Van den Grooten Oorlog

Omvangrijke verzameling aangrijpende ooggetuigenverslagen van de meest bizarre oorlog aller tijden: de Eerste Wereldoorlog 1914-1918, samengesteld door de z.g. Elfnovembergroep. Uitvoerig geïllustreerd met zwart-wit foto’s. Met lijst van geïnterviewde veteranen. Belangrijke documentatie met informatie uit de eerste hand.

In de Elfnovembergroep werd afgesproken dat de jongeren – in januari 1978 waren dat er een dertig- of veertigtal, maar de groep telde al snel een honderdtal leden – met mensen uit de oudere generatie zouden gaan praten en de gesprekken op band zouden opnemen. De initiatiefnemers, Jan Hardeman en Marieke Demeester, hadden een tiental jaar eerder al gesprekken opgenomen met de grootoom en groottante van Jan Hardeman. Jan Hardeman en Marieke Demeester trokken in de jaren 70 met een bandopnemer van huis tot huis in de Westhoek. Ze tikten de verhalen letterlijk uit en bundelden ze in een boek, Volksboek van den Grooten Oorlog.

Achtergrond

In de berichtgeving over oorlogen gaat het bijna nooit over mensen, jonge mensen vaak. Er zijn zoveel tanks vernietigd, zoveel vliegtuigen neergehaald, wordt er gemeld. Maar in elke tank zitten mensen, in elk vliegtuig een bemanning. Het neutraliseren van de gegevens maakt het leed anoniem. Staal huilt niet. Dit verhaal gaat over de Grote Oorlog, in Nederland een nauwelijks bekend fenomeen. Nederland was neutraal in ‘14-’18, in België werd er gevochten en vernietigd. Daarover gaat dit boek, de verhalen van gewone mensen die op een dag een soldaat werden. Of getuigen.

De Elfnovembergroep, die aan de basis ligt van het boek “Van den Grooten Oorlog”, ontstond in 1977. Op dat ogenblik was er nauwelijks belangstelling voor de Eerste Wereldoorlog, ook niet in de Westhoek. In dit meest westelijke deel van West-Vlaanderen, waar de frontlijn doorheen liep, leefden toen nog veel bejaarde mannen en vrouwen, die zelf de oorlog meegemaakt hadden. Maar voor de jonge generatie van 1977 was de Eerste Wereldoorlog even ver weg als de prehistorie.

De laatste getuigen
Het Opbouwwerk Heuvelland bracht op 11 november 1977, de verjaardag van de Wapenstilstand in 1918, enkele jonge mensen bijeen in Kemmel in de hoop hen te betrekken bij een zinvolle herdenking van het einde van de oorlog. Ze luisterden naar eerder opgenomen verhalen van vrouwen en mannen, die de oorlog meemaakten. De Grote Oorlog werd voor deze jongeren een verhaal van mensen. Mensen die werkten en plezier hadden, die plannen maakten voor hun toekomst, die een lief hadden, trouwden en kinderen kregen. Mensen zoals zij, die totaal onverwacht overrompeld werden door een oorlog die heel hun bestaan overhoop zou gooien.

Spontaan groeide de gedachte ook andere bejaarde getuigen te bezoeken en hun verhaal over de oorlog vast te leggen. Zo ontstond de Elfnovembergroep.

Op 11 november 1978, de zestigste verjaardag van de Wapenstilstand, verscheen het boek “Van den Grooten Oorlog”. In het boek stonden niet alleen verhalen die we verzameld hadden bij getuigen langs weerszijden van de Frans-Belgische grens, maar ook verhalen van Franse, Britse en Duitse soldaten, die hier de oorlog meegemaakt hadden.

Tussen 1978 en 2016 heeft het boek “Van den Grooten Oorlog” veel lezers bereikt in Vlaanderen en Nederland. In 2016 kwam een volledig herwerkte uitgave uit met heel wat nieuwe verhalen.