Educatiemateriaal en alle lespakketten zijn te downloaden via Educatie – Sporen van Indië
Karlijn Naaijkens heeft een speciale lessenserie ontwikkeld voor het PO: drie lessen van 30 tot 40 minuten voor groep 7 en 8.
Alex Heeringa ontwikkelde het lespakket voor het VO: drie lessen van 60 minuten voor elk niveau aan te passen door de docent, maar meestal geschikt vanaf 3 HAVO.
Alle lespakketten zijn vormgegeven door Evelien Kalberg.
Wat gaan we doen?
We gaan op tijdreis. Op zoek naar het verleden. Dat doe je door je opa of je oma of een andere oudere te ondervragen. Het interview ga je opnemen met een videocamera. Je gaat twee keer op stap samen met een medeleerling. De ene keer ben jij degene die de vragen stelt. Dan is je medeleerling cameraman/vrouw. De tweede keer gaat het andersom. De opnames die jullie maken kunnen bewaard worden in een archief. Ze worden later misschien gebruikt voor het maken van geschreven verhalen over vroeger, of een film of een toneelstuk. En als je later zo oud bent als je opa nu, kun je jezelf in de oude opname terug zien en horen als kind, dat met die al lang overleden opa over vroeger praat.
Waarom zou je eigenlijk oudere mensen interviewen?
Natuurlijk is het leuk om een keer te doen alsof je journalist bent. En je kunt over vroeger heel andere dingen horen dan je leert op school. Over gewone dingen als eten of verliefd worden. Over leven zonder telefoon of computer. Soms kom je bij een interview dingen tegen die in de geschiedenislessen wel verteld zijn, maar nu pas voor je gaan leven. Omdat iemand die het meemaakte er zelf over vertelt. Dan lijkt het wel eens of je er zelf ineens ook bij bent. Dat je meereist op het tijdpad. Je kunt vragen wat je wilt. Verderop in dit boekje vind je alvast wat voorbeeldvragen. Je zult merken dat oudere mensen het vaak heel leuk vinden als ze jou kunnen vertellen hoe het vroeger was. Zo worden verhalen in de familie doorgegeven.
In tijden waarin racisme, antisemitisme en polarisatie je om de oren slaan, is het van belang om deze moeilijke onderwerpen zo vroeg en goed mogelijk bespreekbaar te maken. Na de Oorlog vertelt daarom de familieverhalen uit de Tweede Wereldoorlog aan kinderen en jongeren om hen te confronteren met discriminatie en ontmenselijking op grote schaal. Op zo’n manier dat het verhaal als het ware onder je huid kruipt.
Vanuit de kracht van het persoonlijke verhaal maken onze gastsprekers een link naar de hedendaagse maatschappelijke ontwikkelingen; in de wereld, Nederland, de klas en bij de leerling zelf. Uiteindelijk draait het om de vraag hoe de leerling zichzelf verhoudt tot zaken zoals racisme en polarisatie. Daar houden wij hen een spiegel voor.
Om onze gastsprekers beslagen ten ijs te laten komen, ontwikkelen zij hun verhalen in tekst, vorm en beeld onder professionele begeleiding. Tijdens dit traject dat ruim vier maanden duurt, worden hun presentatie- en didactische vaardigheden getraind.
Een gastles bij Na de Oorlog bestaat uit een beeldend verhaal, een reflectie in de vorm van een gesprek/discussie en een actieve component.
Erf Goed! is een perfect hulpmiddel voor de leerkracht in het lager onderwijs die de klas in contact wil brengen met de verhalen en de emoties die het erfgoed te bieden heeft. Erfgoededucatie kan zonder grote moeite in de bestaande omgeving van de klas worden geïntegreerd.
Het boek stelt de leerkracht een aantal prikkelende lessuggesties voor. Deze suggesties worden opgedeeld per leeftijdsgroep en per erfgoeddomein.
Aan de hand van de verwerkingspagina’s in het bijhorend boekje Knip Goed! komen de leerlingen met het erfgoed in contact.
In het hoofdstuk ‘het domein van het MONDELING ERFGOED’ wordt er stilgestaan bij hoe men met mondeling erfgoed in de klas moet omgaan.
Erf Goed! en Knip Goed! zijn initiatieven van CANON, Erfgoeddag en Open Monumentendag.
In de jaren 60 was er in Nederland heel veel werk, maar er waren niet genoeg mensen die dat werk wilden of konden doen. Nederlandse bedrijven gingen op zoek naar mensen in andere landen zoals Griekenland, Turkije en Marokko. Ze kwamen hier zwaar werk doen in fabrieken of in de haven en werden gastarbeiders genoemd. Nizar ontmoet de 11 jarige Dunya, wiens opa als gastarbeider naar Nederland kwam. Meral zingt een lied over haar opa, één van de eerste gastarbeiders.
Hoe was de bezetting tijdens de jaren ’40 voor hen? En na de bevrijding? Een ooggetuige vertelt.
Voor wie?
Groep 7 en 8
Werkvorm
Een ooggetuige vertelt zijn of haar persoonlijke verhaal over de Slag om Arnhem in het Airborne Museum of in de klas. ‘Ooggetuigen vertellen’ is alleen te boeken in combinatie met het educatieve programma Koffers vol verhalen.
Duur
60 minuten
Voor wie?
Eerste klas VMBO, HAVO en VWO
Werkvorm
Een ooggetuige vertelt zijn of haar persoonlijke verhaal over de Slag om Arnhem in het Airborne Museum of in de klas. ‘Ooggetuigen vertellen’ is alleen te boeken in combinatie met een van onze educatieve programma’s.
Duur
60 minuten
De leerlingen krijgen eerst een interactieve introductie over de Slag om Arnhem en gaan vervolgens zelfstandig in het museum met hun koffer op onderzoek uit. Nadat de leerlingen het verhaal van hun koffer hebben leren kennen, delen ze hun bevindingen met elkaar. Afsluitend wordt er een bezoek gebracht aan de Airborne Experience in de kelder.
De les Koffers vol Verhalen sluit naadloos aan op het canonvenster De Tweede Wereldoorlog.
Voor wie?
Groep 5, 6, 7 en 8
Werkvorm
Zelfstandig werken, samen beginnen en samen eindigen
Duur
Twee uur inclusief bezoek Airborne Experience in de kelder
Voor wie
Eerste klas VMBO, HAVO, VWO (NL/EN/TTO). Speciaal Onderwijs? Neem contact met ons op.
Werkvorm
Zelfstandig werken na gezamelijke introductie, met gezamelijke afsluiting.
Duur
Twee uur, inclusief bezoek Airborne Experience.
In de videoserie Jong in oorlog vertellen ooggetuigen over hun kindertijd in de Tweede Wereldoorlog. De filmpjes zijn ingedeeld naar thema en duren ongeveer 10 minuten. Ze zijn in samenwerking met Schooltv speciaal ontwikkeld om in de klas te gebruiken. Inmiddels zijn er 24 filmpjes over uiteenlopende onderwerpen.
Wat is vrijheid? Hoe is het als je je vrijheid verliest? Op de website wijzijnvrij.org vind je vier persoonlijke verhalen over onvrijheid, de Tweede Wereldoorlog en oorlogen van nu. Vier mensen vertellen hoe hun leven eruitzag toen ze nog vrij waren, hoe alles opeens veranderde én hoe belangrijk vrijheid nu voor hen is. Door te kijken en luisteren naar de verhalen op deze website leren kinderen na te denken over de waarde van vrijheid voor henzelf en anderen.
Educatieve handleiding samengesteld door: Jan Durk Tuinier, Stichting Vredeseducatie
Lesmateriaal voor groep 7 en 8 bassisschool, middelbare scholen en MBO’s
De docentenhandleiding is hier te downloaden als pdf
Met het educatieve programma van ’Blik op Vrijheid’ leven leerlingen mee met de verhalen van de hoofdpersonen. Hoe voelt het om als kleine jongen je stad verwoest aan te treffen en onder te moeten duiken in een andere stad? En wat doet het met je als je je in een nieuw land moet melden bij de politie als vluchteling? Wat gebeurde er eigenlijk in 1956 in Hongarije en waren kwamen er in de jaren 70 bannelingen uit Chili? Met deze en vele andere vragen gaan leerlingen aan de slag na het zien van de 6 filmportretten van Teun Jordaan (1940), Otto Szauer (1956), Benito Sanchez en Coty Salazar (1976), Ziba Nilian (1994), Abdel Tarakji (2012) en Sham Hassan (2016). De kijkwijzer, bijbehorende vragen en andere creatieve werkvormen staan beschreven in het eerste deel van de educatieve handleiding.
