Geef een of meerdere zoektermen op.
Gebruik dubbele aanhalingstekens om in de exacte woordvolgorde te zoeken.
Gebruik dubbele aanhalingstekens om in de exacte woordvolgorde te zoeken.
Maaike: Ik ben Maaike van Soest, 56 jaar, van huis uit historicus. Ik werk als tekstschrijver en redacteur. Verder heb ik een moestuin en leid ik als vrijwilliger om de twee weken een NT2-Leeskring voor vluchtelingen, migranten en expats.
Joke: Mijn naam is Joke Vos, 71 jaar. Na 40 jaar in de zorg te hebben gewerkt, ben ik vanaf mijn 60ste levensjaar vrijwilligerswerk gaan doen. Onder andere voor De Stem van Leiden. Verder doe ik leuke dingen samen met mijn man, mijn kinderen en mijn kleinkinderen. Ik hou van fietsen en wandelen, en in het vaarseizoen zijn wij veel op stap met de boot. Kortom: ik hou van genieten.
In het kort: wat is De Stem van Leiden?
Joke: Levensverhalen van Leidenaren boven de 75 jaar zijn er veel, maar tot nu toe nauwelijks bewaard. Met ons project richten wij ons op het dagelijks leven van vroeger en hoe dat er uitzag. We werken in tweetallen: eerst hebben we een kennismakingsgesprek met de respondent. Als dat goed verloopt, komen we terug voor een interview met een voicerecorder. Vervolgens transcriberen we het gesprek thuis. Een historisch redacteur checkt de transcriptie en een andere vrijwilliger maakt een samenvatting. De uitgewerkte interviews worden daarna opgeslagen bij ‘Erfgoed Leiden en Omstreken’. Eenieder kan het verhaal lezen en beluisteren via de website.
Maaike: Leiden is enorm veranderd in vergelijking met de vorige eeuw. Nog niet zo heel lang geleden was het een verpauperde industriestad, kort door de bocht gezegd. De Stem van Leiden is bijna 9 jaar geleden opgericht. Wij zijn een groep van 30 vrijwilligers en interviewen oudere Leidenaren over het Leiden van vroeger en over hun levensgeschiedenis. Wij hebben geen specifieke onderzoeksopdracht, maar we willen de verhalen die oudere Leidenaars nog bij zich dragen, redden voor het te laat is. De meeste vrijwilligers interviewen, maar er zijn ook mensen die zich bezighouden met samenvattingen schrijven, de routing van interview naar publicatie, of ict. De Stem van Leiden maakt als commissie deel uit van De Historische Vereniging Oud Leiden. De vorige voorzitter van onze groep heeft een mooie organisatie op poten gezet. Inmiddels zijn bijna 140 gesprekken te raadplegen via het archief ‘Erfgoed Leiden en omstreken’. Op dit moment proberen we vooral ook oudere Leidenaren met een migratieachtergrond te vragen of ze hun verhaal willen vertellen.
In corona-tijd werd er minder geïnterviewd. Wel hebben we toen met behulp van fondsen een boek uitgegeven met 24 levensverhalen. Ze zijn een soort dwarsdoorsnede van de interviews tot nu toe. Het boek vond lokaal gretig aftrek. De burgemeester van Leiden geeft het bij jubilea van bewoners cadeau.
Hoe zijn jullie betrokken geraakt bij het project?
Joke: In 2014 werden er in het ledenblad van de Historische Vereniging Oud Leiden vrijwilligers gevraagd voor dit project. Ik was net gestopt met werken en dit leek mij echt iets voor mij. In mijn werk bij de thuiszorg kwam in bij veel mensen over de vloer. De verhalen die ik daar hoorde fascineerden mij. Ook al ben ik geen geboren Leidse, vind ik het prachtig om meer over de Leidse geschiedenis te horen.
Maaike: Net als Joke via het blad van de Historische Vereniging Oud Leiden. Iemand tipte mij. Sinds 2,5 jaar ben ik met veel plezier voorzitter van de groep. Ook interviewen doe ik nog steeds graag.
Zijn jullie al eerder betrokken geweest bij een oral history project of hebben jullie al eerder geïnterviewd?
Maaike: Als tekstschrijver heb ik inmiddels veel mensen geïnterviewd, van ex-junkies tot patiënten, bestuurders en ambtenaren. Die gesprekken zijn meestal vrij kort en to-the-point. Een stukje schrijven gebeurt snel, ik mag parafraseren en moet altijd rekening houden met de lezende doelgroep. Interviewen voor De Stem verloopt prettig anders. We proberen de geïnterviewde op de praatstoel te krijgen, nemen de tijd en werken vervolgens het gesprek letterlijk uit. Met de term oral history ben ik ook al langer bekend: tijdens mijn studietijd in de jaren 80 volgde ik al enkele colleges ‘oral history’.
Joke: In mijn werk bij de Thuiszorg ‘interview’ je constant om bepaalde situaties goed in te schatten en daarnaar te handelen. Daarnaast ben ik tien jaar gespreksleider geweest voor Alzheimer Nederland. Daar hield ik iedere maand een interview met gastsprekers en leidde ik de informatieavond.
Tips om zelf aan de slag te gaan met oral history?
Maaike: Onderzoek of er al oral history-projecten bestaan in de buurt en omgeving. Regel van tevoren hoe en waar je je interview wilt opslaan. Contact leggen met plaatselijk archief en/of een historische vereniging ligt natuurlijk voor de hand. En: zorg dat vrijwilligers geoefend hebben met het vrije-attitude-interview zodat ze zo neutraal en waardevrij mogelijk een gesprek ingaan.
Daarnaast kun je ook nog inspiratie halen uit ons boek ‘De Stem van Leiden. Vierentwintig Levensverhalen’. Het is nog steeds te koop in de boekhandels van Leiden e.o. en via de Historische Vereniging Oud Leiden. Raadpleeg de interviews hier of benader ons via destemvanleiden@oudleiden.nl.
