Bij interesse kan contact opgenomen worden met Stichting Nusantara Amsterdam via: info@nusantara-amsterdam.nl.
Stichting Nusantara Amsterdam heeft in het kader van het project Zwart onder Oranje 17 interviews afgenomen met jongeren die hun familiegeschiedenis in voormalige Nederlandse koloniën hebben liggen. Nadat er 13 interviews zijn afgenomen is een bijeenkomst georganiseerd waarin hun verhalen gedeeld werden. Vervolgens zijn nog 4 jongeren geïnterviewd. Een aantal jongeren heeft dit initiatief vervolgens omarmt. Onder de naam Zwart x Oranje organiseren zij verschillende activiteiten waarin zij het koloniaal verleden koppelen aan hedendaagse maatschappelijke thema’s zoals herdenken, vrijheid en racisme.
De interviews gaan in op gebeurtenissen en ervaringen in de jaren 1980 – 2017.
Er wordt voornamelijk over Nederland gesproken. Thema’s zijn o.a. koloniale geschiedenis en invloed
van de familiegeschiedenis op het eigen leven.
Website Nusantara Amsterdam: https://nusantara-amsterdam.nl/
Bij interesse kan contact opgenomen worden met Stichting Nusantara Amsterdam via: info@nusantara-amsterdam.nl
Bij de oprichting van Stichting Nusantara Amsterdam in 2006 is besloten om samen met Stichting Zieraad de levensverhalen vast te leggen van bezoekers van de soosmiddagen die Stichting Nusantara Amsterdam organiseerde. Binnen dit vertelproject zijn 11 interviews afgenomen. Van de interviews zijn video- en audio opnames gemaakt door Ben en Ineke Vink. 10 van de interviews vormden de basis voor het boek Antara Nusa, levensverhalen van ouderen uit Indië/Indonesië (2018) samengesteld door Yvette Kopijn (stichting Zieraad) met medewerking van Hanoch Nahumury, secretaris van Stichting Nusantara Amsterdam en Armando Ello, fotograaf. Gedurende het schrijfproces zijn verschillende vervolg interviewsessies gehouden waar geen opnamen van beschikbaar zijn.
De interviews gaan in op gebeurtenissen en ervaringen in de jaren 1930 – 2017. Er wordt voornamelijk over Indonesië, Java, Sumatra, Ambon en Nieuw-Guinea en Nederland gesproken.
Thema’s zijn o.a. kolonisatie, onafhankelijkheidsstrijd, Japanse bezetting, Tweede Wereldoorlog, Indonesische revolutie, migratie, RMS, opvoeding, jeugdjaren, identiteit, klassensamenleving, verlies, ontheemding, ontworteling, veerkracht, moed, racisme.
Relevante linkjes: Website Nusantara Amsterdam: https://nusantara-amsterdam.nl/
Facebookpagina Stichting Zieraad: https://www.facebook.com/StichtingZieraad/
Antara Nusa. Levensverhalen van ouderen uit Indië/Indonesië.
Kopijn, Y.
LM Publishers, 2018
Door de jaren heen is er heel wat geschreven over afwikkeling en verwerking van het einde van Indië. Opvallend dominant is daarbij de stem van de totoks (witte Nederlanders). Dit boek wil de lezer een alternatief, meerstemmig perspectief aanbieden. Aan het woord komen ouderen van Indische, Molukse, Timorese, Indonesisch-Chinese en Surinaamse afkomst.
Archief en inventarisnr.: AVD0016 t/m AVD00206
In zoekveld Objectnummer invullen: AVD
De interviews zijn nog niet allen ontsloten. De interviews zijn op afspraak te beluisteren in Museum Maluku, gevestigd in Museum Sophiahof. De AVD-nummers zijn digitaal te beluisteren. (Aan)vragen kunnen gestuurd worden naar: collectie@museum-maluku.nl.
Ter gelegenheid van het vijftigjarig verblijf van Molukkers in Nederland in 2001 heeft toenmalig minister van Grote-Stedenbeleid en Integratie, Roger van Boxtel opdracht gegeven voor een onderzoek naar Molukkers in Nederland, de studie In Nederland gebleven. 173 interviews zijn afgenomen met Molukkers in Nederland. Daarnaast zijn er in twee deelprojecten nog 17 interviews afgenomen, namelijk in een deelonderzoek naar de organisatie Interkerkelijk Contact Comité Ambon-Nederland (ICCAN) in 2004 en in een onderzoek naar het woonoord Genapium en de Molukse wijk in Gennep in 2004 – 2005.
De interviews gaan in op gebeurtenissen en ervaringen in de jaren 1930 – 2006.
Er wordt voornamelijk over Nederland en Indonesië, de Molukken en Nieuw-Guinea gesproken.
Thema’s zijn o.a. kerken, kerkelijke organisaties, zelfzorg, Bouwburo Molukse kerkgebouwen, GIM, vechtpartijen, huisvesting, wijken, RMS-ideaal, kumpulans, repatriëring, politieke organisaties, politiek, RMS-besprekingen, RMS-strijd, eenheidsstaat, deelstatenpolitiek, studenten, KNVB, voetbal, BP, ICCAN, stichtingen, organisaties, Commissie Köbben, Tjandu, Muhabbat, zending, contractpensions, Islam, identiteit, godsdienst, religie, opvoeding, rituelen, moskeeën, burgeroorlog, wijkleven, CAZ, zelfzorg, minderheden, overheidsbeleid, woningen, IWM, arbeid, minderheden nota, commissie Verwey-Jonker, woonoorden, opleidingen, opvoeding, Actie Wassenaar, KPK, wandelmarsen, cultuurverschillen, huwelijken, gemengd, gijzelingen, wapens, welzijn, hulpverlening, racisme, radicalisering, marechaussee, krijgsgevangenschap, KNIL, Politionele Acties, overtocht, RMS-herdenkingen, RST, KST, coup Westerling, vliegtuigen, opleiding, soldatenleven, opheffing KNIL, SPMT, familieleven, politieke organisaties, geweld, ontruimingen, politieoptreden, samenzweringen, bezettingen, burgemeesters, vrouwenorganisaties, Korans, levensbeschouwingsonderwijs, integratie, repatriëring, oriëntatiereizen, Joint Committee, reisorganisaties, RMS-organisaties, Missie Militair, FAA, Joint Committee, pensioenen, Indo-Europeanen, ICCAN, stichtingen, CAZ, Faciliteitenwet, Molukkersnota, Stichting Door de Eeuwen Trouw (DDET).
Smeets, H., & Steijlen, F. (2006).
In Nederland gebleven.
De geschiedenis van Molukkers 1951 – 2006.
Uitgeverij Bert Bakker en Moluks Historisch Museum.
Studie – ter gelegenheid van het vijftigjarig verblijf in Nederland in 2001 – naar de geschiedenis van de 12.500 Molukkers, voornamelijk militairen van het Koninklijk Nederlands-Indisch Leger en hun gezinnen, die in 1951 in Nederland aankwamen.
De collectie wordt vooralsnog beheerd door Mediabedrijf Noterik. De collectie zal waarschijnlijk overgedragen worden aan DANS.
Bij interesse kan contact opgenomen worden met mediabedrijf Noterik.
De stichting Levende Herinneringen/Menghayati Kenangan heeft in het kader van Het Gebaar (Ministerie van VWS, 2000) levensverhalen vastgelegd. Het doel dat daarmee het koloniale deel van de geschiedenis niet vergeten zou worden. De levensverhalen van de geïnterviewden zijn grotendeels op chronologische wijze vastgelegd.
De interviews gaan in op gebeurtenissen en ervaringen in de jaren 1930 – 2007.
Er wordt voornamelijk over Nederland en Indonesië gesproken. Thema’s zijn o.a. Japanse bezetting, ‘bersiap’, Indonesische revolutie, repatriëringsgolf 1962, ervaringen in Nederland, verzet.
Dvd overgezet naar digitale audiobestanden (MP4)
De collectie is beperkt openbaar. Bezoekers van het Kenniscentrum kunnen de interviews bekijken/beluisteren. De voorwaarden voor gebruik verschillen per interview.
Het aantal joden in de voormalige kolonie Nederlands-Indië is altijd beperkt gebleven. De joden kwamen uit verschillende landen. De Nederlandse joden, de grootste groep, woonden verspreid over de hele Indische archipel, met name op Java, Sumatra en Celebes (Sulawesi). Joden afkomstig uit Irak, ook wel ‘Bagdad-joden’ genoemd, woonden vooral in Soerabaja en vormden daar een hechte gemeenschap. Ook joden uit Midden- en Oost-Europa vestigden zich in Indië. Later kwamen daar enkele honderden vluchtelingen bij, uit o.a. Duitsland, Oostenrijk en Palestina. De reden om naar Indië te gaan was voor zowel joden als niet-joden vaak dezelfde: de carrièremogelijkheden die de kolonie bood in een tijd dat de banen in Europa schaars waren.
De interviews gaan in op gebeurtenissen en ervaringen in de jaren 1930 – 2014.
Er wordt voornamelijk over Indonesië, Bandung, Jakarta, Surabaya, Israël/Palestina en Jeruzalem, Italië, Genua, Oostenrijk, Wenen en Nederland, Rotterdam gesproken. Thema’s zijn o.a. Tweede Wereldoorlog, Japanse bezetting, bevrijding, Anschluss, alia, Joden in de Indonesische archipel, zionistenbond, kinderen, kamp Adek.
Lijst met namen en korte beschrijving via online-database JCK
Het Joods Historisch Museum presenteerde van 13 oktober 2014 t/m 8 maart 2015 de tentoonstelling Selamat Sjabbat. Deze tentoonstelling vertelt het onderbelichte verhaal van de joden in Nederlands-Indië. De expositie neemt de bezoeker mee naar het einde van de negentiende eeuw, de koloniale tijd, de oorlog in de Pacific en de naoorlogse situatie. Unieke historische objecten, foto’s en interviews onthullen ontroerende verhalen. Het hedendaagse joodse leven in Indonesië is begin 2014 gefotografeerd door Pauline Prior. Het is voor het eerst dat er in een tentoonstelling aandacht wordt besteed aan het joodse leven in Nederlands-Indië en Indonesië, een relatief onbekend deel van de Nederlandse en joodse geschiedenis.
Voor het gebruik van de interviews voor onderzoeks- en educatieve doeleinden is het noodzakelijk vooraf toestemming aan te vragen bij het Herinneringscentrum Kamp Westerbork. De transcripten kunnen worden opgestuurd. De interviews zijn enkel op locatie te
beluisteren.
De hoofdvragen voor de interviews met voormalige Molukse bewoners zijn: Hoe was het dagelijks leven voor de Tweede Wereldoorlog? Hoe heeft u de migratie ervaren? Hoe heeft u uw tijd in woonoord Schattenberg ervaren. Hoe zag het dagelijks leven eruit? Hoe heeft u de verhuizing naar de wijken ervaren? Bij een deel van de interviews zijn egodocumenten en foto’s opgenomen.
De interviews gaan in op gebeurtenissen en ervaringen in de jaren 1930 – heden.
Er wordt voornamelijk over Indonesië en Nederland gesproken. Thema’s zijn o.a. Tweede Wereldoorlog, Indonesische revolutie, migratie, ontvangst in Nederland, dagelijks leven in woonoord Schattenberg, opvoeding, Molukse wijken, onderwijs, eten, geloof, Nederlandse cultuur.
Abuys, G., Martín, J., & Mulder, D. (2011). Molukkers in kamp Westerbork:
het verhaal van woonoord Schattenberg 1951 – 1971. Herinneringscentrum Kamp Westerbork
Molukkers in kamp Westerbork is een prachtig lees- en kijkboek met ruim 300 foto’s, documenten en tekeningen. Het geeft een fascinerend beeld van een Molukse wereld op de Drentse hei. Tal van oud-bewoners, zowel Molukkers als inwonend personeel, komen aan het woord en vertellen over het dagelijks leven in het kamp. Ook omstanders vertellen over hun contacten met een andere cultuur. Voor de meeste betrokkenen is woonoord Schattenberg een onvergetelijke ervaring geweest, waar ze met een warm gevoel en vaak heimwee aan terugdenken. Op 22 maart 1951 arriveerden de eerste Molukse gezinnen in het voormalige doorgangskamp Westerbork. Deze oud KNIL-militairen en hun families waren in opdracht van de Nederlandse overheid vanuit het voormalige Nederlands-Indië naar Nederland gekomen. De naam kamp Westerbork werd gewijzigd in woonoord Schattenberg. In de loop der jaren zouden er meer dan 3.000 Molukkers komen te wonen. Er kwam een school, een ziekenhuis, een schouwburg, een bioscoop en een badhuis. Gaandeweg ontstonden vele contacten met de Nederlandse bevolking. Zo boden handelaren hun koopwaar aan of openden na de invoering van de zelfzorg een winkel in Schattenberg. Het verblijf in het woonoord zou tijdelijk zijn. Maar de beloofde terugkeer naar hun vaderland bleek een illusie en zo werd de Molukse bewoningsgeschiedenis de langste van het kamp. De laatste Molukse gezinnen vertrokken pas in 1971.
Jarenlang lag de nadruk in Herinneringscentrum Kamp Westerbork op de periode 1939 – 1934 en de overgang naar het kamp als interneringskamp.
Eind jaren 1990 vindt er een kentering plaats. Het uitgangspunt wordt de gehele geschiedenis van de plek. Er komt onder andere meer aandacht voor de Indische periode, de jaren 1950 – 1951, waarin het kamp als opvangcentrum of repatriëringskamp voor Indische Nederlanders fungeerden die net waren aangekomen in Nederland. In maart 1951 werd De Schattenberg ontruimd. De bewoners verhuisden naar hotels en pensions.
De interviews gaan in op gebeurtenissen en ervaringen in de jaren 1930 – heden. Er wordt voornamelijk over Indonesië en Nederland gesproken. Thema’s zijn o.a. Tweede Wereldoorlog, dagelijks leven, interneringskamp, opvoeding, bevrijding, Indonesische revolutie, migratie, ontvangst in Nederland, relatie met Indonesië.
Abuys, G., Oomen, M., & Mulder, D. (Eds.). (2001). Welkom in Holland!
Indische Nederlanders in kamp Westerbork, 1950-1951: Vol. 8 van Westerbork cahiers. Herinneringscentrum Kamp Westerbork.
Documentatie over het leven van en interviews met in 1950 naar Nederland gerepatrieerde Indische Nederlanders in het opvangkamp ‘De Schattenberg’, het voormalige doorgangskamp ‘Westerbork’.
Een vergeten periode in de geschiedenis van kamp Westerbork en een onderbelichte tijd uit het verleden van ons land is die van de gerepatrieerde Indische Nederlanders. Vanaf 1950 kwamen zij naar Nederland, eerst gehuisvest in contractpensions en opvangkampen. Een van deze kampen was het voormalig Judendurchgangslager Westerbork dat toen de naam ‘De Schattenberg’ kreeg.
In dit achtste Westerbork Cahier wordt een beeld gegeven van de Indische wereld, de overtocht en de opvang van gerepatrieerden in Nederland. Tal van oud-bewoners van De Schattenberg komen aan het woord en vertellen over het leven in het kamp maar ook van hun latere geschiedenis. Het is een verhaal ‘van sambal goreng tot frikandel, van zonnesteek tot kippevel’.”
Dorien Theuns maakte in 2013 een documentaire over Depok, Java. In die maanden ontmoette ze in Indonesië veel Indische mensen die Nederlands spraken en verhalen deelden met haar. Ze besefte dat dit de laatste generatie in Indonesië is die vanuit dit bi-culturele perspectief voormalig Nederlands-Indië hebben meegemaakt en wilde hun verhalen vastleggen voor een groter publiek. Martin Everaert van de Universiteit Utrecht – taalkundige, geboren in Surabaya wilde onderzoek doen naar de Nederlandse taal in Indonesië. Ze besloten om samen een interviewproject te starten waarvan het resultaat in de website www.indo-in-indonesie.com te zien is.
Op de website zijn 60 fragmenten te vinden met een lengte tussen de 1 – 5 minuten. In de interviews werd chronologisch het leven van de geïnterviewde doorlopen. De hoofdvragen waren: Wat is uw (familie) achtergrond? Hoe bent u opgegroeid en opgevoed? Welke invloed had de Nederlandse koloniale overheersing, Tweede Wereldoorlog/Japanse bezetting, de Indonesische vrijheidsstrijd en onafhankelijkheid op uw leven? Wat maakte dat u in Indonesië bent gebleven? Hoe veranderde uw leven na de onafhankelijkheid; hoe kijkt u terug op uw leven?
Everaert, M., Pinget, A-F., & Theuns, D. (2022).
Speaking Dutch in Indonesia: Language and Identity.
In The Riches of Intercultural Communication (3 ed., Vol. 37, pp. 3).
(Utrecht Studies in Language and Communication; Vol. 37).
De collectie is in de loop van 2023 alleen toegankelijk in de leeszaal of via een beschermde omgeving (wachtwoord nodig) online te beluisteren.
De bestanden zijn niet te downloaden.
Taal: Indonesisch
Na de coup van 30 september 1965 werden vele Indonesiërs vermoord en duizenden werden opgesloten op verdenking van communistische en linkse sympathieën. Na terugkeer in de Indonesische maatschappij kregen ze te maken met stigmatisering.
Het project Taporal ging in de jaren 1990 van start. Na jaren van onderdrukking en stilte begonnen voormalig politiek gevangenen hun herinneringen aan de periode na de coup van 30 september 1965, hun gevangenschap en de jaren na hun vrijlating op te schrijven. Andere konden of wilden hun verhaal niet opschrijven. Hen werd gevraagd hun ervaringen vast te leggen in een interview. Het doel van het project was om zoveel mogelijk levensverhalen van ex-politieke gevangenen vast te leggen om er zo voor te zorgen dat dit deel van de geschiedenis niet (bewust) vergeten zou worden. Het project heeft gedeeltelijke financiering ontvangen van het IISG in 1993.
De interviews gaan in op gebeurtenissen en ervaringen in de jaren 1945 – 2000. Er wordt voornamelijk over Indonesië gesproken. Thema’s zijn o.a. interneringskampen, concentratiekampen, politieke gevangenen, dwangarbeiderskampen, coup van 30 september 1965, stigmatisering, Suharto regime.
Indonesische soldaat voor de executie van zogenaamde communistische verdachten. [Bron: insideindonesia.com]
De interviews zijn in 2012 afgenomen tijdens de opening van de fototentoonstelling Molukkers in Nederland waar ook het boek Kenang Kenangang, Herinneringen, Molukkers in Zwolle gepresenteerd is. Het boek bevat persoonlijke herinneringen aan het leven in Nederlands-Indië/Indonesië, de migratie naar Nederland in 1951 en het verblijf in de woonoorden in Laarbrug en Eerde en de vestiging in de wijk Holtenbroek in Zwolle.
Deze interviews zijn niet opgenomen bij Collectie Overijssel. In de interviews afgenomen tijdens de boekpresentatie komen derde generatie Molukkers aan het woord. Vragen zijn onder andere: Waar ben je opgegroeid? Hoe is de band met (familie op) de Molukken? Hoe word je benaderd als Molukker door niet-Molukkers? Welke typisch Molukse gebruiken en gewoontes spelen een rol in je leven?
De Nederlandse overheid is de gedane belofte tot terugkeer naar de Molukken niet nagekomen en zo werd het tijdelijke verblijf permanent. In de jaren zestig van de vorige eeuw vestigde zich een groep Molukkers in Zwolle en ontstond de Molukse wijk in Holtenbroek. In het boekje is te lezen hoe het de Molukkers in Zwolle is vergaan en hoe inmiddels een derde generatie Molukkers in de stad opgroeit. Voor veel mensen is het verhaal van de Molukkers onbekend. Het HCO wil met het boekje en de tentoonstelling de aandacht vestigen op de bijzondere geschiedenis van deze Zwolse bevolkingsgroep.
