Het project Ooggetuigen van de Gaswinning legt de komende twee jaar (vanaf april 2024) de verhalen van ten minste 100 mensen op video vast. Zo wordt op een unieke manier de recente geschiedenis aan de hand van persoonlijke verhalen verteld. De afgelopen jaren zijn al veel verhalen verzameld. Maar niet eerder zijn de getuigenissen van de inwoners en betrokkenen bij de gaswinning op een systematische en wetenschappelijke wijze vastgelegd. Dit initiatief wordt geleid door onderzoeker Nienke Busscher en geestelijk verzorger Marjo van Bergen. Naar verwachting worden de eerste interviews vanaf april 2024 opgenomen. U kunt dus nog meedoen aan dit project! 

Hier kunt vindt u meer informatie over dit project.

En hier kunt u contact opnemen om mee te doen aan de interviews.

Hier is een (NPO-)interview met de leiders van het project.

Ooggetuigen van de Gaswinning is een initiatief van negen organisaties met wortels in Groningen naar een idee van Diepduik Media. Iedere partij brengt eigen expertise in, waardoor de (wetenschappelijke) kwaliteit wordt gegarandeerd. Speciaal voor dit project wordt een stichting opgericht. Zo wordt de onafhankelijkheid geborgd en kan de opbrengst van het project goed en zorgvuldig worden beheerd.

Publicist Johan van Gelder kwam in het bezit van de originele Duitse razzia lijsten die gebruikt werden om de Groninger joden op te pakken. De gemeente Groningen had een belangrijk aandeel in de samenstelling van de lijsten, evenals de landelijke overheid.
Groningen werd zoals vele gemeenten gezuiverd van haar joodse inwoners. Zonder slag of stoot werd het merendeel van de joodse inwoners tijdens de Tweede Wereldoorlog voorgoed verdreven. 

In ‘Terug van weggeweest’ getuigen overlevenden in Nederland, Israël en de Verenigde Staten – die door een merkwaardige samenloop van omstandigheden terugkeerden – en ook niet-joden over joods Groningen met de nadruk op de jaren dertig en veertig. Die jaren waren zo kenmerkend, omdat er enerzijds sprake was van een bloeiende joodse gemeenschap, die ook zo haar problemen kende – welke anderzijds door een schrikbewind in betrekkelijk korte tijd werd vernietigd.

In deze oral history Van Gelder de verhalen van de mensen zelf horen. Oud-Groningers die het hebben meegemaakt laten vertellen. Van Gelder ging met zijn bandrecorder naar de mensen toe en tikte hun verhalen allemaal uit en bewerkte ze.

De communistische vluchtelingenorganisatie De Rode Hulp hielp in de jaren dertig tussen de drie- en vijfduizend Duitse communisten illegaal de grens over. De communisten wilden hier de strijd voortzetten tegen Hitler. Vooral in het grensgebied Groningen-Duitsland trokken velen de grens over. De regering Colijn zat danig in haar maag met de vluchtelingen. Zij verscherpte daarom het asielrecht en weigerde verblijfsvergunningen aan actieve ‘revolutionairen’.

VPRO Radio 5 – Het spoor

’De Rode Hulp, opvang van Duitse vluchtelingen in het Groningerland 1933-1940”.
Met een tocht langs smokkelpaden, en interviews met betrokkenen, onder wie:
-Klaas Telkamp, zoon van een smokkelaar uit Bellingwolde,
-communist Willem Kuiper
-Hennie Stal uit Groningen;
-Friedl Baruch van de ‘Generale Raad’, die de politieke betrouwbaarheid van de vluchtelingen moest onderzoeken;
-medeauteur en historicus Ruud Weijdeveld

Huis van Derk Telkamp in Bellingwolde

De kijk op vijftig jaar socialistische historie van “onderop” door twee mensen die de ontwikkelingen van zeer nabij hebben meegemaakt vormt een waardevolle aanvulling op datgene wat er over deze periode in de officiële annalen gepubliceerd is. Ook is het een verhaal van twee mensen die het aangedurfd hebben hun leven anders te leiden dan gebruikelijk was en daar in geslaagd zijn.

Drukkerij “De Volharding” in 1924 van links naar rechts: Derk Ploeger, J. Bijlstra, J. Lenstra, J.B. Ploeger. Links de snelpers, rechts de trap-degel

Doede Bruinsma (1926) groeide op in het Groningse Harpel. Hij had zich in 1946 vrijwillig aangemeld bij het leger omdat hij de dienstplicht aan zag komen. Bruinsma vertrok in november 1947 met het troepentransportschip de Groote Beer naar Indië. Hij was werkzaam als sergeant majoor administrateur in Sanga-Sanga, het olieboorterrein op Borneo, en later in Wanaredja op Midden-Java. Bruinsma keerde in januari 1950 terug naar Nederland.
Nadat het debat over het conflict tussen Nederland en Indonesië in 2012 weer in alle hevigheid oplaaide heeft OVCG in samenwerking met het Gronings AudioVisueel Archief (GAVA) een Oral History-project gemaakt. Met dit project wordt er aandacht geschonken aan de belevenissen van drie Groninger Indië-veteranen. Hiermee tracht OVCG mensen een beter inzicht te geven in het conflict tussen Nederland en Indonesië vanuit de optiek van Indië-veteranen. De onderstaande film was het resultaat, waarin drie veteranen, waaronder Doede Bruinsma, het verhaal vertellen over hun tijd in Indië.

De interviews zijn afgenomen door Oorlogs- en verzetscentrum Groningen. De interviews gaan over de Indonesische onafhankelijkheidsoorlog en de rol van de geïnterviewden hierin. De drie interviews zijn verwerkt in een montage van 30 minuten.
De interviews gaan in op gebeurtenissen en ervaringen in de jaren 1946 – 1949.
Er wordt voornamelijk over Nederland, Groningen en Indonesië gesproken. Thema’s zijn o.a. Tweede Wereldoorlog, Indonesische revolutie, verwachtingen, dienstplicht, oorlogsvrijwilligers, aanpassingsproblemen.

Jan Hummel, Doede Bruinsma en Anton Schurer vertellen in deze montage over hun periode in Nederlands Indië tussen 1946 en 1949. De montage is een uitsnede uit drie Oral History interviews, afgenomen door OVCG.

Oral History Ned. Indië veteranen OVCG from Groninger Archieven on Vimeo.

Een Oral History project waarbij op zoek wordt gegaan naar het Joodse leven in de Gronings-Duitse grensregio. Er zijn veel contacten geweest, zowel op familiair als op zakelijk vlak. Een bekend voorbeeld van een Duitse familie in Groningen is die van de familie Polak. In de Puddingfabriek in Groningen werd de fameuze Polak pudding tot vijftig jaar geleden gemaakt. Samen zijn de organisaties op zoek naar sporen van migratiebeweging over de grens. Nieuwe ideeën en verhalen worden verzameld voor korte films die gemaakt gaan worden en een reizende tentoonstelling van Leer naar de synagoge van Groningen. Ten slotte werd Willy van der Schuit aan het publiek voorgesteld. Willy van der Schuit mag een nieuwe museale inrichting voor de Synagoge van Groningen verzorgen en is daarvoor op zoek naar objecten met een verhaal.