Interviews met mijnwerkers voor de TV-documentaire “Limburgse koolputters spreken” van Erik Pertz (BRTN – 1983) 

Het Provinciaal Museum voor Industrieel Erfgoed (Hasselt) geeft aandacht aan mijnwerkers o.m. met de rondreizende koffertentoonstellingen “Steenkool in Limburg” (1983 – geactualiseerd en vernieuwd in 1987), met de medewerking aan de radiodocumentaires van Dré Peremans rond “Het Zwarte Goud” (BRT 1 – 1986) en met de geschiedkundige inbreng voor de televisiedocumentaire “Limburgse koolputters spreken” van Erik Pertz (BRTN – 1983), uitzendingen waarbij ook de werkgroep Mijnwerkersgeschiedenis een fundamentele rol speelde.

Zie ook het boek Mijnen. Limburgse koolputters spreken (uitg. Projektgroep Mijnwerkersgeschiedenis). 1981.

In de Belgisch-Limburgse Kempen heeft Joël Burny aan oudere bewoners gevraagd naar de manier waarop zij in de eerste helft van de twintigste eeuw omgingen met hun landschap. Zijn onderzoek laat zien dat traditionele inzichten vaak niet kloppen voor dit specifieke gebied. De nieuwe inzichten moeten meer houvast bieden bij het bepalen van de huidige beheersvorm, die veel meer gestoeld zou moeten zijn op historisch correcte referenties.

Het boek is een samenvatting van een grote reeks gesprekken die met 96 oudere inwoners in de Belgisch-Limburgse Kempen zijn gevoerd. Deze gesprekken gingen over het traditionele gebruik van heiden en beekdalgraslanden, waardoor er een beeld is ontstaan van het functioneren van het landschap in het begin van de 20e eeuw. Dit is de periode vóór de mechanisatie van de landbouw en vóór het grootschalige gebruik van stikstofrijke mest.

Uit de gesprekken zijn details over het historische gebruik van het landschap bekend geworden die anders verloren gegaan zouden zijn. Het gaat om werkzaamheden van boeren in de eerste helft van de 20e eeuw met betrekking tot waterlopen, beekdalgraslanden, vloeiweiden, droge en vochtige heiden en visvijvers.

Van de 20 miljoen mensen met de Griekse nationaliteit woont de helft buiten Griekenland. Ook in België is er sinds de gastarbeidersimmigratie van het midden van de vorige eeuw een Griekse gemeenschap aanwezig, die vandaag ongeveer 25.000 mensen telt. Velen van hen, vooral uit de tweede en derde generatie, hebben de Belgische nationaliteit, maar ook zij koesteren elementen van de Griekse cultuur nog steeds als onderdeel van hun culturele identiteit. De Limburgse Grieken en Griekse Limburgers wonen nog grotendeels in de mijnstreek en het Maasland. In een omvangrijk project werd de voorbije jaren werk gemaakt van het optekenen en ontsluiten van de verhalen en herinneringen van de eerste generatie Grieken die naar hier kwam. Dit stuk Limburgse migratiegeschiedenis wordt nu via een tentoonstelling, een boek en een film ontsloten.

Toen de Griekse fotografe en etnologe Maria Dermitzaki zich drie jaar geleden met haar Belgische echtgenoot hier vestigde, werd ze nieuwsgierig naar de geschiedenis van haar landgenoten die hier al ruim een halve eeuw waren. Ze had voordien al een fotoboek gemaakt over haar Kretenzische geboortedorp Potamiès en begon ook in Limburg gesprekken te voeren over de manier waarop landgenoten hier terecht gekomen waren, over hoe de integratie in de lokale bevolking verlopen was en over de herinneringen aan het land van herkomst en de foto’s en objecten waarmee ze levend gehouden werden. Een onvermoed rijke bron werd aangeboord en binnen de Griekse gemeenschappen in Limburg daagde plots het bewustzijn dat deze verhalen en herinneringen – zeker van de eerste generatie –  hoogdringend moeten opgetekend worden als een deel van de collectieve geschiedenis. Want veel dat tot dan beschouwd werd als feiten uit de persoonlijke biografie en enkel individueel relevante herinnering bleek opeens voor vele anderen herkenbaar en elk persoonlijke verhaal gaf aanleiding aan anderen om ook te vertellen, aan te vullen en beter te documenteren.

Het resultaat van dit spontaan over heel de Griekse gemeenschap in Limburg uitgewaaierde erfgoedproject is door Maria en haar echtgenoot Vital Schraenen toonbaar gemaakt via een tentoonstelling die nog tot 11 april te bezoeken is in het stadhuis van Genk. Het bijhorende boek ‘Grieken in Limburg’ vertelt voor het eerst de verhalen van Grieken in Limburg en Limburgse Grieken en Limburgers met Griekse roots uit drie generaties via een een dertigtal interviews en is prachtig geïllustreerd met talrijke persoonlijke foto’s en documenten over hun leven hier en hun herinneringen aan Griekenland en hun familie ginds. Het intensieve werkproces om via gesprekken met deze getuigen het project tot stand te brengen, werd door Maria Dermitzaki ook in een film gedocumenteerd.