Op eigen houtje gaat over de achtergebleven positie van vrouwen op het ijs. Rode draad in het onthullende boek is de geschiedenis van de Elfstedentocht, een volksfeest. Maar wel eentje waarbij de vrouwen pas in 1985 mochten deelnemen in wedstrijdverband.

Jessica Merkens baseert haar onderzoek op oral history, bezocht tientallen oud-deelnemers of nazaten van hen.

Hylke Speerstra heeft een tiental oud-kaatsers geraadpleegd over wat hen bezielde in de eerste helft van de 20e eeuw te gaan kaatsen. Zo ontstonden er 6 portretten van kaatsers die in die tijd voor “Master” opsloegen. Speerstra heeft met veel gevoel voor dramatiek en sentiment de verhalen opgeschreven, die veel lezers aan zullen spreken. De schrijver heeft zich niet beperkt tot wie de regels van het spel kent, zodat ook de niet-kaatser mee kan proeven van de sfeer en de humor van het spel.

Speerstra heeft het over de helden van het ijs: hardrijders én -rijdsters en ook over enkelen, die deelnamen aan Elfstedentochten. Die tochten zijn boeiend beschreven; de wijze waarop de worsteling en het doorzetten op de zwaarste er van wordt weergegeven, is soms adembenemend.

De grote Friese ijskampioenen van de kortebaan waren wereldberoemd in eigen landschap. Namen die doorleven. Mannen en vrouwen die in het begin van de 20ste eeuw soms een hele boerderij met land en vee bij elkaar rijden. Ja, het ging niet alleen om de eer; in arme tijden gaat soms nog meer om het geld.

Zo vormen hun verhalen ook een afspiegeling van de scherpe sociale verschillen en de bikkelharde strijd om het bestaan in de eerste helft van de 20ste eeuw. Hier zijn vrouwen en mannen aan het woord die weten van buigen en barsten, van doorzetten en – soms – ook wel eens een rare misslag. Op verzoek van sommige vertellers zijn in de eerste en tweede druk de namen van de vertellers niet genoemd. Na overleg met de nabestaanden in latere drukken wel. Want zij zijn helden, ze zijn een voorbeeld voor alle Friezen, ook voor de ijsprofessionals van vandaag.

Sterke karakters, en hoe sterk waren ze ook van lijf en lichaam. De 15 geinterviewden van 1982 zouden ruim 88 jaar worden!

Inhoud

Iisleafde – Anne Visser-van Keimpema (1893-1985) Himpens/Earnewâld

De deserteur – Hilbrand Rudolphy (1897-1989) De Gordyk

It ferbûn fan Beets – Pyt Dykstra (1895-1986) Nij Beets

De erflike ferplichting – Albert Koning (1907-1998) Nijetrine/Wolvegea

De faam fan Spaltenbrêge – Easger van der Meer (1889-1987) Grou/Akkrum

It geile iis – Bouke de Vries (1907-1988) Sint Nyk

De Alvestêderider – Abe de Vries (1907-1995) Dronryp/Parys

Sipke Castelein (1911-1995), Wergea/Warten

It koarte draachflak – Gepke Fokkema (1895-1986) Feanwâldsterwâl/Hurdegaryp

De fiifentweintich-gûne-rider – Piter Brouwer (1904-1985) Langwar/De Wylgen

It bline momint – Thys Klompmaker (1903-1987) Aldehaske

It wûnder fan Snikswaach – Jolle de Jong (1907-1989) Sniksweach

Jaap Slof (1902-2002) De Jouwer

Trije oan de stok – Marie de Groot (1911-1999) Wergea

Klompen – Pietsje Feitsma (1918-1991) Hilaard/It Hearrenfean

Jong of oud, man of vrouw, fervente liefhebber of sporadische teller… De verhalen van vinkeniers in alle maten en gewichten zijn vastgelegd voor de toekomst.
de vinkeniers hebben heel wat te vertellen: over de verzorging van hun vogels, het kweken van vinken, de vinkenmaatschappij.

Fragmenten uit de interviews zijn gebruikt in de reizende tentoonstelling Suskewiet

Bij wijze van voorbeeld kan u hier zo’n fragment beluisteren: fragment_smokkel

immaterieelerfgoed.be/vinkenzetten