Geinterviewden werd naar de beweegredenen gevraagd voor hun opstelling in de discussie over de mogelijke annexatie van Duitse gebiedsdelen door Nederland direct na de oorlog.

Geïnterviewde(n): mr. J.A.H.J. van der Dussen, F.J. Goedhart, mr. G.B.J. Hiltermann, mw. dr. H. Verwey-Jonker

Geert van de Molen, Tine Boeke-Kramer, Riete Sterenberg-Gompertz en Rachel van Amerongen. Vier vrouwen, vier verzetsstrijdsters. Waarom kwamen zij in opstand tegen de Duitse bezetter en welke gevolgen had dit voor hun leven? Die vragen staan centraal in het oral history project ‘Vier verzetsvrouwen’ (2009), waarin het stereotiepe beeld wordt genuanceerd van vrouwen in het verzet.

Vrouwen zouden, veelal als koerierster, vooral een ondersteunende rol hebben gespeeld. Dit beeld klopt niet voor de vier vrouwen in dit project. De keus voor verzet bleek bij de communistische Geert van der Molen, opgegroeid in een gereformeerde schippersgezin, sterk politiek gemotiveerd, terwijl de verpleegster Tine Boeke-Kramer door de kennismaking met Joodse vluchtelingen in het verzet was gerold. Zij bracht vele Joodse kinderen naar onderduikadressen. Riete Sterenberg-Gompertz vervalste persoonsbewijzen evenals Rachel van Amerongen die in het verzet rolde door haar huwelijk met een niet-Joodse Surinaamse verzetsman. Hun activiteiten varieerden van vervalsen van persoonsbewijzen, het maken van illegale kranten en het geven van hulp aan onderduikers. Alle geïnterviewde vrouwen hebben in Duitse concentratiekampen kampen gezeten.

Het 5e interview is gehouden met een broer van geinterviewde 4.

Hoe verschillend de vier vrouwen ook waren, in hun leven en ook tijdens de oorlog was kunst en cultuur van grote betekenis. Muziek gaf kracht om door te gaan of was een uitlaatklep voor angsten. Anderen zetten een artistiek talent in bij hun verzetsactiviteiten.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog hebben tussen 22.000 en 25.000 Nederlanders dienst gedaan bij formaties van de Waffen-SS. Ondanks hun betrekkelijk hoge aantal zijn zij na de oorlog nauwelijks in de openbaarheid getreden, waardoor over de oorlogservaringen van deze algemeen als landverraders beschouwde groep weinig bekend is. Hun persoonlijke verhalen zijn maar mondjesmaat in de geschiedenisboeken terecht gekomen. Maar ook deze met de Duitsers collaborerende groep Nederlanders maakt deel uit van de oorlogsgeschiedenis en voor het verkrijgen van een volledig beeld van het verleden is het van belang dat ook hun verhalen niet verloren gaan.

In dit interviewproject komen voormalige Nederlandse SS-ers aan het woord, die vertellen over de vooroorlogse tijd, hun afkomst en hun motieven om zich voor de Waffen-SS aan te melden. Ook gaan zij in op hun oorlogservaringen. De interviews laten onder meer zien hoe sterk de aantrekkingskracht is geweest die het nationaalsocialisme op sommigen heeft uitgeoefend. Ook wordt inzichtelijk wat de sociale gevolgen van hun collaboratie zijn geweest.