menu
Geef een of meerdere zoektermen op.
Gebruik dubbele aanhalingstekens om in de exacte woordvolgorde te zoeken.

De eerste getuigen van onze eeuw

Beeld & Geluid
 
Tijdsaanduiding: 1900-1995
Aantal interviews: 9 (9 personen)
Toegankelijkheid: op aanvraag
Transcripties: korte samenvattingen
Periode interviews: 1995
Opmerkingen:

Doorzoekbaar in DAAN of de website van Beeld & Geluid met de zoekterm “De eerste getuigen” en de metadata production company name “RVU”

Drager: Analoge dragers: digi-beta en VHS Digitale dragers: MXF

Paul Julien (1981)

Hilda Verwey-Jonker (1983) (cc – Rob C. Croes / Anefo – Nationaal Archief)

Emile Schüttenhelm in 1968

Jan Tinbergen – foto: R.C. Croes, ANEFO, 1986

Willy Corsari – foto: Edith Visser, ca. 1948

Arthur Lehning (1976)

Jeanne Bieruma Oosting – Zelfportret (1932)

Chris Walder – Foto: Johan van Gurp, 1993

Corrie de Roos-Oudegeest, 1961

Deze interviewserie bevat twee reeksen. Zie de snelkoppelingen voor het archief van Beeld en Geluid.

De eerste reeks genaamd “De schatkamer – De eerste getuigen van onze eeuw”:

 

Paul Julien 1901-2001

Vraaggesprek met de 93-jarige antropoloog en scheikundige Paul Julien. Julien vertelt over: zijn jeugd in

Utrecht; zijn exclusief op de wetenschap gerichte belangstelling, waardoor sociale en politieke ontwikkelingen

tijdens zijn jeugd zich aan zijn waarneming onttrokken; zijn expedities naar Afrika en de volgens hem positieve invloed van het kolonialisme op het door stammenstrijden verscheurde Afrika. Julien toont zich somber over de toekomst door de achteruitgang in het morele besef en acht het zelfs niet uitgesloten “…dat we op weg zijn naar een Derde Wereldoorlog.”

 

Hilda Verwey-Jonker 1908-2004

Vraaggesprek met sociologe en oud-kamerlid Hilda Verwey-Jonker (1908) over haar jeugd op Zuid-Beveland en in Zwolle; het SDAP-milieu waarin ze opgroeide; de positie van de vrouw in het begin van de twintigste eeuw; de seksualiteit zoals die beleefd werd door studenten; haar kleinkinderen; de opkomst van het rechts-extremisme in de jaren dertig en haar functioneren in mannenbolwerken als de SER en de Verenigde Naties. Verwey-Jonker vreest voor de gevolgen van de vergrijzing van de Westerse samenleving. Volgens haar zullen armere volken een deel van de welvaart overnemen zonder de technische en wetenschappelijke kennis te hebben om verantwoord met het milieu om te kunnen gaan.

 

Emile Schüttenhelm 1909-2003

Vraaggesprek met oud NTS-voorzitter Emile Schüttenhelm (1909) over: het katholieke milieu waarin hij opgroeide; de Eerste Wereldoorlog; opkomst en ondergang van het communisme; de opkomst van het rechts-extremisme in de jaren ’30; zijn medewerking aan de Wereldjamboree in 1937 en zijn ontmoeting met Lord Baden-Powell; zijn bevrijding in 1945 en het voorzitterschap van de NTS, waarvoor hij gevraagd was omdat hij, volgens minister Cals, de enige was die kans had te “overleven” in Hilversum.

Schüttenhelm haalt herinneringen op aan Henk Terlingen en ziet de toekomst positief tegemoet, daar volgens hem iedere generatie de inzet en creativiteit heeft die de toekomst nodig heeft.

 

De tweede reeks genaamd “De eerste getuigen van onze eeuw”:

 

Jan Tinbergen 1903-1994

Interview met Jan Tinbergen o.a. over zijn jeugd, het einde WO I, zijn studie natuurkunde in Leiden en zijn contacten met leermeesters Paul Ehrenfest en Albert Einstein; zijn werk bij het Centraal Bureau voor de Statistiek mn de crisis-bestrijding in de jaren ’30; over zijn overstap in 1936 naar de Volkenbond in Zürich en de samenwerking gedurende WO II met volkenrecht-deskundigen als Van Asbeck en van Eysinga t.b.v. het onderzoek naar de rol van internationale verdragen; zijn passivisme en anti-kolonialisme, het onderzoek door het CBS naar de economische consequenties m.b.t. overzeese gebiedsdelen en zijn kritiek op de houding van Min. Drees mbt de-kolonialisatie politiek. Verder vertelt hij over zijn onderzoek m.b.t. wereldvraagstukken als de ontwikkelingslanden- en milieuproblematiek ed. die volgens hem een mondiale aanpak vereisen d.m.v. een wereldregering en over het ontvangen van de Nobelprijs in 1969. Tenslotte geeft hij zijn toekomstvisie m.b.t. een economisch evenwicht m.n. tussen productie en eerlijker inkomensverdeling en zijn verlangen naar een soberder en idealistischer ingestelde samenleving.

 

Willy Corsari 1897- 1998

Interview met Willy Corsari over oa haar ongelukkige jeugd, het artiestenmilieu waarin zij opgroeide, het ontstaan van de naam Corsari, haar studie piano en zang en het schrijven van meisjesboeken, haar herinneringen aan Den Haag en aan Berlijn waar ze zangles kreeg; haar leven bij het cabaretgezelschap van Jean-Louis Pisuisse en voorgeschiedenis van de moord op hem. Zij vertelt over de verschijning van haar eerste boeken, oa over euthanasie, en haar liefde voor het theater wat ze in de oorlog principieel niet meer bezocht; het verzetswerk en hulp aan joden tijdens de oorlogsjaren en de positieve herinneringen aan de bezettingstijd m.b.t. onderlinge menselijke relaties; over de uitgever Leopold die zelfmoord pleegde en haar overstap naar coöperatieve uitgever Lubberhuizen/Blommestein (later De Bezige Bij), waar ze na conflicten weer vertrok.

 

Arthur Lehning 1899-2000

Interview met Arthur Lehning over zijn enerverend verblijf in kunstenaars- en anarcho-syndicalistische kringen in Berlijn jaren ’20-’30, de opkomst van het fascime, zijn visie over de politieke stromingen van destijds i.v.m. o.a. de Spaanse burgeroorlog, zijn initiatief tot oprichting van het internationale politiek geëngageerde kunsttijdschrift “i10” en de mensen, o.a. Mondriaan, Kandinsky en Nagy, die daaraan meewerkten. Hij vertelt over zijn jeugdvriend Marsman en het ideologische conflict tussen hen in de jaren ’20; m.b.t. de Spaanse Burgeroorlog over de redenen om actief de socialistische revolutie te steunen en zijn verblijf en ontmoetingen aldaar; zijn ervaringen in het interneringskamp op het eiland Man, Engeland, na de neutralisatieweigering, i.v.m. zijn politieke activiteiten, van Nederland, zijn activiteiten m.b.t. de Koude Oorlog en de Parijse protestbeweging ’68. De afgelopen eeuw benoemt hij “this terrible age” en ook m.b.t. de volgende ziet hij weinig positieve vooruitzichten.

 

Jeanne Bieruma Oosting 1898-1994

Interview met Jeanne Bieruma Oosting over haar jeugdjaren in de welstand van de adellijke- en aristocratische kringen; haar vroege liefde voor schilderen en haar studie aan de Kunstacademie in Den Haag in welke tijd zij Koningin Wilhelmina ontmoette. Zij vertelt over haar leermeester Van Konijnenburg, haar impressionistische schildersstijl, haar vertrek in 1929 met Charlotte van Pallandt naar Parijs en haar 11-jarig verblijf daar waar zij o.a. Piccaso ontmoette en gefascineerd raakte door de zelfkant en het uitgaansleven van deze stad; over haar verblijf in het zuiden van Frankrijk na het uitbreken van de oorlog, de terugkeer naar bezet Nederland en de productieve jaren in Amsterdam. Oosting praat over haar schilder- en grafische werk, o.a. het ontwerp voor  kinderpostzegels en haar zelfportretten, de beroerte die haar trof en het gelukkige leven waar ze van genoot.

 

Chris Walder 1900-1997

Interview met Chris Walder over zijn jeugd in Breda, waar hij zich het voetballen al vroeg op straat aanleerde, zijn eerste wedstrijden, de mobilisatie en uitbreken van WO I en zijn opleiding tot notaris; voetballen bij NAC, de diverse wedstrijden t.b.v. het Nederlands kampioenschap en de verschillende NAC-spelers rond 1920-’21; het landskampioenschap van NAC, waarna hij geselecteerd werd voor het Nederlands Elftal. Hij praat over het feit dat er destijds geen trainingsprogramma was voor het elftal en het grote verschil met het huidige voetbal.

Hij meent dat hij nu ook mee had kunnen komen, omdat het altijd om het talent blijft gaan.

 

Cor de Roos-Oudegeest 1899-1998

Interview met Cor de Roos-Oudegeest over haar komaf, herinneringen aan de spoorwegstaking van 1903, haar vader Jan Oudegeest (voorzitter NVV en politicus SDAP), WO I en het steuncomité; de reacties in Nederlandse socialistische kringen op de Russische Revolutie, haar toetreding als lid van de SDAP en haar activiteiten voor de SDAP-vrouwenbond, de opkomst van het communisme en fascisme en de uitbreking van WO II, de bezettingsjaren en het verzetswerk van haar man.

Zij praat over de politiek na de oorlog o.a. m.b.t. Nederlands-Indië, over de opvattingen van minister Drees m.b.t. o.a. ondergeschikte positie van vrouwen, haar binnenkomst in de Tweede Kamer voor de PvdA in 1956 en de redenen om de actieve politiek achter zich te laten. Als grootste veranderingen in deze eeuw ziet zij de grote groei van welvaart en inspraak, maar ook een veel egoïstischer ingestelde maatschappij, waardoor zij een weinig positief gevoel heeft voor de toekomst.

Ten huize van: het leven van Belgische prominenten

VRT
 
Tijdsaanduiding: twintigste eeuw - nu
Aantal interviews: ≥280
Toegankelijkheid: op afspraak via vrtarchief@vrt.be
Transcripties: van voor 1982 volledig
Periode interviews: 1962-1978, jaren '90 - nu
Opmerkingen:

Op DBNL staan alle transcripties van de interviews van 1962-1982

VRT ARCHIEF

 

Ten huize van … is een Vlaams praatprogramma dat in 1957 voor het eerst op TV1 (Eén) te zien was.

Presentator Joos Florquin bezocht elke aflevering een Bekende Vlaming of Bekende Nederlander en interviewde hem in zijn eigen woning. Hij installeerde zich drie dagen lang in het huis van de persoon in kwestie, terwijl zijn cameraploeg beeldopnames maakte. De meeste geïnterviewden waren afkomstig uit de politieke of culturele wereld. De eerste gast was Gerard Walschap. Daarna volgden er ruim 250. In de interviews staan de geïnterviewden centraal. Zij konden vrijuit vertellen en waren enkel zelf in beeld. Oftewel, echte oral history.

 

In de loop der decennia interviewde Florquin een indrukwekkend aantal personen. De interviews werden achteraf neergeschreven, gebundeld en gepubliceerd in een reeks boeken. Toen Florquin in 1978 overleed werd het programma ook lange tijd stopgezet.

 

Pas in de jaren 90 verschenen er nieuwe afleveringen rond “Ten huize van”, ditmaal met Edward De Maesschalck als interviewer (34  afleveringen). Vanaf 2003 nam Frieda Van Wijck de presentatie over.

 

 

Een overzicht van een groot deel van de geïnterviewden:

Naam Uitzending Boekdeel
Aafjes Bertus 1969 7
Alfrink Bernardus J. 1971 9
Aubroeck Karel 1958 2
Avermaete Roger 1962  
Baekelmans Lode † 1963 3
Baie Eugène † 1961 10
Baksteen Dirk † 1963 3
Baksteen Gerard † 1963 3
Baur Frank † 1960 16
Boon Constant 1977 17
Boon Louis-Paul (2) † 1971 8
Bosmans Phil 1978 15
Bovy Vina 1977 18
Brachin Pierre 1967 8
Broekx P. † 1965 16
Brugmans Henk 1962 18
Brulez Raymond † 1959 1
Burssens Amaat 1962  
Cardijn Jozef † 1962 3
Carmiggelt Simon (2) 1972 9
Caspeele Hendrik 1973  
Claes Ernest † 1958 1
Collaer Paul 1961  
Collin Fernand 1964 3
Contrijn Jef 1974  
Cool August 1968 7
Coppé Albert (2) 1973 10
Cornelis Hendrik 1971  
Cox Jan † 1976 17
Craeybeckx Lode † 1966 4
Daan Lea 1969  
Daisne Johan † 1972 10
Darciel Elsa 1975  
De Bock Eugène † 1962 16
De Boeck Felix 1958  
De Boeck Felix 1967 1
De Clerck Oscar † 1960  
Declerck Richard 1977 17
De Coen Jeanne † 1961  
De Cuyper Floris † 1959  
De Hartog Jan 1965 4
De Jong Marinus 1959 18
De Keyser Paul † 1961  
De Leebeeck Maria 1977  
Delwaide Leo † 1969 8
De Man Yvonne † 1965 4
De Mayer Aloïs † 1963  
Demedts André 1968 6
De Meester Johan 1965  
De Meester Louis 1969 16
De Meyer Willem 1964 14
De Muynck Gust 1965 4
Den Doolaard A. (2) 1971 9
Denys Willem (2) 1978 15
De Pillecyn Filip † 1959 1
De Raeymaeker Louis † 1966 17
De Ridder André † 1961 1
De Schryver August 1968 7
De Smedt Emiel J. 1977 15
De Smet Léon † 1961 2
De Spot Jan † 1977 16
De Sutter Ignace 1977 14
De Sutter Jules † 1967 15
De Troyer Prosper † 1958 1
De Vocht Lodewijk † 1958 13
De Vree Paul 1972 13
De Waele Fernand J.M. † 1966  
De Wit Gaspar † 1961  
Diels Herman 1968  
Diels Joris 1968 6
Dille Denijs (2) 1975 13
Dumon André † 1963  
Elaut Leon † 1965 4
Elsing Johan-Mark 1977 15
Elström Harry 1960  
Eyskens Gaston (2) 1974 11
Fayat Hendrik 1976 15
Gerlo Aloïs 1973 13
Gevers Marie † 1963 17
Geyl Pieter † 1961 2
Gheyselinck Roger † 1970  
Gijsen Marnix 1959 1
Gijsen Marnix 1974 12
Gilliams Maurice 1968 5
Goris René 1975 12
Grammens Flor 1972 9
Gronon Rose † 1969 6
Gunzburg Nico 1967 9
Haanstra Bert 1976 13
Haasse Hella (2) 1975 12
Haesaerts Paul † 1966 17
Hagedoorn Georgette (2) 1975 13
Helman Albert 1976 14
Herberigs Robert † 1960  
Herckenrath Antoon † 1974 12
Herreman Raymond † 1960 2
Heymans Corneel † 1963 3
Hoste Marcel A.J. † 1974 18
Hullebroeck Emiel † 1958 1
Indestege Luc † 1965 5
Jacquemyns Pol † 1967 16
Janssens Magda † 1971 10
Jespers Floris † 1959 5
Jespers Oscar † 1958 5
Jonckheere Karel 1968 5
Kimpe Reimond † 1964 3
Knuvelder Gerard 1974 14
Kuypers Julien † 1962 5
Lamberty Max † 1960 5
Lampo Hubert (2) 1973 10
Langui Emile † 1969 6
Lauwereys Modest † 1962  
Leemans Victor † 1967 7
Leys Fanny 1960 5
Liebaers Herman 1973  
Luns J.M.A.H. 1968 6
Maes Jef 1975 18
Magits Leo 1966 8
Malfait Hubert † 1968 16
Manteau Angèle 1967 5
Marceau Félicien 1976  
Major Louis 1967 7
Martens Adriaan † 1963 3
Martens Gaston † 1958 2
Masereel Frans † 1961 1
Minnaert Marcel † 1970 7
Minne Joris 1958  
Minne Joris 1967 1
Minne Richard † 1962 1
Moens Wies 1975 12
Mussche Achiel † 1961 2
Naessens Maurits 1961 6
Nees Staf † 1959 2
Opsomer Isidoor † 1957  
Paerels Willem † 1959  
Peeters Flor 1958 1
Peeters Karel C. † 1970 11
Pelemans Willem 1962 18
Philips Luc 1971 9
Picard Leo † 1963 17
Pieck Anton 1973 11
Poels Albert 1959 1
Pols André M. † 1964  
Poot Marcel 1972 17
Preud’homme Arm. 1970 8
Renard Raf 1977  
Rens Jef 1969 6
Roelants Maurice † 1959 2
Romein-Verschoor Annie † 1974 11
Ruyslinck Ward (2) 1975 12
Ryelandt Joseph † 1959 10
Sabbe Etienne † 1968  
Saverys Albert † 1958 1
Schillebeeckx Edward (2) 1976 13
Schmidt Annie M.G. (2) 1974 11
Schmook Ger 1963 18
Segers Paul W. 1966 17
Servaes Albert † 1966 3
Servranckx Victor † 1961 5
Seuphor Michel 1965 4
Slabbinck Rik 1971 10
Stynen Léon 1972 18
Stracke E.P. Desiderius † 1966 4
Struye Paul † 1971 8
Stuiveling Garmt (2) 1970 8
Suenens Leo 1970 8
Termote Albert † 1970  
Terruwe Anna A.A. 1972 10
Thiel Urbain † 1967  
Thuysbaert Prosper † 1962  
Tinbergen Jan 1976 13
Torfs Jos 1978  
Vaerten Jan † 1974 12
Van Acker Achiel † 1964 3
Van Aken Piet (2) 1978 15
Vanaudenhove Omer 1977 14
Vanbeselaere Walth. 1970 18
Van Cauwelaert Emiel 1976 17
Van Cauwelaert Frans 1960 2
Vandekerckhove Michiel 1973 18
Van den Abeele Hugo † 1967  
Vandendriessche Ern. 1969  
Vandeputte Robert 1971 16
Van der Essen Leo † 1960  
(Van der Goes Hugo) 1968  
Vanderlick Armand 1969 7
Van der Meer Frits 1973 11
Van der Meer de Walcheren Pieter † 1966 4
Vandermeulen Lambertus † 1974 12
Van der Mueren Floris † 1960  
Van der Plaetse Antoon † 1968  
Vanderpoorten Herman 1978 15
Vandersteen Willy 1976 13
Van de Velde Anton 1964  
Van de Voorde Urbain † 1964 7
Van Duinkerken Anton † 1960 1
Van Eynde Jos 1975 14
Van Hemeldonck Em. † 1958 1
Van Hool Bernard † 1970  
Van Hulse Camil 1967  
Van Isacker Karel 1977 14
Van Istendael August 1975 16
Van Oorschot Geert (2) 1977  
Van Overstraeten Jozef 1966 5
Van Overstraeten War 1960 10
Van Oye Paul † 1965  
Van Reeth Flor † 1959 14
Vansina Dirk † 1965 4
Van Straaten Werenfried 1972 12
Van Vlaenderen Michel † 1964 3
Van Waeyenbergh Honoré † 1961 2
Van Werveke Hans † 1969 6
Van Wilderode Anton 1976 14
Vercammen Jan 1973 11
Veremans Renaat † 1959 2
(Verlooy Jan Baptist) 1973  
Victor René 1964 17
Vinck Joseph † 1970 18
Vranckx Alfons † 1973 16
Walschap Gerard 1957 1
Wasserman Ida † 1968 6
Westerlinck Albert 15
Wijnants Ernest † 1960  
Wildiers Max 1969 7
Yoors Eugène † 1959 1

Een oral history van vormgeving & design

Vlaams Architectuurinstituut
 
Tijdsaanduiding: 1916-2014
Aantal interviews: 7 (8 personen)
Toegankelijkheid: via aanvraagformulier
Transcripties: korte samenvatting
Periode interviews: 18 juni 2014 - 19 januari 2015
 

Het cultureel erfgoed van vormgeving bestaat niet alleen uit schetsen, maquettes, foto’s of briefwisseling van vormgevers. Er is bij vormgeving ook een sterke wisselwerking tussen expliciete kennis en onbewuste kennis, kennis die misschien wel doorgegeven wordt maar die meestal geen schriftelijke neerslag krijgt. Daarom nam het Vlaams Architectuurinstituut interviews af met ontwerpers, beleidsmensen en ambachtslieden. De interviews behandelen daardoor niet allemaal dezelfde onderwerpen en tijdsperken. Er is gekozen voor een mix van jong en oud en van beroep, zowel meubelmaker, kunstenaar, designkenner als directeur van Design Vlaanderen komen aan het woord.

 

De volgende personen werden geïnterviewd:

  • Leonce Dekeijser (1924-2015), interieurachitect, hij legt uit dat de opleiding “binnenhuis” in zijn studeertijd eigenlijk nog niet bestond. Hij volgde vakken bij de architecten en bij de sierkunsten en behaalde uiteindelijk het diploma meubelkunst. Hij gaat in op de lesmethodes, de vakken en zijn docenten. Hij spreekt over de wisselwerking tussen ontwerp en onderwijs
  • José Vanderlinden (1920-?), meubelmaker, de klemtoon in het gesprek met José Vanderlinden ligt, veel meer dan in het gesprek met Leonce Dekeijser, op de technische aspecten van het meubelmaken.
  • Luc (1953-nu) en Katrien Mestdagh (1980-nu), glasraamkunstenaars, het gesprek gaat onder meer over de neogotische traditie in Gent op het vlak van glasschilderkunst, en hoe die tot vandaag doorleeft in atelier Mestdagh. Ze bespreken de noodzaak van opdrachtgeverschap.
  • Achiel Pauwels (1932-nu), keramist, hij vertelt hoe hij het vak leerde, hoe de lesgevers de geheimen van het ambacht niet altijd zomaar prijsgaven, en wat de verhouding was tot de andere kunstambachtelijke opleidingen en de opleiding beeldhouwkunst. Het gesprek gaat ook in op de klemtonen die hij in zijn eigen lessen legde en het belang dat hij daarbij hechtte aan tekenen.
  • Moniek Bucquoye (1948-2022), kenner en promotor van design, het gesprek geeft een inkijk in de wijze waarop het onderwijs in de productontwikkeling gestalte kreeg in Vlaanderen vanuit historisch perspectief. Ze belicht het verschil tussen productontwikkeling en industrial design.
  • Lieven Daenens (1948-nu), voormalig directeur van het Design museum Gent. Daenens bespreekt de evolutie van het museum, de naamsverandering en de positieverandering met de komst van het museumdecreet in de jaren 1990. Hij bespreekt de kwaliteit van de Belgische designcultuur en de opleidingen in België.
  • Johan Valcke (1952-nu), directeur van Design Vlaanderen, het gesprek met Valcke geeft een inkijk in de wijze waarop in België en Vlaanderen vanuit economisch standpunt naar kunstambachten en vormgeving werd gekeken vanuit historisch perspectief.

 

De vier interviewers waren kunsthistorici en kunstenaars: Katarina Serulu, Marieke Pauwels, Eva Van Regenmortel en Aletta Rambaut

Piet van der Ham

Voormalig Stichting Film en Wetenschap
 
Tijdsaanduiding: 1910-1995
Aantal interviews: 1 (1 persoon)
Toegankelijkheid: t.b.v. onderzoek
Transcripties: Nee
Periode interviews: 1995
Opmerkingen:

De collectie is nog niet gedigitaliseerd en daarom niet direct in te zien bij Beeld & Geluid. Digitalisering kan wel worden aangevraagd bij Beeld & Geluid via: zakelijk@beeldengeluid.nl 

Drager: 3 cassettebanden
 

Het interview met Piet van der Ham (geboren in 1910) werd gemaakt in het kader van Renate Bergsma’s onderzoeksstage bij SFW in 1995. Het werd verwerkt in haar doctoraalscriptie ‘Spreekt u film?De katholieke cineast Piet van der Ham, Amsterdam (doctoraalscriptie Culturele Studies, UvA), 1995. Onder dezelfde titel publiceerde zij een artikel in het Jaarboek 1994 Stichting Film en Wetenschap – Audiovisueel Archief, Amsterdam: Stichting Film en Wetenschap, 1995, p.75-101. 

 

Piet van der Ham wordt gekenschetst als een katholiek filmer. Zijn ‘ontdekking’ in 1936 als amateurfilmer door de cineast Otto van Neijenhoff was de aanzet tot een hele reeks opdrachtfilms vanuit die hoek. Hij werd theoretisch beïnvloed door de katholieke ‘filmpaus’ Janus van Domburg en de schrijver-dichter A.J.D. van Oosten en meer algemeen door de esthetische opvattingen van de Filmliga. Met Van Oosten richtte hij de katholieke filmgroep Kafilgro op. De amateurfilm Redt Volendam, gemaakt door Piet van der Ham en Goof Bloemen, is te vinden op de website van Beeld & Geluid. 

 

Tijdens de Tweede Wereldoorlog experimenteerde hij met speelfilms, samen met zijn vriend Alfred Mazure, en werkte als fotograaf voor de Binnenlandse Strijdkrachten. In de loop van de jaren leverde hij vele filmjournalistieke bijdragen aan dagbladen als De Tijd en de Maasbode en was verbonden aan filmtijdschriften als Filmfront en Filmforum. Tevens was hij betrokken bij de Katholieke Filmkeuring. Na de oorlog maakte hij een aantal films voor de KVP, waaronder de bekende De Opdracht (1956). Daarnaast maakte hij verscheidene bedrijfsfilms en produceerde journaalitems voor Polygoon en de NTS. Van der Ham doceerde ten slotte film en fotografie in Den Haag. 

De Britse Marine en krijgsgevangenschap

Imperial War Museum
 
Tijdsaanduiding: 1911-1924
Aantal interviews: 1 (1 persoon)
Toegankelijkheid: t.b.v. onderzoek
Transcripties: nee
Periode interviews: 9 december 1975
Opmerkingen:

Soort interview: wetenschappelijk

De collectie is nog niet gedigitaliseerd en daarom niet direct in te zien bij Beeld & Geluid. Digitalisering kan wel worden aangevraagd bij Beeld & Geluid via: zakelijk@beeldengeluid.nl

Wel is dit item te vinden op de website van IWM

Drager: 1 geluidsband
 

In de IWM-serie ‘Royal Navy: lower deck 1910-1922’ spreekt de Britse onderofficier/hofmeester William Halter (geb. 1894) met de interviewer David Lance over zijn tijd bij Britse Marine tussen 1911 en 1924.

 

Halter behoorde tot het onderdeel Signals and Submarine. Hij maakte deel uit van de 1st Royal Naval Division, die in oktober 1914, enkele maanden na het begin van de Eerste Wereldoorlog, door de Britse admiraliteit naar België was gestuurd om te pogen daar de stad Antwerpen uit de handen van de Duitsers te houden. Toen dat mislukte, vluchtten de Britse militairen, samen met een miljoen Belgen, naar Nederland. Hier werden zij, in het kader van de Nederlandse neutraliteitspolitiek, geïnterneerd in Groningen.

Paul Kiès

Voormalig Stichting Film en Wetenschap
 
Tijdsaanduiding: 1895-1960
Aantal interviews: 2 (1 persoon)
Toegankelijkheid: t.b.v. onderzoek
Transcripties: Nee
Periode interviews: 1968
Opmerkingen:

De collectie is nog niet gedigitaliseerd en daarom niet direct in te zien bij Beeld & Geluid. Digitalisering kan wel worden aangevraagd bij Beeld & Geluid via: zakelijk@beeldengeluid.nl 

Drager: 5 geluidsbanden
 

Het interview is verwerkt in Nieuwenhofs artikel ‘Paul Charles Joseph Kiès’, in: Mededelingenblad. Orgaan van de Nederlandse Vereniging tot beoefening van de Sociale Geschiedenis no.35, Amsterdam: Nederlandse Vereniging tot beoefening van de Sociale Geschiedenis, maart 1969, pp.14-42.

 

Het artikel behandelt het leven van Kiès (1895-1968) als beroepsmilitair; als lid van de SDAP, inclusief zijn conflicten met het partijbestuur; zijn succes binnen de (ontevreden) SDAP-afdeling Friesland; het royement uit de SDAP in 1937; de oprichting door Kiès van de vereniging Het Vrije Woord, met het gelijknamige periodiek, en de omzetting van deze vereniging in de Troelstra Beweging Nederland (TBN); zijn (mislukte) pogingen te komen tot een soort volksfrontpolitiek met de CPN; zijn radicale omslag in 1940 naar het gedachtengoed van de NSB en de Waffen-SS, waarbij hij ook de TBN betrekt, die daarop nauw gaat samenwerken met de NSNAP van E.H. ridder Van Rappard; zijn anti-semitisme; zijn pro-Duitse radiopraatjes als ‘De Amsterdammer’ vanaf 1944; zijn arrestatie in 1945 en in 1948 de veroordeling door het Bijzonder Gerechtshof in Leeuwarden tot 20 jaar gevangenisstraf en levenslange ontzegging van burgerrechten. Kiès stierf enkele maanden na het interview.

Vegetariërs in Nederland

Paul Denekamp
 
Tijdsaanduiding: 1884-1994
Aantal interviews: 1 (3 personen)
Toegankelijkheid: t.b.v. onderzoek
Transcripties: nee
Periode interviews: 6 oktober 1994
Opmerkingen:

Soort interview: wetenschappelijk

De collectie is nog niet gedigitaliseerd en daarom niet direct in te zien bij Beeld & Geluid. Digitalisering kan wel worden aangevraagd bij Beeld & Geluid via: zakelijk@beeldengeluid.nl

Drager: 1 cassetteband
 

Het interview is gehouden naar aanleiding van het 100-jarig bestaan van de Nederlandse Vegetariërsbond. Deze bond werd op 30 september 1894 opgericht. De organisatie behartigt de belangen van vegetariérs in Nederland. De geïnterviewden zijn vegetariërs uit Oosterbeek die in een gezamenlijk gesprek vertellen over hun achtergronden, de motieven om vegetariër te worden, hun activiteiten in diverse verenigingen hieromtrent en tot slot wat het betekent om vegetariër te zijn.

 

De volgende personen werden geïnterviewd:

  • E.J. Berkhout
  • J.E. Berkhout-Van Diemen
  • J. Dissen-Lang

 

Interviewer: Paul Denekamp

Wouter Lutkie, katholicisme en fascisme

Historisch Geluidsarchief RUU
 
Tijdsaanduiding: 1919-1945
Aantal interviews: 1 (1 persoon)
Toegankelijkheid: t.b.v. onderzoek
Transcripties: volledig
Periode interviews: 31 januari 1966
Opmerkingen:

Soort interview: wetenschappelijk

Dit interview is in DAAN, het digitale archief van Beeld & Geluid te vinden met de zoekterm “Stichting film en wetenschap” EN “Lutkie”. Eveneens te vinden met alleen “Lutkie”

Drager: 2 geluidsbanden

Titel: Soli Deo – Wouter Lutkie: biografie van een priester-fascist

Auteur: Willem Huberts

Uitgever: Boom, Amsterdam 2022

ISBN: 9789024446414

Twee jaar voor zijn dood interviewden R.L. Schuursma en Sj. Vellenga de katholieke priester Wouter Lutkie uit Noord-Brabant. Dit interview behandelt zijn visie op het katholicisme en het fascisme.

 

Wouter Lutkie was een Nederlandse priester die continu in onmin verkeerde met vrijwel het gehele Nederlandse episcopaat – maar die toch niet werd geëxcommuniceerd. Hij had een eigenzinnig karakter en ging zijn leven lang zijn eigen gang, maar een eenling was hij niet. Hij voerde correspondentie met honderden personen, schreef vele boeken en was decennialang actief als journalist, met name in zijn eigen tijdschrift Aristo. Lutkie was de enige Nederlander die op voet van vriendschap verkeerde met de Italiaanse fascistenleider Mussolini, bij wie hij zeven keer op privé-audiëntie mocht komen. Lutkie had nauwe banden met het fascisme, maar werd ondanks een onderzoek niet aangeklaagd voor collaboratie.

 

Na de oorlog zette hij zijn werk als ambteloos priester voort en bleef zijn tijdschrift Aristo bestaan. Dit was ondertussen een literair tijdschrift geworden. Begin 1965 moest het tijdschrift definitief ophouden te verschijnen, wegens gebrek aan abonnees. In hoeverre Lutkie en zijn Aristo fascistisch of zelfs nationaalsocialistisch waren geweest, bleef onderwerp van veel discussie. Dit interview gaat op dit onderwerp in. 

 

Voor meer informatie over het interview en de geïnterviewde, zie: SFW-werkuitgave no. 8 (1995), p.31.

Het leven van dirigent en componist Otto Klemperer

Philo Bregstein
 
Tijdsaanduiding: 1885-1971
Aantal interviews: 7 (3 personen)
Toegankelijkheid: beperkt
Transcripties: nee
Periode interviews: april 1971
Opmerkingen:

Soort interview: journalistiek

De collectie is nog niet gedigitaliseerd en daarom niet direct in te zien bij Beeld & Geluid. Digitalisering kan wel worden aangevraagd bij Beeld & Geluid via: zakelijk@beeldengeluid.nl 

 

In DAAN, het digitale archief van Beeld & Geluid is wel het volgende item te vinden: Radio Doc: de zoektocht van Philo Bregstein. Hier bespreekt Bregstein o.a. de dirigent Klemperer.

 

Drager: 13 geluidsbanden
 

De gesprekken zijn gehouden ten behoeve van Philo Bregsteins film Otto Klemperer’s journey through his times (1973, 95 min). Bregstein maakte deze film over de (van oorsprong) Duitse dirigent en componist Otto Klemperer (1885-1973) in opdracht voor R.M. Productions. Bregstein besteedde in deze interviews niet enkel aandacht aan het leven van Klemperer maar eveneens het bredere muziekklimaat in Duitsland van de 20ste eeuw. Hier is aandacht voor de invloed van Mahler, Bruckner, Schönberg en Strawinsky. De interviews zijn daardoor van nut voor de bredere muziekgeschiedenis.

 

In het begin van de 20ste eeuw trokken Klemperers bijzondere, moderne opera-ensceneringen de aandacht. Klemperer stamde uit een Joodse familie en verliet daardoor in 1933 Duitsland voor de Verenigde Staten. Na de Tweede Wereldoorlog vestigde hij zich in Zürich. Het commentaar bij de film wordt voor een groot deel door de dirigent zelf gesproken, samengesteld uit de interviews. Ook zijn dochter Lotte komt hierin aan het woord. De productie is later, op 19 mei, uitgezonden op de Duitse televisie (ARD) onder de titel Otto Klemperers lange Reise, waarvan bij Beeld & Geluid een open-netregistratie aanwezig is.

 

De volgende personen werden geïnterviewd:

  • Otto Klemperer (1885-1973)
  • Lotte Klemperer (1923-2003)
  • Katia Mann (1883-1980), de vrouw van Thomas Mann. Na de Tweede Wereldoorlog woonde zij evenals Klemperer in Zürich. Thomas Mann was een groot schrijver en publieke intellectueel.

 

Bregstein maakte in 1971 tevens een aparte film over de repetities voorafgaande aan het laatste concert dat Klemperer dirigeerde in september 1971. Dit verscheen onder de titel Otto Klemperer in rehearsal and concert (54 min).

De levensloop en het werk van de kunstenaar-boer Ernst Schaüblin

Philo Bregstein
 
Tijdsaanduiding: 1895-1975
Aantal interviews: 7 (1 persoon)
Toegankelijkheid: beperkt
Transcripties: nee
Periode interviews: 11 - 17 oktober 1975
Opmerkingen:

Soort interview: journalistiek

De collectie is nog niet gedigitaliseerd en daarom niet direct in te zien bij Beeld & Geluid. Digitalisering kan wel worden aangevraagd bij Beeld & Geluid via: zakelijk@beeldengeluid.nl

Drager: 3 geluidsbanden
 

De opnamen met de Zwitserse boer en kunstschilder Schäublin (1895-1978) zijn gemaakt ten behoeve van Bregsteins televisieportret over diens leven en werk, getiteld Boer en schilder en uitgezonden door de NCRV op 1 september 1976. Bregstein hield de interviews samen met zijn vrouw, de schilderes Marline Fritzius. 

 

Al vroeg trok de voormalige bankmedewerker Schäublin uit Basel zich terug in het bergdorpje Klosters om als boer te gaan leven. In zijn vrije tijd schilderde hij in totaal zo’n 15 werken. Op een enkele tentoonstelling na hield hij deze echter voor zichzelf. In het interview spreekt hij onder meer over de door hem bewonderde schilder Grünewald, de schrijvers Lev Tolstoi, Jeremias Gotthelf en Thomas Mann en de invloed die hij onderging van het boeddhisme en de geschriften van Lao-tse. Tevens vertelt hij over zijn kijk op het hectische moderne leven en over zijn eigen werk, waarin magisch-realistische, expressionistische en symbolistische trekken te herkennen zijn.

 

In de NCRV-Gids van 28 aug.-3 sept. 1976 (no.35) is naar aanleiding van de uitzending een artikel opgenomen.