menu

Papoea: een geschiedenis

 
Tijdsaanduiding: 1920-2004
Aantal interviews: 36
Toegankelijkheid: openbaar
Periode interviews: 2000-2004
Opmerkingen:

De collectie is openbaar en in de loop van 2023 toegankelijk. De collectie is dan alleen toegankelijk in de leeszaal of via een beschermde omgeving (wachtwoord nodig) online te beluisteren.
De bestanden zijn niet te downloaden.

 

De interviews zijn afgenomen in het kader van Dirk Vlasbloms publicatie Papoea: een geschiedenis. Dit boek behandelt vijf eeuwen geschiedenis van Papua, met de nadruk op de periode vanaf 1945 en met speciale aandacht voor de overdracht van Nederland aan Indonesië in 1962. In het boek staat het perspectief van Papua’s centraal.

De interviews gaan in op gebeurtenissen en ervaringen in de jaren 1920 – 2004.
Er wordt voornamelijk over Indonesië en West-Papua gesproken. Thema’s zijn o.a. Tweede Wereldoorlog, Indonesische revolutie, overdracht aan Indonesië in 1962, bezetting.

 

De collectie is gedigitaliseerd en duurzaam opgeslagen bij een e-depot.

 

 

Papoea: Een geschiedenis

Vlasblom, D. 

University Press, Amsterdam, 2004

ISBN 90-5330-399-5
9 789053-303993

Dirk Vlasblom (1952) studeerde culturele antropologie in Utrecht. Hij is met een korte onderbreking sinds 1990 correspondent voor NRC Handelsblad in Jakarta. Eerder publiceerde hij Jakarta, Jakarta – Reportages uit Indonesië (1993), In een warung aan de Zuidzee-Verhalen uit Indonesie (1998) en Ankers & Kettingen – Een Rotterdamse kroniek (2001).
Op meeslepende wijze vertelt de auteur de verhalen van Papoea. Hij putte hier- voor uit unieke bronnen. Hoofdrolspelers en ooggetuigen komen zelf aan het woord, niet zelden voor het eerst. De archieven van missie en zending zijn voor dit boek, eveneens voor het eerst, systematisch onderzocht.
Met dit magistrale werk schenkt de auteur de Papoea’s hun geschiedenis.

 

Herensia (Erfgoed)

http://archivoboneiru.com/collectie?mistart=24&mivast=2586&mizig=103&miadt=2586&miamount=4&micols=3&milang=nl&miview=gal1&mibj=1960&miej=1980&miaet=1
Bòi Antoin
 
Tijdsaanduiding: 1900 - heden
Aantal interviews: 1206
Toegankelijkheid: Gedeeltelijk
Transcripties: Onbekend
Periode interviews: Onbekend
 

Journalist en auteur Bòi Antoin heeft op Bonaire de afgelopen jaren een uitgebreide collectie aan Bonairiaans cultureel erfgoed opgebouwd. Oral history is vooral vastgelegd via het programma ‘Herensia’ (Erfgoed). Veel van deze opnames staan online.

 

De interviews zijn afgenomen in het Papiaments. Nederlandse interviews zijn afgenomen in de collectie Makambanan na Boneiru (Nederlanders op Bonaire). Meer informatie over de verschillende collecties die Bòi Antoin heeft vastgelegd is hier te vinden. 

 

 

Makambanan na Boneiru (Nederlanders op Bonaire)

http://archivoboneiru.com/collectie?mistart=24&mivast=2586&mizig=103&miadt=2586&miamount=4&micols=3&milang=nl&miview=gal1&mibj=1960&miej=1980&miaet=1
Bòi Antoin
 
Tijdsaanduiding: 1950 - heden
Aantal interviews: 22
Toegankelijkheid: Online
Transcripties: Onbekend
Periode interviews: Onbekend
 

Journalist en auteur Bòi Antoin heeft op Bonaire de afgelopen jaren een uitgebreide collectie aan Bonairiaans cultureel erfgoed opgebouwd. Makambanan na Boneiru (Nederlanders op Bonaire) is een klein deel, 22 opnames, van de volledige oral history collectie die Bòi Antoin op Bonaire heeft aangelegd. 

 

De video’s zijn online te bekijken. 

 

De geschiedenis van Zuid-Sulawesi

KITLV / W.T. IJzereef
 
Tijdsaanduiding: 1905-1986
Aantal interviews: 15
Toegankelijkheid: openbaar
Transcripties: Verslagen van de interviews beschikbaar
Periode interviews: 1981-1985
Opmerkingen:

Het materiaal kan worden aangevraagd via de online catalogus van UB Leiden. De opnames zijn te beluisteren in de Leeszaal Bijzondere Collecties.

 

Drager: cassettebandjes

IJzereef, W.T., De wind en de bladeren : hiërarchie en autonomie in Bone en Polombangkeng (Zuid-Sulawesi), 1850-1950. Proefschrift Groningen, 1994. 

 

 

De Zuid-Celebes affaireKapitein Westerling en de standrechtelijke executies

Willem IJzereef

Uitgeverij de Bataafsche Leeuw B.V.

Voor zijn onderzoek naar de geschiedenis van Zuid-Sulawesi, in het bijzonder de politiek-militaire ontwikkelingen tijdens de Indonesische revolutie, heeft Willem IJzereef een vijftiental interviews afgenomen met oud-bestuursambtenaren en oud-militairen.
In het archief zijn ook verslagen van de interviews en onderzoekscorrespondentie opgenomen.

 

De interviews gaan in op gebeurtenissen en ervaringen in de jaren 1905 – 1986.
Er wordt voornamelijk over Indonesië, Zuid-Sulawesi gesproken. Thema’s zijn o.a. Tweede Wereldoorlog, Indonesische revolutie, Binnenlands Bestuur, bestuursambtenaren, Zuid-Celebes affaire.

 

Publicaties verbonden aan de collectie: IJzereef, W. (1984). De Zuid-Celebes affaire: kapitein Westerling
en de standrechtelijke executies. Bataafsche Leeuw.

 

Archief en inventarisnr.: D H 1284. Dertien cassettebandjes zijn overgebracht naar de AV-collectie van het KITLV (D AUD 1085 – 1097)

 

Museum Maluku interviewproject

Moluks woonoord Villa Elzenpasch

Moluks Historisch Museum (het huidige Museum Maluku)
 
Tijdsaanduiding: 1930-2008
Aantal interviews: 10
Toegankelijkheid: beperkt openbaar
Transcripties: nee
Periode interviews: 2002-2008

Opmerkingen:

Database/inventaris: Lijst met namen geïnterviewden beschikbaar
Geluidsdrager: DV-tapes omgezet naar digitale videobestanden (AVI)

 

De interviews zijn op afspraak te beluisteren in Museum Maluku, gevestigd in Museum Sophiahof. (Aan)vragen kunnen gestuurd worden naar: collectie@museum-maluku.nl.

 

 

 

Molukkers in Nederland

Het interviewproject is afgenomen in het kader van de presentatie en ontsluiting van collecties. Het doel van de interviews was om verhalen vast te leggen voor de vernieuwde vaste tentoonstelling vanaf 2008.

 

De interviews gaan in op gebeurtenissen en ervaringen in de jaren 1930 – 2008.
Er wordt voornamelijk over Nederland, Indonesië en de Molukken gesproken. Thema’s zijn o.a. KNIL, militaire politie, woonoorden Zeeland, woonoord Elzenpasch, vrouwenemancipatie, Molukse kerk, beheer woonoorden.

 

Interviewers: Jeanny Vreeswijk-Manusiwa en Nanneke Wigard

XPATS

Woonoord Lunetten, Vugt - 1984
Moluks Historisch Museum (het huidige Museum Maluku)
 
Tijdsaanduiding: 1950-1989
Aantal interviews: 7
Toegankelijkheid: beperkt openbaar
Transcripties: ja
Periode interviews: 2005
Opmerkingen:

De transcripten zijn op afspraak in te zien in Museum Maluku, gevestigd in Museum Sophiahof. (Aan)vragen kunnen gestuurd worden naar: collectie@museum-maluku.nl.

 

De DAT-tapes worden beheerd door Imagine IC

 

Interviewproject in samenwerking met Imagine IC met voormalige bewoners woonoorden: Lunetten, Woerden, IJsseloord (Cappelle aan de IJssel), Op de loop (Echt), Wyldemerck (Balk)

 

De interviews zijn afgenomen met als doel om verhalen over het dagelijks leven in een aantal woonoorden te verzamelen om te verwerken tot een website met fotomateriaal uit bestaande collecties. Op deze website kwamen de verhalen van elf personen van de eerste en tweede generatie naar voren, o.a. katholieke Molukkers, islamitische Molukkers en protestantse Molukkers komen aan het woord. Hoe hebben ze hun komst naar Nederland ervaren?
Hoe zag het leven in de woonoorden eruit en hoe kijken ze er nu op terug? Deze website is nu niet meer
in de lucht.

 

Er wordt voornamelijk over Nederland, Vught, Woerden, Capelle a/d IJssel, Harich, Balk gesproken.
Thema’s zijn o.a. woonoord Lunetten, woonoord IJsseloord, woonoord Op de Loop, woonoord Wyldemerck, katholieke Molukkers, politiek, islamitische Molukkers, protestantse Molukkers, emancipatie, hulp slachtoffers burgeroorlog.

Molukkers in Nederland divers

Moluks Historisch Museum (het huidige Museum Maluku)
 
Tijdsaanduiding: 1930-2006
Aantal interviews: 6
Toegankelijkheid: beperkt openbaar
Periode interviews: 1990, 2001-2006
Opmerkingen:

Archiefnummers: AVD0207 t/m AVD0212

De interviews zijn nog niet ontsloten. De interviews zijn
op afspraak te beluisteren in Museum Maluku, gevestigd in Museum Sophiahof. De AVD nummers zijn digitaal te beluisteren. (Aan)vragen kunnen gestuurd worden naar: collectie@museum-maluku.nl

Drager: Minidiscs omgezet naar digitale audiobestanden (WAV)
 

Museum Maluku heeft verschillende interviews in haar collectie die verzameld zijn om verschillende redenen.
De interviews gaan in op gebeurtenissen en ervaringen in de jaren 1930 – 2006.
Er wordt voornamelijk over Nederland, Groningen en Indonesië, de Molukken gesproken. Thema’s zijn o.a. kampoudste, Carel Coenraadpolder (CC-polder), Commissie Rechtspositie Ambonese Militairen en Schepelingen (CRAMS), Nederlandse Koninklijke Marine.

Voor de mannen

Productiehuis De Chinezen / Xavier Taveirne
 
Tijdsaanduiding: 1940-1995
Toegankelijkheid: op afspraak via vrtarchief@vrt.be
Periode interviews: 2018

Xavier Taveirne praat met de eerste generaties mannen die zich in Vlaanderen durfden te outen als homo. Het is een aangrijpende en vaak ook onthutsende reeks met verhalen over liefde, strijd en pijn, en het taboe van het homo zijn in minder tolerante tijden.

 

In drie afleveringen vertellen oudere homo’s ongecensureerd hun verhaal. Belangrijke verhalen en vaak ook gesprekken waarin ze heikele actuele thema’s niet uit de weg gaan.

 

Driedelige documentaire “Voor de mannen”

 

Aflevering 1: 1940-1970
In de eerste aflevering komen de homo’s aan het woord die opgroeiden in het katholieke Vlaanderen van na de oorlog. Seks was voor iedereen taboe, en als er al over homoseksualiteit werd gesproken, dan had men het over ‘jeanetten’. Ook de kerk was heel repressief.

Xavier zoekt Paul Rademaekers op, 98 jaar intussen, die zich nog altijd kwaad maakt als hij aan die tijden terugdenkt: “Ik heb altijd gezegd: homoseksualiteit is geen seksueel probleem, maar een sociaal probleem. Ik ben met moeilijke kaarten aan de start gekomen. Maar zelfs met moeilijke kaarten moet je proberen zoveel mogelijk troeven te maken. Mijn troeven waren dat ik me altijd inzette voor anderen en dan vooral voor homo’s.”

De eerste kentering kwam er pas in 1970, toen Will Ferdy als eerste bekende Vlaming op televisie sprak over zijn “anders zijn”. Het was een shock voor Vlaanderen. Will kreeg veel negatieve reacties, maar zijn moedige getuigenis vormde wel het prille begin van de homo-emancipatie.

 

Aflevering 2: 1970-1980
De wilde jaren zeventig waren ook voor de homogemeenschap de jaren van seksuele bevrijding en maatschappelijke veranderingen.

Hoewel homo’s – zeker op het platteland – nog vaak een verborgen leven bleven leiden, ontstonden er in de steden bloeiende subculturen met homobars en discotheken waar alles mogelijk was. Een liederlijk leven waar iedereen vandaag met nostalgie aan terugdenkt.

Xavier praat ook met Chille De Man en Guido Totté. Guido kwam met de trotskistische Rooie Vlinder voor het eerst op straat om gelijke rechten voor homo’s en hetero’s af te dwingen. Een vroege voorloper van de Pride, die Chille later voor het eerst organiseerde in Brussel.

 

Aflevering 3: 1980-1995
Voor de homogemeenschap werden de jaren tachtig overschaduwd door de opkomst van een nieuwe, dodelijke ziekte: aids.

In deze aflevering vertellen homo’s over de ravage die het aidsvirus heeft aangericht. Het duurde jaren voor de eerste medicatie beschikbaar was, en in die tijd raakten veel homo’s besmet. Slechts enkelen van hen zijn nu nog in leven. Eén van hen is Patrick Reyntiens. Xavier praat met hem over die zwarte jaren, waarin alle homo’s opnieuw met de vinger werden gewezen. “Aids was de straf van God voor het bandeloze gedrag van de homo’s”, en aidspatienten waren de nieuwe pestlijders.

Xavier praat ook met Rob Scheers, die actief was bij de eerste preventiecampagnes, maar later toch zelf besmet raakte door risicovol gedrag.

Wij, vrouwen

 
Tijdsaanduiding: 1960-heden
Aantal interviews: 18
Toegankelijkheid: op afspraak via vrtarchief@vrt.be
Periode interviews: 2022
 

De strijd voor een gelijkwaardige positie en vertegenwoordiging van vrouwen en mannen in Vlaanderen is al meer dan een eeuw oud. Er zijn grote stappen gezet, maar we zijn er nog niet. Aan de hand van getuigenissen en archiefbeelden schetst de vierdelige reeks ‘Wij, vrouwen’ de evolutie van de positie van vrouwen in onze samenleving, zowel privé als in het publieke leven.

 

Hoe hebben foute verwachtingen, opvoeding, glazen plafonds, discriminatie, druk, vooroordelen of andere obstakels het vrouwen de voorbije decennia moeilijk gemaakt om zich optimaal te ontplooien? Bijvoorbeeld op het gebied van opvoeding, onderwijs, huwelijk, gezin, seksualiteit, werk en politiek. Hoe zijn ze daarmee omgegaan? Wat hebben actiegroepen, politica’s en individuele vrouwen kunnen veranderen? En hoe ervaren vrouwen al die obstakels vandaag?

 

In ‘Wij, vrouwen’ brengen vrouwen van alle leeftijden en standen hun verhaal, samen met politica’s, boegbeelden van de vrouwenbeweging en voormalige ‘Dolle Mina’s’. Hun getuigenissen worden geïllustreerd met straffe archiefbeelden. Het zijn nu eens onthutsende en dan weer grappige verhalen over de opvoeding tot huishoudster, knokken om te mogen studeren, de verovering van de mannenberoepen, seksuele taboes en mannen die het nog altijd beter denken te weten. De vier afleveringen focussen achtereenvolgens op seksualiteit, huwelijk en gezin, beroepsleven en de politiek.

 

‘Wij, vrouwen’ hanteert daarbij de beproefde formule van Kinderen van…: het hele historische én actuele verhaal wordt verteld door betrokken getuigen die de kijker recht aankijken.

Een verrassende blik achter de schermen van de strijd voor vrouwenrechten. Vaak verbluffend archiefmateriaal dat niet in de laatste plaats het seksisme van onze eigen openbare omroep te kijk zet. En achttien vrouwen die je meeslepen in hun verhaal en je met diep respect achterlaten.

De afleveringen

Video’s zijn te bekijken indien je bent aangemeld en je Belgische woonplaats of identiteit bevestigd hebt

 

S1 | Afl.1

Baas over eigen lijf

Strijd om seksuele vrijheid, van taboe op maandstonden tot Metoo

 

S1 | Afl.2

Vrouwen moeten hun plaats kennen

Decennialang zijn vrouwen opgevoed tot gehoorzaamheid aan de man.

 

S1 | Afl.3

Welkom in de mannenwereld

Het onderwijs bereidt meisjes lange tijd vooral voor op het huishouden.

 

 

S1 | Afl.4

Vrouwen aan de macht

Vrouwen organiseerden zich, verzetten zich en veroverden hun plek

Hieronder een overzicht van de 18 getuigen – of te wel deelnemers aan de documentaire Wij, vrouwen van Canvas – gerangschikt volgens leeftijd.

 

  • Victoire Van Nuffel (1937): wielerkampioene en cafébazin, openlijk lesbienne in een tijd toen dat allesbehalve evident was.
  • Nelly Maes (1941): politica die streed tegen het seksisme in de politiek en ijverde voor vrouwenrechten.
  • Gerlinda Swillen (1942): lerares Nederlands en onderzoeker VUB, militant voor gelijk loon voor gelijk werk.
  • Ida Dequeeker (1943): emancipatieambtenaar VDAB, stond mee aan de basis van de Dolle Mina-beweging in Vlaanderen en werkte mee in het invloedrijke Vrouwen Overleg Komitee.
  • Lieve Flour (1944): administratief medewerker in de bouwsector, groeide op in een verstikkend traditioneel milieu en overwon een vernederend huwelijk.
  • Josette Franckson (1946): arbeider FN Herstal, betrokken bij de legendarische vrouwenstaking in die fabriek in 1966.
  • Margot Roggen (1948): administratief medewerker in de verzekeringssector, moest als kind en later tijdens haar studies en op haar werk vaak knokken tegen mannelijke privileges en zelfs openlijke discriminatie.
  • Marie Jeanne Declerq (1950): politiecommissaris, maakte carrière in het mannenbastion van de Gerechtelijke Politie.
  • Liliane Versluys (1951): advocaat en beeldend kunstenaar, engageerde zich in het Leuvense vluchthuis en publiceerde het spraakmakende boek Je rechten als vrouw (1987).
  • Moniek Darge (1952): componist, was actief bij Dolle Mina en richtte Vrouwen Tegen Verkrachting op.
  • Kati Couck (1954): medewerker ABVV, actief bij Dolle Mina, richtte abortuscentrum Kollektief Anticonceptie op, begon met het Vluchthuis Gent en organiseerde cursussen zelfverdediging voor vrouwen.
  • Linda Van Crombruggen (1960): ​ voormalig klachtencoördinator VRT, getuigt over seksisme en ongewenste intimiteiten in eigen huis.
  • Khadija Zamouri (1967): politica, nam afstand van haar conservatief Marokkaans islamitisch milieu, werd politiek actief bij Open VLD, ging aan de slag op kabinetten en werd Brussels parlementslid.
  • Leyla Yüksel (1971): werd met volle steun van haar ouders gynaecologe en had naar eigen zeggen meer last van seksisme bij witte geneesheren dan bij Turkse patriarchen.
  • Wendy Van den Heuvel (1978): administratief bediende en auteur, haar moeder werd door haar vader mishandeld. Recent lokten twee mannelijke collega’s haar in de val op een datingsite en deelden haar intieme foto’s. Ze verliet het bedrijf, maar haar ervaring inspireerde haar tot een boek.
  • Pinar Akbas (1980): heeft gemengde gevoelens over haar Turkse opvoeding, ging studeren en stapte tijdelijk in de politiek, is momenteel verpleegkundige en publiceerde dit jaar haar autobiografictie Niran en ik.
  • Heleen Struyven (1988): werkte als advocate bij gerenommeerde kantoren, maar merkte dat ook daar nog seksisme bestaat. Toch bleef ze er voor gaan… tot ze crashte.
  • Romy Schlimbach (1995): werd in haar kindertijd gepest om haar uiterlijk, beleefde een eetstoornis, een opname en een zware depressie, maar vandaag is ze plus size model en influencer: body positivity is het alternatief dat ze propageert voor het verstikkende schoonheidsideaal.

Koolputters

Productiehuis De Chinezen
 
Tijdsaanduiding: 1900-1992
Aantal interviews: 13
Toegankelijkheid: op afspraak via vrtarchief@vrt.be
Periode interviews: 2022
 

In Koolputters graven een aantal zorgvuldig geselecteerde ex-mijnwerkers diep in hun geheugen, waar ze een schat aan kleurrijke verhalen over de mijn hebben opgeslagen. Op sappige en plastische manier vertellen ze ontroerende, grappige en spannende anekdotes over het gevaarlijke en ongezonde werk ‘in de put’, over het dagelijkse leven in de cités, over de strijd voor sociale rechten, de komst van de ‘gastarbeiders’ en over de opkomst en het verval van de zware industrie in Limburg.

 

De reeks laat vooral arbeiders aan het woord: mannen (en vrouwen) die in armoede opgroeiden, meestal niet gestudeerd hadden en hoopten op een betere toekomst door in de put te gaan werken.

Hun verhalen vormen de basis van de reeks en worden aangevuld met historisch filmmateriaal uit diverse archieven en sfeerbeelden van de nog bestaande industriële architectuur en de originele mijnwerkerscités uit die tijd.

De reeks komt op het juiste moment. Niet alleen omdat het 30 jaar geleden is dat de laatste Limburgse steenkoolmijn, die van Heusden-Zolder, gesloten werd. Maar ook omdat de generatie die het verhaal van de mijnen nog uit eigen ervaring kan vertellen, aan het verdwijnen is. Dat blijkt onder meer uit de jammere vaststelling dat vier van de 13 kroongetuigen sinds de opnames zijn overleden.

 

De meeste getuigen zijn zeventigers en tachtigers, sommigen zelfs een eind in de negentig. Dit zijn de namen:

Agostino Mele – 83 jaar
Franco Mirisola – 69 jaar
Ismail Erdogdu – 72 jaar
Jan Kocur (+) – 79 jaar
Jean De Schutter – 76 jaar
Jean Peeters – 69 jaar
Louis Snoeks (+) – 91 jaar
Mai Van Houdt – 82 jaar
Mil Coenen – 63 jaar
Rocco Berterame (+) – 95 jaar
Sandrettin Koçak – 80 jaar
Sophie Gruszowski – 76 jaar
Stephan Bratus (+) – 96 jaar

De afleveringen
Drie afleveringen gaan over de vele facetten van het ondergrondse leven, een vierde behandelt het leven boven de grond en de vijfde schetst het verhaal van de sluiting van de mijnen.

Aflevering 1 – Onder de grond
​In de eerste aflevering nemen de koolputters ons mee in de mysterieuze wereld onder de grond. In geuren en kleuren vertellen ze over hun werk en gewoontes tussen de stenen en het stof.

Aflevering 2 – Op leven en dood
​In de tweede aflevering belichten de koolputters de gevaren van het werk in de mijnen. Ze halen herinneringen op aan spannende momenten en heikele toestanden die voor hen gelukkig doorgaans goed afliepen. Al was dat niet voor iedereen het geval.

Aflevering 3 – Het beloofde land
​In de mijnen kwam men handen tekort. Daarom werden werkkrachten aangetrokken uit andere landen. Deze derde aflevering vertelt over de ervaringen van de nieuwkomers in ons land en schetst de veelkleurige kameraadschap onder de grond.

Aflevering 4 – De cité
​In de vierde aflevering nemen de koolputters ons mee naar de cité. ​ De mijn was immers veel meer dan de donkere gangen onder de grond. Ook het familiale leven bovengronds werd helemaal beheerst en georganiseerd door de mijn, in wijken en buurten waar de mijnwerkers samen leefden.

Aflevering 5 – De sluiting
​De laatste aflevering blikt terug op de sluiting van de mijnen in Limburg. De koolputters halen herinneringen op aan de acties en stakingen die ze ondernamen en schetsen het gevoel waarmee ze tot op de dag van vandaag nog worstelen.