film is gebaseerd op cassette-interviews die in 1985 op het eiland Saba zijn opgenomen en brengt verhalen tot leven over het leven op Saba in de 19e en 20e eeuw.

Een bijgewerkte en uitgebreide versie van Will Johnsons boek uit 1979, waarin de geschiedenis en cultuur van Saba wordt beschreven aan de hand van archiefbronnen en persoonlijke interviews.

Voor het onderzoek naar de gebruiken rond zwangerschap en bevalling is informatie gebruikt die via mondelinge geschiedenis werd verkregen. De genoemde gebruiken gelden niet noodzakelijkerwijs voor de gehele Arubaanse bevolking aan het begin van de twintigste eeuw.

Er is gebruik gemaakt van interviews die het Ministerie van Cultuur en onderwijs van Aruba in de periode 1967 tot 1973 heeft gehouden. Er is ook gebruik gemaakt van eigen interviews met verschillende vrouwen op Aruba over de gebruiken zoals beschreven. 

Proloog

In alle dorpen waar de geïnstitutionaliseerde medische zorg slecht ontwikkeld is, maken mensen gebruik van de kennis die generaties na generaties is vergaard met betrekking tot de zorg voor zieken en de zorg voor zwangere vrouwen. Door het onderzoek kwam ik tot het besef van het waardevolle werk dat een grote groep vrouwen in de negentiende eeuw en de eerste decennia van de twintigste eeuw deed, dat we niet konden vergeten. Ze hielpen generaties vrouwen om hun kinderen ter wereld te brengen, zich heel goed realiserend dat er langs de biologische kant ook de psychologische kant is en waarvan we kunnen leren. Ter erkenning van hun werk wil ik graag hun namen noemen. Hiervoor raadpleegde ik de geboorteakten vanaf 1831 en eindigend in 1930. Het was in 1831 dat de regering het Burgerlijk register op Aruba oprichtte. 

Lucia Kelly, februari 2005

Mondelinge geschiedenis van Curaçaose migranten die in het begin van de 20ste eeuw naar Cuba vertrokken om te gaan werken op Cubaanse suikerrietvelden.

“Ta Cuba mi ke bai” is het resultaat van een onderzoek naar de emigratie van kinderen van Curaçao naar Cuba. Deze emigratie beleefde zijn hoogtepunt aan het einde van 1917 tot aan 1921. Veel Curaçaose arbeiders verhuisden naar Cuba om op de suikerrietvelden te werken. Daar ontmoetten zij arbeiders van andere Caribische eilanden, waaronder Haïti, Jamaica, Barbados en ook van Aruba, Bonaire en de eilanden daarboven.

In een paar jaar tijd zijn er zo’n 2300 Curaçaoënaars naar Cuba geëmigreerd. Rose Mary Allen bezocht oude Curaçaoënaars die in die tijd naar Cuba zijn gegaan en daarna weer op Curaçao zijn teruggekeerd. Ze waren oud, maar konden haar veel vertellen over Cuba en ook over de redenen waarom ze naar Cuba waren gegaan. En dat waren bijna altijd economische redenen. Er wonen nog steeds Curacaoenaars  op Cuba die daar indertijd naar toegegaan en er zijn gebleven. Die groep intrigeerde Rose Mary Allen en zij vond dat haar onderzoek niet compleet was als zij niet ook deze mensen op Cuba had bezocht.

Om een zo volledig mogelijk beeld te krijgen van de emigratie naar Cuba, werd het onderzoek uitgebreid door getuigenissen te vergelijken met informatie uit documenten, zoals officiële brieven en kranten.

WAT IS ARCHIVO BONEIRU?
Journalist en auteur Boi Antoin heeft op Bonaire de afgelopen jaren een uitgebreide collectie aan Bonairiaans cultureel erfgoed opgebouwd. Het materiaal is opgeslagen in een ruimte van ongeveer zes bij vier meter. De collectie bevat foto’s uit de 20e eeuw, videobanden, audiotapes, voorwerpen, boeken en documenten. Hoewel het materiaal niet heel oud is, zijn de bewaarcondities op Bonaire verre van ideaal, waardoor de achteruitgang in de materiële staat goed te zien is.

Plataforma Kultural en Fundashon Historiko Kultural Boneriano hebben het initiatief genomen om het aanwezige materiaal te laten digitaliseren en te ontsluiten. Zij werken daarbij samen met Regionaal Archief Dordrecht. Het Nationaal Archief heeft geadviseerd en het Instituut voor Beeld en Geluid neemt een deel van de collectie op in haar catalogus.

Categorie programma’s:

Boneiru Ayera i Awe (Bonaire vroeger en nu): 460
Documentaires: 70
Herensia (Erfgoed): 1385
Herensia di Siglo (Erfgoed van de Eeuwen): 85
Aki Boneiru: 446 (1981- )
Aktualidat: 38 (oug 2021- )
Beku (wekelijks radioprogramma): ±1000 (2007- )

Op Aruba verzamelden de heren Hubert Lio Booi en Ito Tromp in de jaren zestig en zeventig van de vorige eeuw de mondelinge geschiedenis van de  Arubaanse bevolking, voornamelijk van de Mestizo (inheemse) Arubaanse bevolking. Hun verzameling wordt bewaard in de Nationale Bibliotheek van Aruba onder de naam Collectie G.F. ‘Ito’ Tromp.

Booi en Tromp hebben veel waardevolle informatie verzameld over de Arubaanse traditionele cultuur.

Ito Tromp

Op Curaçao hebben Paul Brenneker en Elis Juliana vanaf 1958 een grote hoeveelheid mondelinge gegevens verzameld.

Hun oudste informant werd geboren omstreeks 1853, tien jaar voor de afschaffing van de slavernij.

De meeste van de door Juliana en Brenneker verzamelde informatie is opgeslagen in de Zikinzá-collectie, een databank bestaande uit 1.400 liederen, verhalen, en levensverhalen. Anekdotes, jeugdherinneringen, rituelen en volksliedjes werden bij 267 informanten op band opgenomen.

Inhoudelijk ging het Brenneker en Juliana om het vastleggen van de kennis en de wijsheid van de oudere, rurale bevolking, die nog geïsoleerd van de stad en de oprukkende modernisering op Banda’bou of Band’riba leefden.

www.elisjuliana.org

Rose Mary Allen maakte gebruik van de Zikinzá-collectie voor haar proefschrift ‘Di ki manera’ over de Afro-Curaçaose bevolking in de periode na de afschaffing van de slavernij.

Rose Mary Allen:

In deze dissertatie staan de culturele processen centraal die het dagelijkse leven van Afro-Curaçaoënaars na de afschaffing van de slavernij (1863) hebben beïnvloed. Er wordt gekeken naar de invloed die de koloniale overheid, de voormalige slavenhouders en vooral de Rooms-Katholieke kerk uitoefenden op het leven van de Afro-Curaçaoënaars na de emancipatie.
Ook wordt nagegaan hoe deze groep een eigen invulling gaf aan de vrijheid en hoe zij omging met de interventies van hogerhand. Het begrip macht staat hierbij centraal. Deze was zeer ongelijk verdeeld: economische, sociale en raciale ongelijkheid kenmerkten
de negentiende-eeuwse Curaçaose maatschappij.
De hoofdvraag in het proefschrift luidt: welke rol speelden de overheid, de voormalige slavenhouders en de Rooms-Katholieke kerk in het leven van de Afro-Curaçaoënaars na de emancipatie, en op welke wijze hebben de Afro-Curaçaoënaars zowel binnen als buiten de beïnvloedsferen van deze instituten invulling kunnen geven aan hun materiele, sociale en geestelijke leven.

Rene Vicente Rosalia (1948) promoveerde aan de universiteit van Amsterdam op de wettelijke en kerkelijke repressie van tambú, de veelvormige en rijke Afro-Antilliaanse cultuuruiting die herinnert aan het slavenverleden. Tambú is behalve het woord voor veltrom ook een verzamelnaam voor polyritmische muziek, gespeeld in twaalfachtstemaat, dans, symboliek, sacrale en alledaagse rituelen, vermaak, gemeenschapsvorming, conflictbeslechting, informatievoorziening, sociaal protest en hofmakerij.

Hij maakte naast eigen interviews gebruik van de Zikinzá-collectie.

Zie:  Artikel Bernadette de Wit in de Groene Amsterdammer https://www.groene.nl/artikel/duivelsdans