menu

Het einde van tuberculose?

erfgoedhuis-zljm

 

Aantal interviews: 14

Periode: 1945-1986

Audiobestanden: ja

Transcripties: ja

Toegankelijkheid op aanvraag

 

Tim Debroyer maakt mooi gebruik van oral history en koppelt dit fraai aan de resultaten van het archiefonderzoek. Hij benadert het onderwerp vanuit verschillende perspectieven, dat van de patiënt, de medische hoek, de verpleegkunde en andere disciplines. Juist die aanpak vanuit meerdere perspectieven laat zien dat de geschiedenis van de verpleging geen geïsoleerd vakgebied is. 

 

Ook de inhoud van de scriptie is origineel. TBC is een enorm probleem geweest en je zou verwachten dat het met de komst van penicilline was opgelost. Deze scriptie laat voortreffelijk zien hoe groot het aandeel van verpleegkundigen bij de uitschakeling van TBC als ziekte is geweest. Het creatieve gebruik van interviews met verpleegkundigen maakt de onzichtbare kant van de verpleegkundige praktijk zichtbaar.

Deze masterproef plaatst het ‘einde’ en het verdwijnen van een zogezegd overwonnen ziekte centraal door longtuberculose te analyseren in de periode na de Tweede Wereldoorlog, op het moment dat antibiotica de behandeling van de ziekte transformeerden. Het sanatorium Elisabeth te Sijsele dient daarvoor als casestudy. Tim Debroyer heeft de transformatie van dit sanatorium en de daarmee gepaard gaande ervaringen van patiënten en personeel onderzocht aan de hand van archiefonderzoek en interviews. Deze casestudy begint aan het einde van de Tweede Wereldoorlog wanneer de introductie van antibiotica een hele reeks veranderingen in gang zet binnen het sanatorium en eindigt bij de sluiting van de laatste sanatoriumdienst in Sijsele in 1986. Zijn analyse van wat zich in Sijsele voltrok tijdens deze sleutelperiode biedt zo een diepgaande blik op een bredere transformatie in de aanpak van tuberculose in binnen- en buitenland.

Februaristaking Nederland

IISG

 

Comité Herdenking Februaristaking 1941, 1999

 

Aantal interviews: 72

Periode: 1943

Drager: oorspronkelijk 99 geluidsbanden. De banden zijn in 2015 gedigitaliseerd.

De geluidsopnamen zijn gemaakt tussen 1970-1980

 

Toegankelijkheid: online

 

Transcripties: Zie voor transcripties de inv. nrs. 31-35 Interviews met voormalige deelnemers aan de Februaristaking. Z.j. 5 dozen van dit archief. De transcripties zijn soms uitgebreider dan het geluidmateriaal (bijvoorbeeld bij het interview met Simon Korper) hetgeen er op duidt dat er meer geluidsmateriaal geweest moet zijn en dat sommige banden zijn gemonteerd.

De Februaristaking werd gehouden tijdens de Tweede Wereldoorlog uit protest tegen de vele anti-joodse maatregelen en de jodenvervolging. Duizenden arbeiders legden hun werk neer. De staking begon op 25 februari 1941 in Amsterdam en breidde zich een dag later uit naar de Zaanstreek, Haarlem, Velsen, Hilversum en de stad Utrecht en directe omgeving. Het was de eerste grootschalige verzetsactie tegen de Duitse bezetter in Europa. De Februaristaking wordt sinds 1946 jaarlijks op 25 februari herdacht op het Jonas Daniël Meijerplein te Amsterdam, bij het beeld van Mari Andriessen “De Dokwerker”. De collectie omvat interviews gehouden door o.a. Jan Dop, Simon Korper en Gerard Maas met Februaristakers.

 

De Stichting Comité Herdenking Februaristaking 1941 is in 1990 opgericht als opvolger van het Februariherdenkingskomité.

 

Kroniek van de Februari-staking 1941

Auteur: Gerard Maas

Uitgever: Pegasus, Amsterdam, 1961

De interviews zijn gehouden door Jan Dop (1943), (cineast die samen met Kees Hin (1936-2020) en Frans van der Staak (overleden 2001) de speelfilm maakte over de Februaristaking Soldaten zonder geweren (1985). Jan Dop maakte enkele interviews alleen, een aantal in samenwerking met Simon Korper (1907-1988) en later het merendeel samen met Gerard Maas (Zaandam, 1913 – Amsterdam, 1988) communist, verzetsstrijder en politicus.

 

Maas schreef over de februaristaking o.a. Kroniek van de Februari-staking 1941, Amsterdam, 1961 en 1941 bloeiden de rozen in februari, een korte historische schets, Amsterdam [1985].

Nederlandse oud-gevangenen van kamp Buchenwald

GETUIGENVERHALEN.NL

 

Realisatie project:

NIOD Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudie

 

Tijdsbestek: 1941-1945
Locatie: Buchenwald, Duitsland, Nederland
Aantal interviews: 38

 

Thematische collectie: Erfgoed van de Oorlog

DANS: https://doi.org/10.17026/dans-278-xu5v

 

Interviews te zien via:

 

Op de Ettersberg, een forse met bossen begroeide heuvel acht kilometer ten noorden van Weimar in Duitsland, werd in 1937 door de nazi’s het concentratiekamp Buchenwald opgericht. Het werd al snel een van de grootste concentratiekampen van het Derde Rijk. Van de naar schatting 240.000 mensen die in het kamp gevangen zaten, zijn er officieel 34.000 gestorven. Maar tegenwoordig schat men het sterftecijfer veel hoger, namelijk op 50.000.

 

Nadat Nederland in mei 1940 door Duitsland was veroverd, werden er al snel ook Nederlanders na Buchenwald getransporteerd; naar schatting 3300 mensen. Het betrof onder andere gijzelaars, joden, verzetsmensen, Jehova’s Getuigen en werkweigeraars. Hoe het hen in Buchenwald is vergaan, is lang niet altijd meer te achterhalen. Zeker is wel dat er 497 Nederlanders in Buchenwald zijn omgekomen en dat toen het kamp werd bevrijd zich daar nog 384 Nederlanders bevonden.

 

In de periode 2000-2001 heeft de voormalige Vereniging van Oud-Buchenwalders 38 Nederlandse oud-gevangenen geïnterviewd. De interviews zijn financieel mogelijk gemaakt door het ministerie van VWS in het kader van het project ‘Tegoeden Tweede Wereldoorlog’. Met dit interviewproject greep de Vereniging Oud-Buchenwalders een van de laatste mogelijkheden aan om de ervaringen van deze ooggetuigen vast te leggen. In 2001 werd de Vereniging opgeheven en vervangen door het Herdenkingscomité Buchenwald dat zich primair richt op de voortgang van de herdenkingen.

In 2002 zijn de gefilmde interviews van Nederlandse oud-gevangenen van kamp Buchenwald overgedragen aan het NIOD Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies. Het NIOD heeft de interviews digitaal ontsloten en doorzoekbaar gemaakt. Dit werd financieel mogelijk gemaakt door het ministerie van VWS in het kader van het project ‘Erfgoed van de Oorlog’ (2007-2009). In opdracht van het NIOD heeft filmmaker Emiel Bakker, op basis van de interviews, de documentaire ‘Vooral niet opvallen. Nederlanders in Buchenwald’ (2008) gemaakt.

In opdracht van het NIOD heeft filmmaker Emiel Bakker, op basis van de interviews, de documentaire ‘Vooral niet opvallen. Nederlanders in Buchenwald’ (2008) gemaakt. De documentaire is in november 2008 tijdens het 21e “International Documentary Film Festival Amsterdam” (IDFA) in première gegaan en op 4 mei 2009 door de NPS op TV uitgezonden.