Vissersvrouwen

In het najaar van 2010 startte de provincie West-Vlaanderen met een mondeling geschiedenisproject over vissersvrouwen.
Langs de hele Belgische kust werden verhalen en getuigenissen gesprokkeld van in totaal 27 vissersvrouwen.
Deze mondelinge bronnen vertellen ons niet alleen wat het leven als vissersvrouw betekent, ze werpen onder andere ook een licht op de vermeende verschillen in mentaliteit tussen de Belgische vissershavens. De Belgische kust strekt zich uit over amper 67 kilometer, maar toch zijn er significante verschillen in mentaliteit tussen de vissersgemeenschappen van de Westkust, de Oostkust en Oostende. Noem een Blankenbergenaar geen Oostendenaar en verwar een Zeebruggeling niet met een Pannenaar! Elke vissersgemeenschap is fier op zijn eigen identiteit.

Oorspronkelijk was het de bedoeling de verhalen en de getuigenissen van de vissersvrouwen te bewaren voor verder onderzoek. De weelde aan materiaal die de interviews hebben opgeleverd, verdient echter beter. De vruchten van die interviews dan ook op drie wijzen voorgesteld. Er versheen een documentaire op DVD over het leven als vissersvrouw en er kwamen theatervoorstellingen en fototentoonstellingen.

Bij het begrip visserij denkt men doorgaans spontaan aan ruwe zeebonken met verweerde gezichten die weer, wind en de woeste zee trotseren om ons onze portie verse vis te bezorgen. Achter elk van deze mannen staat echter een minstens even sterke vrouw. Het is zij die tijdens de lange perioden van afwezigheid van haar echtgenoot op haar eentje de belangen van het gezin aan wal behartigt. Naast het in haar eentje opvoeden van de kinderen en het voeren van het volledige huishouden, staat de vissersvrouw dikwijls ook haar man bij in zijn werk. Zo verzorgt ze zijn pluizak en panger, breit ze netten, helpt ze met de visverkoop of neemt ze de financiële kant van de zaak ter harte. Soms combineert ze dit dan nog met een eigen job. Het is duidelijk dat het leven van een vissersvrouw zeker even interessant is als dat van een visser. Het is met deze gedachte in het achterhoofd dat de Provincie West-Vlaanderen besloot het project op te zetten. Het wordt gesteund door de gemeenten Blankenberge, Knokke-Heist, Koksijde, Nieuwpoort en Oostende. Ook Katrien Vervaele, auteur van het boek ‘Vissersvrouwen, 26 levens één verhaal’ verleende haar medewerking. Het project vissersvrouwen maakt deel uit van een grensoverschrijdend Europees project over maritiem erfgoed getiteld ‘heritage and maritime memories in the 2 seas region’, kortweg HMS. Dit project wordt gesteund door het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO) via het Interreg IVA 2 Zeeën-programma. Theatervoorstelling ‘Vesche vis en nieuwe liefde’ In opdracht van de Provincie West-Vlaanderen interviewde actrice Frieda Vanslembrouck 25 vissersvrouwen langs onze kust. Doel was het mondelinge erfgoed van de vrouw achter de visser te bewaren voor de toekomst. Uit die levendige verhalen en uit het boek ‘Vissersvrouwen, 26 levens één verhaal’ van Katrien Vervaele puurden Frieda Vanslembrouck en dochter Lise Bouttery een theatervoorstelling die dit najaar in vijf Vlaamse kusttheaters aanmeert. Fototentoonstelling ‘Vissersvrouw’ Fotograaf Wouter Rawoens trok in het kielzog van dit project op pad om vissersvrouwen te fotograferen, zoals hij eerder voor het boek van Katrien Vervaele deed. Het resultaat is een intrigerende en verrassende reeks portretten

In het kielzog van het mondelinge geschiedenisproject over Vissersvrouwen van de provincie West-Vlaanderen maakte fotograaf Wouter Rawoens een uitbreiding op de reeks portretten die hij maakte voor het boek Vissersvrouwen, 26 levens een verhaal 

van Katrien Vervaele. Hierdoor krijgen de vissersvrouwen niet enkel een stem, maar ook een gezicht. (kvc)