OOGgetuigen van de 20ste eeuw

Van een kleine tweeduizend (oudere) Zeeuwen zijn de herinneringen aan de 20ste eeuw op band vastgelegd. Een doorsnee van de bevolking, van hoog tot laag op de sociale ladder, werkte mee aan het interviewproject Ooggetuigen van de 20e eeuw.

De interviews die via het project zijn opgenomen staan op cd en zijn verzameld in de Zeeuwse Bibliotheek en daar te beluisteren. Op die manier is veel informatie beschikbaar over, deels verdwenen, beroepen, belangrijke gebeurtenissen uit de 20e eeuw, vrije tijdsbesteding en de ontwikkelingen in tien dorpen.

De meeste gesprekken zijn opgenomen op Walcheren en in Zeeuws Vlaanderen.

Een greep uit de collectie van 816 interviews in de geluidsbank:

• Basisonderwijs – 22 interviews
• Beurtvaart – 19 interviews
• Dwangarbeid – 31 interviews
• Immigratie – 10 interviews
• Kinderuitzending – 21 interviews
• Recreatie – 8 interviews
• Rooms Katholieke Kerk – 10 interviews
• Veerdienst – 6 interviews
• Vlas – 8 interviews
• Watersnoodramp – 197 interviews
• Zuid-Molukkers – 19 interviews

Kees Slager schreef op basis van oral history verschillende boeken:

Landarbeiders (1981), hertiteld tot Armoede treedt binnen, levensverhalen van landarbeiders

auteur: Kees Slager

ISBN: 9789076815206

Dit boek vertelt het verhaal van een beroepsgroep die nu is uitgestorven, maar die eeuwenlang de grootste van Nederland vormde: de landarbeiders. Slecht betaald en behandeld door de boeren strompelden ze traditiegetrouw achter de achterste gelederen van het proletariaat aan. Tot – in de jaren vijftig van de 20ste eeuw – de machines hun werk begonnen over te nemen. Amper twintig jaar later waren ze overbodig geworden en was er vrijwel geen landarbeider meer over.

De ramp, een reconstructie, 1992

auteur: Kees Slager

ISBN: 9789072138255

(op basis van interviews met ruim 200 mensen)

Wat gebeurde er in de nacht van 31 januari op 1 februari 1953, toen grote delen van ons land als gevolg van een ongekende springvloed overstroomden.

In de nacht van 31 januari op 1 februari 1953 werd Nederland getroffen door een van de grootste natuurrampen uit zijn geschiedenis. Een springvloed in combinatie met een zware noordwesterstorm zette Zeeland en delen van Noord-Brabant en Zuid-Holland onder water. 1.836 mensen en tienduizenden dieren verdronken, 4.500 huizen en gebouwen werden verwoest en 200.000 hectare grond kwam onder water te staan. Kees Slager deed voor De ramp uitvoerig onderzoek in archieven en sprak met ruim 250 ooggetuigen. Zo is een aangrijpend en onthullend verslag ontstaan van wat er zich in die noodlottige dagen in de winter van 1953 van uur tot uur en van plaats tot plaats heeft afgespeeld.

Zeven Zeeuwse vrouwen, 1995

auteur: Kees Slager

ISBN: 9789072138491

Zeven Zeeuwse vrouwen, in leeftijd variërend van zeventig tot tachtig jaar, vertellen in dit boek op indringende wijze het verhaal van hun eigen leven.

Het zijn stuk voor stuk doodgewone vrouwen; de meesten groeiden op in gezinnen van arbeiders en middenstanders en geen van hen bezocht de middelbare school. Maar het zijn wel vrouwen aan wie het leven niet ongemerkt voorbij is gegaan. Ze zijn er door getekend en soms gekneusd, maar ze zijn er niet aan onderdoor gegaan. De meesten zijn er sterk en strijdbaar van geworden. Ze hebben het aangedurfd om de vele emotionele en schrijnende, maar soms ook vrolijke en vertederende momenten uit hun leven eerlijk en open te vertellen. Daardoor groeien deze ‘doodgewone’ vrouwen in hun zelfportretten uit tot bijzondere vrouwen.

Visser verhalen over hun leven in de delta, 1990

auteur: Kees Slager, Paul de Schipper

ISBN: 9789072138088

(op basis van interviews met 60 vissers)

Dit boek gaat over de vissers van het zuidwestelijk deltagebied in de eerste helft van de vorige eeuw. Over de mannen die met hun hoogaarzen en hengsten, hun blazers en lemmer-jachten een boterham probeerden te verdienen op de Ooster- en Westerschelde, de Grevelingen, het Hollands Diep en op de kustwateren van de Noordzee. Zeilend waren ze op jacht naar garnalen en platvis, oesterbroed en mosselzaad. Maar ook over hun vrouwen die werkten in mosselloodsen en oesterputten, met zware manden leurden vis en daarnaast vele eenzame uren thuis doorbrachten.

En m’n zuster die heet Kee

Auteur: Kees Slager
Uitgever: Boer, Den / De Ruiter
ISBN: 9789079875351

Dit boek bevat drieëndertig zelfportretten van de laatste Borselse boerinnetjes, vrouwen die hun leven lang de prachtige streekdracht droegen.Zij vertellen niet alleen over kanten mutsen en gouden oorijzers, maar geven met hun levensverhalen een inkijkje in de positie van vrouwen op het Zeeuwse platteland in de eerste helft van de 20e eeuw. Dit is een boek met barre verhalen over armoede en hard werken op het land of in de huishouding, over vroeg trouwen en snel kinderen krijgen. Verhalen over een tijd en een streek zonder waterleiding, elektriciteit en auto’s, een tijd van fietsen en lopen over modderige polderwegen en winderige dijken naar school en werk. Dit is ook een boek met vrolijke verhalen over ouderwetse dorpen vol winkeltjes en gezelligheid, over het feest van de jaarlijkse kermis en zomeravonden aan de dijk met breiende en babbelende buren. Drieëndertig levensverhalen. Niet spectaculair misschien, maar wel warm menselijk, boeiend en aangrijpend. ‘Een indrukwekkend portret van het boerenleven op Zuid-Beveland in de eerste helft van de vorige eeuw. Een voorbeeldig boekwerk’ (PZC)

WAT IS ARCHIVO BONEIRU?
Journalist en auteur Boi Antoin heeft op Bonaire de afgelopen jaren een uitgebreide collectie aan Bonairiaans cultureel erfgoed opgebouwd. Het materiaal is opgeslagen in een ruimte van ongeveer zes bij vier meter. De collectie bevat foto’s uit de 20e eeuw, videobanden, audiotapes, voorwerpen, boeken en documenten. Hoewel het materiaal niet heel oud is, zijn de bewaarcondities op Bonaire verre van ideaal, waardoor de achteruitgang in de materiële staat goed te zien is.

Plataforma Kultural en Fundashon Historiko Kultural Boneriano hebben het initiatief genomen om het aanwezige materiaal te laten digitaliseren en te ontsluiten. Zij werken daarbij samen met Regionaal Archief Dordrecht. Het Nationaal Archief heeft geadviseerd en het Instituut voor Beeld en Geluid neemt een deel van de collectie op in haar catalogus.

Categorie programma’s:

Boneiru Ayera i Awe (Bonaire vroeger en nu): 460
Documentaires: 70
Herensia (Erfgoed): 1385
Herensia di Siglo (Erfgoed van de Eeuwen): 85
Aki Boneiru: 446 (1981- )
Aktualidat: 38 (oug 2021- )
Beku (wekelijks radioprogramma): ±1000 (2007- )

Onder de geïnterviewden zijn joodse kampoverlevenden, joodse en niet-joodse verzetsstrijders, politieke gevangenen, verborgen kinderen, verborgen volwassenen, gijzelaars, vluchtelingen, overlevenden van de Rwandese genocide, vrijwilligers van de Spaanse Burgeroorlog, antifascisten en kinderen van leden van deze groepen van getuigen. De meeste getuigen woonden tijdens en na de oorlog in België.

In 1987 begon Johannes Blum met het opnemen van getuigenissen van overlevenden van de Holocaust in België, vanaf 1993 maakte hij audiovisuele opnames. In de loop der jaren interviewde hij meer dan 1.100 personen, sommigen meerdere keren. Voor elk interview stelde Johannes Blum ook een onderzoeksdossier samen, met kopieën van documenten, krantenknipsels, foto’s van de getuige, (scans van) historische foto’s, geschreven getuigenissen, publicaties en overlijdensberichten. In 2003 nam Johannes Blum contact op met het Joods Museum van Deportatie en Verzet, de voorganger van Kazerne Dossin. Zijn collectie werd vervolgens overgebracht naar de archieven van het JMDR. Kazerne Dossin gaat verder met het digitaliseren van de opnames en de onderzoeksdossiers.

Om een beter inzicht te krijgen in de activiteiten van de Nederlandse missionarissen en in de wijze waarop zij hun missieperiode zelf ervaren hebben, heeft het Katholiek Documentatie Centrum (KDC) in samenwerking met het Centraal Missie Commissariaat (CMC) in 1976 het interviewproject ‘KomMissieMemoires’ (KMM) opgezet. Het project had als doel herinneringen van missionarissen systematisch te verzamelen en op geluidsbanden vast te leggen. Zo is “een documentatie van herinneringen van Nederlandse missionarissen” opgebouwd.

KomMissieMemoires (KMM) heeft sinds 1978 interviews gehouden met bijna 900 Nederlandse missionarissen en met mensen die in Nederland betrokken waren bij het missionaire ‘thuisfront’. Van deze KMM-interviews zijn korte samenvattingen (abstracts) gepubliceerd. Ook zijn er uitvoerige registraties beschikbaar. De registraties en de interviews zijn uitsluitend te raadplegen na schriftelijke toestemming van de collectiespecialist. Kosten per interview zijn terug te vinden in de tarievenlijst.

_{Broeder Adri Schoorl, Broeders van de Christelijke Scholen, Kameroen}

Het Joods Museum maakte tweeduizend Nederlandse verhalen uit het video-archief van het USC Shoah Foundation Institute toegankelijk voor publiek. 

De impact die deze verhalen hebben op kijkers, jong en oud, kan moeilijk onderschat worden. Elk verhaal is uniek, het zijn verhalen over vervolging, grote historische gebeurtenissen, kleine persoonlijke voorvallen, maar ook over de kracht van het (over)leven.

De 2000 interviews zijn in het Kenniscentrum van het Joods Museum te zien en waren tot en met april 2020 in een tijdelijke opstelling in de Hollandsche Schouwburg te bekijken.

Elk van de 2000 interviews die bij het Joods Museum te zien zijn is voorzien van een samenvatting in het Nederlands, en is ingedeeld in hoofdstukken. Zo wordt direct zichtbaar welke onderwerpen aan bod komen, op welke plek en hoe lang.

De interviews zijn te doorzoeken op persoonsnaam, trefwoord en woorden uit de samenvatting. Belangstellenden kunnen in de interviews zoeken , beschrijvingen van de interviews lezen en de interviews geheel of gedeeltelijk bekijken. Dankzij de trefwoorden en de heldere indeling kunnen geïnteresseerden en onderzoekers heel gericht een deel van een interview bekijken.

Het archief van het USC Shoah Foundation Institute bevat bijna 52.000 interviews met overlevenden van de Holocaust. Deze getuigenissen zijn in tussen 1995 en 1998 vastgelegd in 34 verschillende landen, door het Shoah Foundation Institute in Los Angeles, geïnitieerd door Steven Spielberg en gefinancierd met de royalty’s van zijn film Schindler’s List.

De interviews kennen een vast verloop en een vaste opzet. In elk interview is er ruimte voor het leven voor, tijdens en na de Holocaust. Aan het einde van ieder interview toont de geïnterviewde foto’s van zijn familie en komen huidige familieleden in beeld. Het interview is meestal thuis bij de overlevende opgenomen.

De volledige collectie van 53.000 video’s is toegankelijk op verschillende plekken in de wereld. Bekijk het locatie-overzicht.

In de catalogus van de USC Shoah Foundation kunt u zoeken in alle 53.000 video’s (na u aan te melden als gebruiker).

Ruim 1200 interviews, waarvan 700 interviews openbaar online beluisterbaar en ca. 500 restricted interviews via de website te vinden maar niet openbaar beluisterbaar. De collectie wordt aangevuld met ad-hoc interviews maar ook met zogenaamde Veteranen Interview Projecten (VIP) die zich richten op meerdere interviews rondom een bepaald thema of een bepaalde missie.

De ICNV wordt beheerd door Jeoffrey van Woensel en Annabel de Ruijter van het Expertisecentrum van het NLVi.