Geef een of meerdere zoektermen op.
Gebruik dubbele aanhalingstekens om in de exacte woordvolgorde te zoeken.
Gebruik dubbele aanhalingstekens om in de exacte woordvolgorde te zoeken.
De documentaire “Auschwitz, ons verhaal” is beschikbaar voor vertoning in onderwijsinstellingen!
Enkel docenten van onderwijsinstellingen (hoogste klas lager onderwijs en middelbaar, voortgezet, hoger onderwijs) kunnen toegang aanvragen tot een besloten gedeelte van de site, met daarop de documentaire van 40 minuten en het document met achtergrondinformatie en een educatieve les met vragen op twee niveaus.
Ben je docent? Aarzel niet en vraag de toegang op door het sturen van een email aan onsverhaal@smolinski.nl vanaf het email account van de school. Dan kun je de inhoud bekijken en in de klas gebruiken. Heb je al een wachtwoord? Klik dan hier.
Het bijbehorende lesmateriaal, inclusief een Handleiding voor de docent
De documentaire is ook te vinden via het menu “Op School”.
N.B. Leerlingen die meer interviews willen zien of een scriptie willen schrijven kun je ook doorverwijzen naar de “Interviews” pagina op deze website.
Educatiemateriaal en alle lespakketten zijn te downloaden via Educatie – Sporen van Indië
Karlijn Naaijkens heeft een speciale lessenserie ontwikkeld voor het PO: drie lessen van 30 tot 40 minuten voor groep 7 en 8.
Alex Heeringa ontwikkelde het lespakket voor het VO: drie lessen van 60 minuten voor elk niveau aan te passen door de docent, maar meestal geschikt vanaf 3 HAVO.
Alle lespakketten zijn vormgegeven door Evelien Kalberg.
Wat gaan we doen?
We gaan op tijdreis. Op zoek naar het verleden. Dat doe je door je opa of je oma of een andere oudere te ondervragen. Het interview ga je opnemen met een videocamera. Je gaat twee keer op stap samen met een medeleerling. De ene keer ben jij degene die de vragen stelt. Dan is je medeleerling cameraman/vrouw. De tweede keer gaat het andersom. De opnames die jullie maken kunnen bewaard worden in een archief. Ze worden later misschien gebruikt voor het maken van geschreven verhalen over vroeger, of een film of een toneelstuk. En als je later zo oud bent als je opa nu, kun je jezelf in de oude opname terug zien en horen als kind, dat met die al lang overleden opa over vroeger praat.
Waarom zou je eigenlijk oudere mensen interviewen?
Natuurlijk is het leuk om een keer te doen alsof je journalist bent. En je kunt over vroeger heel andere dingen horen dan je leert op school. Over gewone dingen als eten of verliefd worden. Over leven zonder telefoon of computer. Soms kom je bij een interview dingen tegen die in de geschiedenislessen wel verteld zijn, maar nu pas voor je gaan leven. Omdat iemand die het meemaakte er zelf over vertelt. Dan lijkt het wel eens of je er zelf ineens ook bij bent. Dat je meereist op het tijdpad. Je kunt vragen wat je wilt. Verderop in dit boekje vind je alvast wat voorbeeldvragen. Je zult merken dat oudere mensen het vaak heel leuk vinden als ze jou kunnen vertellen hoe het vroeger was. Zo worden verhalen in de familie doorgegeven.
Erf Goed! is een perfect hulpmiddel voor de leerkracht in het lager onderwijs die de klas in contact wil brengen met de verhalen en de emoties die het erfgoed te bieden heeft. Erfgoededucatie kan zonder grote moeite in de bestaande omgeving van de klas worden geïntegreerd.
Het boek stelt de leerkracht een aantal prikkelende lessuggesties voor. Deze suggesties worden opgedeeld per leeftijdsgroep en per erfgoeddomein.
Aan de hand van de verwerkingspagina’s in het bijhorend boekje Knip Goed! komen de leerlingen met het erfgoed in contact.
In het hoofdstuk ‘het domein van het MONDELING ERFGOED’ wordt er stilgestaan bij hoe men met mondeling erfgoed in de klas moet omgaan.
Erf Goed! en Knip Goed! zijn initiatieven van CANON, Erfgoeddag en Open Monumentendag.
Vrijheid is een thema dat in onze samenleving soms wat wegzakt. Het is zo vanzelfsprekend. Door de coronamaatregelen en de oorlog in Oekraïne is de discussie over vrijheid recent weer opgeleefd.
In oral history interviews komt vrijheid regelmatig aan de orde. Met name in verhalen van mensen die situaties van oorlog en onderdrukking zelf hebben meegemaakt.
Op basis van de ervaring met het project Mijn vrijheid-jouw vrijheid?, waarin quotes uit oral history interviews een rol speelden, hebben we een educatief programma gemaakt. Dit programma is bedoeld om jongeren op een leuke manier uit te dagen om met het begrip vrijheid aan de slag te gaan. Het programma is te gebruiken door jongerenwerkers (bijvoorbeeld in Maatschappelijke Diensttijd (MDT) projecten en door docenten van MBO en voortgezet onderwijs. Een uitgebreidere introductie over het thema vrijheid en de te gebruiken programma’s vind je onderaan deze pagina.
Hieronder vind je het in vier rondes uitgewerkt.
De handleiding is hier te downloaden
Wat gaan de jongeren doen?
Hoe gaan ze dat doen?
In deze ronde bespreek je het thema vrijheid met een groep jongeren.
Wat versta jij onder vrijheid?
Laat alle jongeren (voor zichzelf) in steekwoorden zeggen wat zij onder vrijheid verstaan.
Op een groot vel papier schrijf je de steekwoorden op.
Loop nu de woorden langs en vraag naar de betekenis ervan en laat de jongeren voorbeelden geven.
Alternatieve vorm:
Ieder schrijft individueel steekwoorden op Post-its. De Post-its verzamel je plak je op een muur. Per steekwoord legt de jongere uit wat precies bedoeld is.
Luister naar minimaal 4 geluidsfragmenten (via onze website) of lees de fragmentteksten.
16 fragmenten over vrijheid. Elk met een specifieke blik op vrijheid.
Het zijn fragmenten uit de oral history collecties van Ongekend bijzonder, Veteranen vertellen en Getuigenverhalen / Oorlogsbronnen.
Deze fragmenten zijn bedoeld als inspiratie om zelf invulling te geven aan het begrip vrijheid.
Na het beluisteren van een fragment voer je een kort gesprek.
Wat betekent vrijheid voor de geïnterviewde?
Hoor je nieuwe begrippen rond vrijheid?
Vergelijk de begrippen met de begrippen uit Ronde 1
Drie manieren om vrijheid te verbeelden.
In Ronde 3 gaan de jongeren aan de slag met hun smartphone om de betekenis van het begrip vrijheid te verbeelden.
De teksten hieronder zijn direct gericht aan de jongeren. Zij kunnen dit gedeelte bijvoorbeeld op hun smartphone bekijken, zodat ze de apps eenvoudig kunnen downloaden.
Gebruik je mobiele telefoon om een foto te maken die uitdrukt wat voor jou vrijheid betekent.
Bewerk je foto met een gratis fotobewerkings-app om de foto meer zeggingskracht te geven.
Snapseed
[De groepsbegeleider / docent legt de basisprincipes uit]
Laat je foto zien aan de andere jongeren.
Zij vertellen wat zij zien in de foto, wat de foto volgens hen uitdrukt
Jij vertelt wat je er mee bedoeld hebt.
Heb je verrassende dingen gehoord?
Is er verschil in uitleg? Is dat erg?
Bedenk een kort verhaal over vrijheid dat je in beeld wil brengen.
Gebruik ter voorbereiding een storyboard om je verhaal in scenes te zetten.
Maak een stop-motion-video met een gratis app.
Stop Motion Studio
[De groepsbegeleider / docent legt de basisprincipes uit]
Gebruik de quotes uit Ronde 2 om een verhaal in beeld te brengen.
Gebruik een storyboard om je verhaal in scenes / videofragmenten voor te bereiden.
Maak videobeelden met je eigen telefoon om het verhaal te vertellen en/of zoek fragmenten op internet om je verhaal te verbeelden.
Gebruik een gratis video-app om alles aan elkaar te plakken en overgangen tussen fragmenten te maken.
OpenShoot-Video Editor of iMovie
of Canva
[De groepsbegeleider / docent legt de basisprincipes uit]
Presenteren
Bedenk een leuke manier om de producten aan elkaar of een breder publiek te presenteren.
Ter inspiratie zie je hier een voorbeeld van jongeren uit de Schilderswijk die samen met vluchtelingen uit Den Haag dit programma hebben doorlopen.
De digitale tentoonstelling die daaruit voortkwam werd getoond in Beeld en Geluid Den Haag.
Er zijn veel oral history interviews gehouden waarin vrijheid direct of zijdelings aan de orde komt. Aan de hand van die interviews gaan we nader in op vragen als:
Wat is vrijheid eigenlijk en hoe leven mensen in vrijheid?
Zijn er grenzen aan vrijheid en wat betekent vrijheid in meer collectieve zin?
Wat is de betekenis van de democratische rechtsstaat als het over vrijheid gaat?
Wat zijn de mechanismen die vrijheid ondermijnen en hoe kan je ze herkennen?
Vrijheid is een thema dat jongeren erg interesseert maar waarvan ze de reikwijdte soms moeilijk kunnen bevatten. Dat geldt zeker als het gaat om de voorwaarden die maken dat we in vrijheid kunnen leven.
In de Maatschappelijke Diensttijd trajecten die de laatste jaren ontwikkeld zijn voor jongeren zijn er programma’s, waarin niet het doen van vrijwilligerswerk voorop staat, maar de persoonlijke ontwikkeling van de jongeren het uitgangspunt vormt. In deze programma’s verkennen de jongeren eerst de belangrijke vraag: Wie ben ik? Om vervolgens activiteiten te bedenken die zij in hun wijk willen uitvoeren.
Een thema als vrijheid en de verhalen van mensen die hebben meegemaakt dat zij niet in vrijheid konden leven confronteren jongeren met een kant van het bestaan die vaak nieuw voor ze is. In het programma zijn bezoeken aan Westerbork, kamp Vught e.d. opgenomen. Met het educatief materiaal, op basis van de interviews uit de oral history collecties, bieden we de jongeren de mogelijkheid om aansluitend op dergelijke bezoeken hun eigen beeld van vrijheid en de voorwaarden voor vrijheid te ontwikkelen. Daarbij gaat het niet alleen om individuele vrijheden en de vraag voor wie die gelden, maar ook om meer collectieve vrijheden en de vraag wat er voor nodig is om die te beschermen.
Het materiaal is te gebruiken door docenten en jongerenwerkers.
(Het programma is oorspronkelijk ontwikkeld voor het Maatschappelijke Diensttijd-programma “School des Levens”).
Ter voorbereiding verdiept de begeleider zich in een aantal achtergrondartikelen over vrijheid om het denk- en doe-proces van de jongeren goed te kunnen coachen.
Ter voorbereiding van het technische gedeelte bekwaamt de begeleider zich in het gebruik van de verschillende apps die in het programma gebruikt worden. Hieronder staan links naar de handleidingen van de apps die gebruikt kunnen worden.
Snapseed
© Xammes.nl
Stop-motion studio
Handleiding-Stop-Motion-Studio.pdf
© AHbeeld.be (Academie Haspengouw)
© Eyefilm.nl (Eye Filmmuseum)
Canva
© canva.com
© fmdo.be
Voor videobewerking is het eenvoudiger om niet op je mobiel te werken, maar op een computer. Je kan gebruik maken van open-source videobewerkingssoftware.
Open Shot Video Editor
© openshot.org
© wikiwijs.nl
iMovie
© apple.com
Het gesprek aangaan over het verleden kan soms best lastig zijn. Iedereen heeft een andere ervaring, een ander verhaal. Deze filmpjes, speciaal geproduceerd voor mbo-studenten, laten zien hoe zij kunnen luisteren naar het verhaal van een ander en hoe zij het kunnen vastleggen. Zij gebruiken daarvoor de oral history interviewmethode. De films zijn vanaf vandaag te bekijken via het YouTube-kanaal van Erfgoed Gelderland.
In deze vijf korte films wordt uitgelegd wat een oral history interview is, hoe je het zelf voorbereidt en uitvoert en wat je ermee kan. In elke film neemt interviewer Shaima je mee in haar eigen oral history onderzoek. Zij heeft een mysterieus voorwerp gevonden op zolder en wil daar meer over weten. Shaima komt terecht bij Joop, hij kan haar meer vertellen over het voorwerp omdat hij als kind de Slag om Arnhem meemaakte. Shaima doet een oral history interview met Joop en laat zien hoe ze dat doet.
Mbo-docenten kunnen de films in de klas gebruiken om studenten kennis te laten maken met de oral history interviewtechniek. Het materiaal helpt studenten om later zelf een oral history interview te doen over het thema vrijheid. In voorbereiding daarop zijn er verschillende lesmodules rondom het thema vrijheid en onvrijheid. Meer informatie over de modules en de leerlijn is te vinden op de website van de Hogeschool Arnhem en Nijmegen. Wilt u zelf een project beginnen met oral history? Neem dan contact op met Erfgoed Gelderland.
De films zijn onderdeel van het programma Gelderland in Vrijheid, mogelijk gemaakt door provincie Gelderland. De video’s zijn gemaakt door Erfgoed Gelderland en filmmakers Niek&Nena in samenwerking met Airborne Museum ‘Hartenstein’ en andere partners van het project Burgerschap en Vrijheid: Herinneringscentrum Apeldoornsche Bosch, het Vrijheidsmuseum, Nationaal Onderduikmuseum, HAN University of Applied Sciences, ROC Nijmegen, Rijn IJssel, Graafschap College en Aventus.
ORAL HISTORY | Afl. 1 Wat is oral history?
ORAL HISTORY | Afl. 2 Het interview voorbereiden
ORAL HISTORY | Afl. 3 Het interview opnemen
ORAL HISTORY | Afl. 4 Interviewtechniek
ORAL HISTORY | Afl. 5 Het interview verwerken en bewaren
Hier vind je de werkvormen die bij De Wereld van de Oost en de film De Oost zijn ontwikkeld. De werkvormen zijn gericht op het gesprek in de klas en onderzoek doen vanuit een multiperspectieve benadering. Ze zijn inzetbaar bij vakken als geschiedenis, CKV, (mbo) burgerschap of projectonderwijs en het hoger onderwijs.
De film De Oost is op aanvraag beschikbaar voor vertoningen op school en het hoger onderwijs via Movies that Matter. U kunt de film hier aanvragen. Voor verzoeken omtrent workshops en overige vragen kunt u mailen naar info@dewereldvandeoost.nl.
De werkvormen sluiten aan bij DE VERHALEN op De Wereld van De Oost. Deze geven vanuit vijf perspectieven context bij de gebeurtenissen uit De Oost en gaan in op een breder tijdvak dan de film. In de Q&A lees je meer over de film, de periodisering en perspectieven.
Voor sommige werkvormen is het nodig om eerst De Oost te kijken, dit wordt per werkvorm aangegeven. Voor De Oost geldt een leeftijdsgrens van 16+, DE VERHALEN zijn inzetbaar vanaf de 3e klas. Je kunt binnen DE VERHALEN ook zelf op zoek gaan naar geschikt bronmateriaal voor jouw les. Wil je snel zoeken naar specifieke onderwerpen? Gebruik dan de werkvorm Begrippenlijst.
Hoe was de bezetting tijdens de jaren ’40 voor hen? En na de bevrijding? Een ooggetuige vertelt.
Voor wie?
Groep 7 en 8
Werkvorm
Een ooggetuige vertelt zijn of haar persoonlijke verhaal over de Slag om Arnhem in het Airborne Museum of in de klas. ‘Ooggetuigen vertellen’ is alleen te boeken in combinatie met het educatieve programma Koffers vol verhalen.
Duur
60 minuten
Voor wie?
Eerste klas VMBO, HAVO en VWO
Werkvorm
Een ooggetuige vertelt zijn of haar persoonlijke verhaal over de Slag om Arnhem in het Airborne Museum of in de klas. ‘Ooggetuigen vertellen’ is alleen te boeken in combinatie met een van onze educatieve programma’s.
Duur
60 minuten
De leerlingen krijgen eerst een interactieve introductie over de Slag om Arnhem en gaan vervolgens zelfstandig in het museum met hun koffer op onderzoek uit. Nadat de leerlingen het verhaal van hun koffer hebben leren kennen, delen ze hun bevindingen met elkaar. Afsluitend wordt er een bezoek gebracht aan de Airborne Experience in de kelder.
De les Koffers vol Verhalen sluit naadloos aan op het canonvenster De Tweede Wereldoorlog.
Voor wie?
Groep 5, 6, 7 en 8
Werkvorm
Zelfstandig werken, samen beginnen en samen eindigen
Duur
Twee uur inclusief bezoek Airborne Experience in de kelder
Voor wie
Eerste klas VMBO, HAVO, VWO (NL/EN/TTO). Speciaal Onderwijs? Neem contact met ons op.
Werkvorm
Zelfstandig werken na gezamelijke introductie, met gezamelijke afsluiting.
Duur
Twee uur, inclusief bezoek Airborne Experience.
Leerlingen die op het puntje van hun stoel zitten. Die inzien dat niet alles is wat het lijkt. En die begrijpen dat vluchtelingen vaak hele moeilijke keuzes moeten maken.
Dit biedt Verhaal van mijn vlucht.
