Filmbeelden van de verwoesting van Zeeuws-Vlaanderen (1944 sep.-okt.), de bevrijding van Middelburg (1944 nov.) en de verwoesting van Koewacht door een V1 (1945 mrt), 1944-1945.
De interviews zijn gemaakt t.b.v. de doctoraalscriptie geschiedenis (RUU) van R. de Koeyer onder de (vermoedelijke) titel Het Militair Gezag in Zeeuws-Vlaanderen.
P. de Bruyne was in 1944-45 Eerste toegevoegd officier Militair Gezag in Zeeuws-Vlaanderen
W. de Kok was in 1944-45 op last van het MG geïnterneerd op beschuldiging van sympathiseren met de NSB
C.W. Slot (vice-admiraal b.d.) bekleedde bij het MG de functie van provinciaal commissaris van Zeeland.
Geïnterviewden:
Te beluisteren in de Bibliotheek van Zeeland
OOGgetuigen van de 20ste eeuw
Van een kleine tweeduizend (oudere) Zeeuwen zijn de herinneringen aan de 20ste eeuw op band vastgelegd. Een doorsnee van de bevolking, van hoog tot laag op de sociale ladder, werkte mee aan het interviewproject Ooggetuigen van de 20e eeuw.
De interviews die via het project zijn opgenomen staan op cd en zijn verzameld in de Zeeuwse Bibliotheek en daar te beluisteren. Op die manier is veel informatie beschikbaar over, deels verdwenen, beroepen, belangrijke gebeurtenissen uit de 20e eeuw, vrije tijdsbesteding en de ontwikkelingen in tien dorpen.
De meeste gesprekken zijn opgenomen op Walcheren en in Zeeuws Vlaanderen.
Een greep uit de collectie van 816 interviews in de geluidsbank:
Kees Slager schreef op basis van oral history verschillende boeken:
Landarbeiders (1981), hertiteld tot Armoede treedt binnen, levensverhalen van landarbeiders
auteur: Kees Slager
ISBN: 9789076815206
Dit boek vertelt het verhaal van een beroepsgroep die nu is uitgestorven, maar die eeuwenlang de grootste van Nederland vormde: de landarbeiders. Slecht betaald en behandeld door de boeren strompelden ze traditiegetrouw achter de achterste gelederen van het proletariaat aan. Tot – in de jaren vijftig van de 20ste eeuw – de machines hun werk begonnen over te nemen. Amper twintig jaar later waren ze overbodig geworden en was er vrijwel geen landarbeider meer over.
De ramp, een reconstructie, 1992
auteur: Kees Slager
ISBN: 9789072138255
(op basis van interviews met ruim 200 mensen)
Wat gebeurde er in de nacht van 31 januari op 1 februari 1953, toen grote delen van ons land als gevolg van een ongekende springvloed overstroomden.
In de nacht van 31 januari op 1 februari 1953 werd Nederland getroffen door een van de grootste natuurrampen uit zijn geschiedenis. Een springvloed in combinatie met een zware noordwesterstorm zette Zeeland en delen van Noord-Brabant en Zuid-Holland onder water. 1.836 mensen en tienduizenden dieren verdronken, 4.500 huizen en gebouwen werden verwoest en 200.000 hectare grond kwam onder water te staan. Kees Slager deed voor De ramp uitvoerig onderzoek in archieven en sprak met ruim 250 ooggetuigen. Zo is een aangrijpend en onthullend verslag ontstaan van wat er zich in die noodlottige dagen in de winter van 1953 van uur tot uur en van plaats tot plaats heeft afgespeeld.
Zeven Zeeuwse vrouwen, 1995
auteur: Kees Slager
ISBN: 9789072138491
Zeven Zeeuwse vrouwen, in leeftijd variërend van zeventig tot tachtig jaar, vertellen in dit boek op indringende wijze het verhaal van hun eigen leven.
Het zijn stuk voor stuk doodgewone vrouwen; de meesten groeiden op in gezinnen van arbeiders en middenstanders en geen van hen bezocht de middelbare school. Maar het zijn wel vrouwen aan wie het leven niet ongemerkt voorbij is gegaan. Ze zijn er door getekend en soms gekneusd, maar ze zijn er niet aan onderdoor gegaan. De meesten zijn er sterk en strijdbaar van geworden. Ze hebben het aangedurfd om de vele emotionele en schrijnende, maar soms ook vrolijke en vertederende momenten uit hun leven eerlijk en open te vertellen. Daardoor groeien deze ‘doodgewone’ vrouwen in hun zelfportretten uit tot bijzondere vrouwen.
Visser verhalen over hun leven in de delta, 1990
auteur: Kees Slager, Paul de Schipper
ISBN: 9789072138088
(op basis van interviews met 60 vissers)
Dit boek gaat over de vissers van het zuidwestelijk deltagebied in de eerste helft van de vorige eeuw. Over de mannen die met hun hoogaarzen en hengsten, hun blazers en lemmer-jachten een boterham probeerden te verdienen op de Ooster- en Westerschelde, de Grevelingen, het Hollands Diep en op de kustwateren van de Noordzee. Zeilend waren ze op jacht naar garnalen en platvis, oesterbroed en mosselzaad. Maar ook over hun vrouwen die werkten in mosselloodsen en oesterputten, met zware manden leurden vis en daarnaast vele eenzame uren thuis doorbrachten.
En m’n zuster die heet Kee
Auteur: Kees Slager
Uitgever: Boer, Den / De Ruiter
ISBN: 9789079875351
Dit boek bevat drieëndertig zelfportretten van de laatste Borselse boerinnetjes, vrouwen die hun leven lang de prachtige streekdracht droegen.Zij vertellen niet alleen over kanten mutsen en gouden oorijzers, maar geven met hun levensverhalen een inkijkje in de positie van vrouwen op het Zeeuwse platteland in de eerste helft van de 20e eeuw. Dit is een boek met barre verhalen over armoede en hard werken op het land of in de huishouding, over vroeg trouwen en snel kinderen krijgen. Verhalen over een tijd en een streek zonder waterleiding, elektriciteit en auto’s, een tijd van fietsen en lopen over modderige polderwegen en winderige dijken naar school en werk. Dit is ook een boek met vrolijke verhalen over ouderwetse dorpen vol winkeltjes en gezelligheid, over het feest van de jaarlijkse kermis en zomeravonden aan de dijk met breiende en babbelende buren. Drieëndertig levensverhalen. Niet spectaculair misschien, maar wel warm menselijk, boeiend en aangrijpend. ‘Een indrukwekkend portret van het boerenleven op Zuid-Beveland in de eerste helft van de vorige eeuw. Een voorbeeldig boekwerk’ (PZC)
Interviewer(s): Fifi Visser (Studio Haak & Visser)
Taal: Nederlands
Geluidsdrager: Digitale videobestanden (MP4)
Toegang: De collectie is (nog) niet beschikbaar voor openbaar gebruik. Bij interesse kan contact opgenomen worden met Bevrijdingsmuseum Zeeland.
De interviews gaan in op gebeurtenissen en ervaringen in de jaren 1920 – 2021 met nadruk op 1940 – 1949. Er wordt voornamelijk over Indonesië en Nederland gesproken. Thema’s zijn o.a. Tweede Wereldoorlog/Japanse tijd, Indonesische revolutie , persoonlijke herinneringen, motivatie voor het tekenen voor de binnenlandse strijdgroepen, invloed op het dagelijks leven, slachtoffers, (kritiek op) de regering daar en hier, verschil in rangen en standen, KNIL, reflecteren op wat goed en fout was, patrouilles, Indonesische vriendinnen (relaties), beschietingen.
Het Bevrijdingsmuseum Zeeland vindt het belangrijk om aandacht te geven aan de Tweede Wereldoorlog en Indonesische Onafhankelijkheidsoorlog in Indonesië. Veel Zeeuwse jonge mannen hebben zich na de bevrijding van Zuidwest Nederland als
vrijwilliger opgegeven voor militaire dienst en zijn naar Indonesië vertrokken. In 2020 zijn er als aanvulling op de interviews over de Tweede Wereldoorlog in Zeeland, in het kader van ‘75 jaar vrijheid’ met financiering van het Mondriaan fonds, acht veteranen geïnterviewd van Bataljon Zeeland. De hoofdvraag was: Hoe bent u ertoe gekomen om te tekenen en hoe zijn uw ervaringen geweest als onderdeel van Bataljon Zeeland? De volgende vragen komen aan bod in de interviews: Wat vond u er zelf van om naar Indonesië toe te moeten? Wat heeft u meegemaakt? Hoe keek u aan tegen de politieke situatie?
Hoe was het om thuis te komen en hoe werd u ontvangen? Heeft u een boodschap voor de jeugd? Het doel van de interviews was om het verhaal van plattelandsjongeren in Zeeland die tekenen voor militaire dienst, vast te leggen. De interviews zijn afgenomen ten behoeve van de vaste tentoonstelling van het bevrijdingsmuseum Zeeland en filmmateriaal voor Omroep Zeeland om een breder publiek te bereiken.
De filmmaker/interviewer is gebriefd over de belangrijkste vragen en bepaalde vervolgens zelf welke onderwerpen meer of minder aandacht kregen. Egodocumenten van de geïnterviewden zijn te vinden in de collectie van Bevrijdingsmuseum Zeeland. Deze collectie wordt momenteel gedigitaliseerd. De interviews zijn verwerkt in acht items voor Omroep Zeeland, elk ongeveer 10 minuten lang, te vinden op
YouTube onder de naam Bataljon Zeeland. Ook zijn er per geïnterviewde verschillende korte fragmenten in de vaste tentoonstelling van het Bevrijdingsmuseum Zeeland opgenomen.
Voorbeeld item Omroep Zeeland:
Collectie voormalige Stichting Film en Wetenschap
Interviewers: groepen studenten
Aantal interviews: 180
Drager: 297 cassettebanden
Soort interview(s): wetenschappelijk
Produktiedatum: 1990-92
Toegankelijkheid: t.b.v. onderzoek
Transcriptie: van 100 interviews een korte samenvatting
De interviews m.b.t. de watersnoodramp van 1953 werden gehouden in het kader van een oral-historyproject door verscheidene groepen studenten van het Documentatiecentrum Nieuwste Geschiedenis (DNG) van de UvA, in de jaren 1990-92. Vele van de geïnterviewden waren directe slachtoffers van de ramp, anderen hadden er een relatie mee als hulpverleners, bestuurders etcetera.
Het gehele project stond onder leiding van dr. Selma Leydesdorff. Deze verwerkte de interviews in haar boek
Het water en de herinnering. De Zeeuwse watersnoodramp 1953-1993 (met een fotoreportage van Ed van Wijk), Amsterdam: Meulenhoff, 1993.
Na de 50-jarige herdenking van de Watersnoodramp, die op Texel, in Zeeland, Noord-Brabant en Zuid-Holland zoveel littekens naliet, is er hernieuwde aandacht voor de verhalen van de ooggetuigen.
Oud-directeur van het Watersnoodmuseum Jaap Schoof – zelf ook ooggetuige – heeft het project ‘Oral History, 1953 het verhaal’ opgezet. Schoof spreekt met slachtoffers, redders en hulpverleners. Hoewel het project officieel in november 2013 is afgerond, komen er nog steeds verhalen binnen. Inmiddels beslaat het archief meer dan 300 interviews en 500 uitgeschreven herinneringen.
Doel van het project: Het ontsluiten, verzamelen en duurzaam bewaren van de geschreven en door middel van beeld en/of geluidopnames verkregen (on)bekende verhalen van of naar aanleiding van de watersnoodramp.
Zie vooral ook het oral history project in de jaren negentiig van Selma Leydesdorff
De verhalen van en na 1 februari 1953, door slachtoffers, hulpverleners en andere direct betrokkenen van de watersnoodramp die op Texel, in Zeeland, Noord-Brabant en Zuid-Holland zoveel littekens naliet.
