Geef een of meerdere zoektermen op.
Gebruik dubbele aanhalingstekens om in de exacte woordvolgorde te zoeken.
Gebruik dubbele aanhalingstekens om in de exacte woordvolgorde te zoeken.
“Als geboren en getogen Utrechter is het werken in het Volksbuurtmuseum een feestje! Ook omdat hier eigenlijk twee werelden samen komen. Het is een erfgoedmuseum dat de verhalen vertelt van gewone mensen. Met mijn achtergrond in zowel de cultuur- als de welzijnssector past dit helemaal bij mijn interesses”.
“In 1974 richtten bewoners uit Wijk C het Wijk C Komitee op, dat zich inzet voor behoud en herstel van de buurt. Om de acties voor deze strijd en het behoud van de wijk te ondersteunen verzamelde het Wijk C Komitee foto’s. In 1983 opende het buurthuis haar deuren en daar werd het archief van het Wijk C Komitee ondergebracht. Het buurthuis ging door met verzamelen en af en toe werden er langer lopende fototentoonstellingen gemaakt. In 1993 is de Stichting Volksbuurtmuseum Wijk C opgericht en werd de fotocollectie eigendom van het museum.
De collectie van het museum is dus begonnen als fotocollectie, en gegroeid tot een diverse museale collectie bestaande uit objecten, documenten, foto’s en audiofragmenten, voornamelijk uit de 1e en 2e helft van de 20e eeuw. Samen vormen ze een uitgebreide en unieke documentatie over het dagelijks leven in een volksbuurt. Dat is een aspect dat het zo waardevol maakt, want van het gewone, het dagelijkse wordt de waarde van bewaren nog maar al te vaak niet ingezien.
Het museum heeft ongeveer 3 keer per jaar een wisselende tijdelijke tentoonstelling. In deze tentoonstellingen komen regelmatig volksbuurten uit Utrecht aan bod, maar ook thema’s als trouwen, markten, gezondheidszorg worden belicht vanuit het perspectief van bewoners uit de volksbuurt”.
“In de jaren ’90 heeft het museum 250 interviews afgenomen met mensen die woonden of werkten in Wijk C. De gesprekken, die destijds zijn opgenomen op cassettebanden door vrijwilligers, zijn zorgvuldig gedocumenteerd en gedigitaliseerd. Inhoudelijk gaan deze gesprekken met name over de periode vóór de Tweede Wereldoorlog. Doordat mensen expliciet gevraagd is naar de levens van hun ouders en grootouders, gaan deze verhalen over het dagelijks leven terug tot zelfs ver in de 19de eeuw.
In 2020 heeft dit interviewproject een vervolg gekregen. Honderd volksbuurtbewoners zijn geïnterviewd, deze keer ook uit andere Utrechtse volksbuurten, over de naoorlogse periode tot ongeveer 1990. Ze vertellen over hun kindertijd, hun ouders, school, uitgaan, seksualiteit, werk, de buurt, de stad, hun eigen gezin. Verhalen over armoede en hard werken om verder te komen. Over saamhorigheid in familie en de buurt, maar ook over dronkenschap en huiselijk geweld. Hoe werden migranten ontvangen en hoe vonden ze een plek in de samenleving?
De interviews uit het eerste interviewproject hebben geleid tot het boek “Het verleden verteld.’’ Uitgegeven door het Volksbuurtmuseum. Van de tweede serie interviews is een kleine selectie te beluisteren in een Podcastserie en er is een boek uitgebracht met de titel “Het leven in de volksbuurt.”
Het Volksbuurtmuseum werkt samen met het Utrechts Archief. De fotocollectie wordt gedigitaliseerd en beschikbaar gesteld voor publiek via de beeldbank van het Utrechts Archief. Op termijn zal ook de interview collectie beschikbaar komen via de beeldbank van HUA”.
“Na het tweede interviewproject is er een podcastserie en boek uitgebracht, beide met de titel ‘Het leven in de volksbuurt.’ Een selectie van de interviews (uit zowel de jaren ’90 als 2020) is te beluisteren in de Verhalenkamer in het vernieuwde museum.
De oral history collectie vormt de basis van het vernieuwde museum, waarin je een fictieve familie volgt die 100 jaar geleden in een volksbuurt woonde. Je stapt als het ware in het leven van deze familie, waar je grote en kleine verhalen ontdekt uit het gewone leven in een Utrechtse volksbuurt. De verhalen die deze fictieve familieleden aan je vertellen over hun leven komen uit de interviewcollectie. De interviews worden ook gebruikt als bron van informatie voor thematische tentoonstellingen”.
“Op dit moment hebben we een tijdelijke tentoonstelling ‘Levensloopverhalen over de kracht van kansen’. Een tentoonstelling met persoonlijke verhalen van Utrechtse families over de kansen die je krijgt in het leven. Vanaf half mei komt er een nieuwe tijdelijke tentoonstelling over ‘Vakantie’ waarin we terugkijken op de start en ontwikkeling van vakantie vieren.
Nu wij de vernieuwing achter de rug hebben komt er meer ruimte om ons te richten op de publieksprogrammering. We denken aan lezingen en gesprekken, kleinschalige ontmoetingen waarin wij verhalen kunnen uitwisselen”.
VOLG LYSETTE OP LINKEDIN
In de eerste fase van dit project hebben de 5 grote themamusea van Zeeland: het Watersnoodmuseum, het Zeeuws Museum, het Bevrijdingsmuseum Zeeland, het Industrieel Museum Zeeland en het MuZEEum, 15 Oral history verhalen verzameld en opgenomen over uiteenlopende onderwerpen. Van verhalen over WO II en de Watersnoodramp tot verhalen over historische voorwerpen, industrialisatie en stedelijke ontwikkelingen. In 2024 wordt er een vervolg gegeven aan dit project door het opnemen van nog eens 15 verhalen via de betrokken themamusea én nog eens 10 verhalen waar andere culturele instellingen in Zeeland op kunnen inschrijven.
Tijdens een brainstormmiddag in het Watersnoodmuseum presenteerden de themamusea hun onderwerpen voor de nieuwe interviews en konden andere Zeeuwse culturele instellingen inspiratie opdoen voor het indienen van eigen onderwerpen voor Oral history interviews. Het Knooppunt Sprekende geschiedenis was uitgenodigd om op deze bijeenkomst een korte presentatie te houden over de waarde van Oral history voor een regio. De collectiebeheerder van het Watersnoodmuseum Marc van Velzen hield een boeiende presentatie over de toepassing van Oral history in hun eigen museum.
De verwachting is dat de nieuwe Oral history interviews voor publiek beschikbaar zijn in de loop van de zomer van 2024. Wanneer het zover is zullen we dat vermelden Sprekende geschiedenis.
Lees hier meer over dit project.
Onder ‘Contested Histories’ verstaan we al die situaties waarbij het bestaande bekende historische verhaal of erfgoed wordt weersproken of aangevuld met alternatieve verhalen en/of nieuwe perspectieven. Denk hierbij aan het slavernijverleden, kolonialisme, maar ook aan nieuwe perspectieven op gebeurtenissen in een oorlog of verhalen van nieuwe of andere bevolkingsgroepen zoals immigranten of vluchtelingen.
Oral History als methode staat bekend en wordt gewaardeerd als een belangrijke bron voor historische informatie uit de samenleving. Sprekende geschiedenis definieert oral history als: Het vastleggen van levensverhalen en getuigenissen van mensen over historische gebeurtenissen en de betekenis van deze gebeurtenissen voor het leven van mensen en hun omgeving. Deze verhalen geven waardevolle informatie over gebeurtenissen in de recente geschiedenis, informatie die we niet kunnen halen uit officiële papieren en historische objecten. Ze kunnen ook nieuwe en ondervertegenwoordigde perspectieven openen op historische gebeurtenissen en het leven van mensen. Het is vooral dit aspect van oral history dat het interessant maakt in relatie tot ‘Contested Histories’. Vier verschillende situaties van ‘Contested Histories’ waarbij oral history bijvoorbeeld een bijdrage kan leveren zijn:
1. Een stem geven aan ondervertegenwoordigde subculturen;
2. Verschillende perspectieven op dezelfde historische gebeurtenis presenteren;
3. Nieuwe perspectieven openen op een hegemoniaal discours;
4. Een veilige ruimte creëren om om te gaan met post-conflictsituaties.
The role of the lecture is not just to provide information, but to provide a shared social space and a performance, wherein knowledge and its performances becomes memorable (T. Green)
Oral History interviews hebben waarde in zichzelf. Interviews kunnen in de eerste plaats worden gezien als historisch bronmateriaal. Maar daarnaast hebben ze ook een sociale waarde, mensen die worden geïnterviewd voelen zich gehoord en hebben het idee dat ze eindelijk hun kant van het verhaal kunnen vertellen. Maar de waarde wordt nog vergroot als de vertelde verhalen door een zo groot mogelijk publiek gehoord worden. Om dat te kunnen realiseren moet de informatie uit de interviews op een verantwoorde wijze worden omgezet in een aantrekkelijke presentatievorm. In dit kader is een theorie en idee van Toby Green[1] interessant. Toby Green stelt dat we als westerse samenleving iets heel essentieels kwijt zijn geraakt op het moment dat we onze geschiedenis in plaats van mondeling, schriftelijk zijn gaan overdragen. Hij wijst hierbij op een wezenlijk verschil tussen een ‘presentatie’ en een ‘oratie’. De eerste, zo stelt hij, concentreert zich op informatieoverdracht pur sang. Bij de tweede vorm, de vorm waarin mondelinge geschiedenis vroeger werd overgebracht, zijn twee zaken heel belangrijk die bij een presentatie vaak worden vergeten: de sociale context en, wat Toby Green noemt de ‘memorable performance’. De sociale context zorgt voor interactie tussen toehoorders, waardoor het verhaal beter blijft hangen en meer diepgang krijgt. De ‘memorable performance’ zorgt ervoor dat het verhaal indruk maakt zodat de toehoorders het verhaal niet snel meer vergeten.
Photo credit: Amazon Conservation Team
Op onze website verzamelen we ‘Sprekende Voorbeelden’, dit zijn voorbeelden van oral history projecten waarbij de oral history interviews zijn omgezet naar een bijzondere vorm van presentatie. Tijdens het gastcollege voor SSOCH 2023 hebben we voor elk van de vier hiervoor genoemde situaties waarin oral history een bijdrage kan leveren aan ‘Contested Histories’ een ‘Sprekend Voorbeeld’ uitgebreider besproken. Hierbij hebben we gekozen voor voorbeelden waarbij naar ons idee speciale aandacht is geweest voor de sociale context en de ‘memorable performance’:
De voorbeelden leidden tot interessante discussies waarbij waardevolle vragen naar voren kwamen die in de praktijk opspelen zoals: wie bepaalt wat er getoond wordt en wat niet, hoe verdeel je verschillende perspectieven over een ruimte, hoe ga je om met tegengestelde visies of ongemakkelijke reacties, hoe ga je om met ‘onjuiste historische feiten’, hoe ga je om met trauma’s etc.
Op het symposium ‘Oral History, een stap verder’ op 8 december bij de RCE in Amersfoort zullen we deze voorbeelden ook presenteren. Nieuwsgierig geworden? Kijk dan ook eens op onze website bij ‘Sprekende voorbeelden’.
[1] Toby Green, ‘The historical lecture: past, present and future, Transactions of the RHS (2022), 1–23.
Wil je erfgoeddata snel voorzien van de juiste termen (met unieke identifier)? Dat kan! Shannon van Muijden, datamanager bij het Zuiderzeemuseum, schreef een handleiding voor het openresourceprogramma OpenRefine. Deze handleiding legt stap-voor-stap uit wat je als collectiebeheerder kunt doen om je informatie in bulk te verrijken met termen via het Termennetwerk. Het Termennetwerk biedt deze ‘reconciliation service’ voor bijoorbeeld de Art & Architecture Thesaurus, Archeologische Basisregister, Cultuurhistorische Thesaurus, GeoNames, RKDartists, WO2-thesaurus. Een volledig overzicht is te vinden bij de faqs van het Termennetwerk.
