In deze zesdelige podcast gaat Marije Schuurman Hess op zoek naar het geheim van goede hulp. Ze doet dat aan de hand van case study Bosnië, dat na de oorlog begin jaren negentig veel hulp kreeg. Maar de verhalen die ze vindt, zeggen ook iets over andere hulpsituaties. Waarom helpen we elkaar? Wat zijn de valkuilen? Wat helpt juist wel en wat niet?

Marije ontmoet accordeonist Merima die Bosnië ontvluchtte en hulpverlener Margriet die juist naar de oorlog toe ging om te helpen. Reizend met de bus door Bosnië bezoekt Marije ook een kunstenaar, een diplomaat, een gepensioneerde kok, een klimaatactivist en vele anderen.
Hun verhalen helpen Marije het geheim van goede hulp te ontrafelen, in elke aflevering een stukje.

Samen met Anton van Renssen interviewde Maranke Pater voor haar podcast ruim twintig ‘Bosnië-veteranen’, waaronder sergeant-majoor Arie van der Marel uit Harderwijk, over hun ervaringen in Kroatië en Bosnië. Het bataljon vertrok vanaf de kazerne in Garderen. Toen de verbindelaars aankwamen in de door de VN beveiligde gebieden, waren sommige internationale bataljons nog niet aanwezig, waardoor de verbindelaars moesten zien te overleven in een gebied waar door het conflict nog steeds diverse gespannen situaties waren.

September 2023 verscheen het boek ‘Voor altijd verbonden’ dat Maranke Pater schreef op basis van deze interviews en de ruim veertig extra interviews die zijn gehouden. Het boekstaat vol met verhalen van veteranen van het 1 (NL) UN Signal Battalion, het verbindingsbataljon dat in april 1992 onder leiding van haar vader, commandant luitenant-kolonel Hans Vermaas naar voormalig Joegoslavië reisde.

Niet alleen het verhaal van haar vader over het ontstaan van deze vredesmissie onder UNPROFOR en de beschieting van het Rainbow Hotel in Sarajevo waar hij verbleef met de hoofdmacht wordt hierin verteld, maar ook de verhalen van 60 andere veteranen die bij de missie betrokken waren. Op meer dan dertig locaties in Bosnië, Kroatië en Servië wisten de verbindelaren te ritselen en te pionieren om zo verbindingen te kunnen leggen die voor de VN van belang waren. Het zijn verhalen over overleven, machteloosheid, trauma’s, maar bovenal: kameraadschap. Voor altijd Verbonden staat voor de verbindingen die deze militairen moesten leggen, maar ook voor de band die ze met elkaar hadden en nog steeds hebben. Het was voor het eerst en voor het laatst geweest dat er een compleet verbindingsbataljon uitgestuurd werd. Het grootste avontuur voor de Nederlandse Verbindingsdienst. 

Maranke Pater maakte met Anton van Renssen in samenwerking met het Nederlandse Veteraneninstituut de #podcast ‘Voor altijd verbonden’ over 1(NL) UN SIGNAL BATTALION in voormalig Joegoslavië.

Op termijn zullen de interviews met de #verbindelaars worden opgenomen in de Interviewcollectie Nederlandse #Veteranen van het #NLVi #ICNV #UNPROFOR

Voor altijd verbonden

Podcast over het Verbindingsbataljon
Maranke Pater-Vermaas is de dochter van Hans Vermaas, de eerste commandant van het 1 (NL) UN Signal Battalion dat in april 1992 naar Kroatië, Bosnië en Servië gaat. Er is een hevige burgeroorlog gaande tussen Servië en Kroatië en de VN stuurt de vredesmacht UNPROFOR naar het gebied toe. Het is voor het eerst dat er een compleet bataljon verbindelaren uitgestuurd wordt. In deze podcast duikt Maranke in het verleden van haar vader en volgt ze in 8 afleveringen de sporen van het verbindingsbataljon.

Voor de podcast werden ruim twintig veteranen geïnterviewd over hun ervaringen in Kroatië en Bosnië. Makers van deze podcast zijn: Maranke Pater, Anton van Renssen, Misha van der Hoef en Piet Nelemans.

Onderweg van Indonesië naar Nederland worden op stoomschip Ranchi 37 baby’s geboren. Het is 1950: Indonesië is net onafhankelijk geworden. KNIL-militairen en hun gezinnen moesten het land in allerijl per schip verlaten. Ze woonden vaak al generaties lang in de kolonie Nederlands-Indië en veel van hen waren nooit in Nederland geweest. In de podcast De Ranchi Baby’s – een koloniale erfenis spoort Joost Wilgenhof alle ‘Ranchibaby’s’ op; ze zijn inmiddels in de zeventig. Hij duikt in hun familiegeschiedenis en de beladen koloniale erfenis die ze van hun ouders meekregen. Waarmee zijn ze opgescheept? 

Ook volgt Wilgenhof historicus Esther Captain, die in opdracht van de Nederlandse overheid meewerkt aan het onderzoek Onafhankelijkheid, dekolonisatie, geweld en oorlog in Indonesië. Esther komt terecht in een debat dat lijkt op een loopgravenoorlog en wordt geconfronteerd met haar familiegeschiedenis.

Passagiers stoomschip Ranchi, waaronder ‘Ranchi Baby’s’ en hun familieleden met o.a. Indische, Javaanse en Duits-Chinese achtergrond

Ontstaansgeschiedenis, doelstelling en/of hoofdvraag: Het project begon met de vondst van een foto van de aankomst van het stoomschip Ranchi, vertrokken naar Nederland vanuit Indonesië in augustus 1950. Passagiers zijn KNIL-militairen met hun families. Na een maand komt het schip aan in Amsterdam. In de tussentijd zijn er 37 baby’s geboren. Een expositie in Museum Perron Oost (Amsterdam) (met partner Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis (IISG)) was de aanleiding voor documentairemaker Joost Wilgenhof om op zoek te gaan naar deze ‘Ranchi baby’s’. Hij maakte 5 audioportretten die zijn gepubliceerd op de website van Museum Perron Oost. Vervolgens werkte hij aan een zesdelige podcastserie. De podcast is een productie van Stichting Autres Directions en Aldus’ voor NTR en NPO Radio 1 en mede mogelijk gemaakt door het NPO-fonds en het Fonds Bijzondere Journalistieke Projecten.

De hoofdvragen zijn: Hoe zijn uw ouders in Indonesië terecht gekomen en wat weet u daarvan? Wat is de invloed geweest op de familie? Hoe is het de familie vergaan in Nederland? Welke verhalen heeft u meegekregen van uw ouders en hoe gaat u daar mee om? Bij sommige interviews zijn ook foto’s afgegeven. Joost Wilgenhof blijft op zoek naar nazaten van de ‘Ranchi Baby’s’, onder andere de derde generatie. Naast de audioportretten en de podcast serie werkt hij aan een boek met verhalen van betrokkenen.

De interviews gaan in op gebeurtenissen en ervaringen in de jaren 1920 – heden.
Er wordt voornamelijk over Indonesië en Nederland gesproken. Thema’s zijn o.a. Tweede Wereldoorlog, Indonesische revolutie, migratie naar Nederland, migratie naar de Verenigde Staten, koloniale erfenis.

Beheer: De collectie wordt beheerd door Joost Wilgenhof. Hij heeft de wens om de interviews in de toekomst over te dragen aan een archief zoals het IISG.

Toegankelijkheid: De collectie is beperkt openbaar. De rechten voor gebruik liggen deels bij Joost Wilgenhof, deels bij de producent van de podcast. Bij interesse kan contact opgenomen worden met stichting Autre Directions: info@autresdirections.nl.

Behoud: De collectie is gedigitaliseerd. Om de digitale bestanden duurzaam te bewaren voor de toekomst is overdracht aan een e-depot gewenst.

In de maanden dat haar man op zee is, schrijft Marjan van der Veen, de moeder van journalist en podcastmaakster Pam van der Veen, hem luchtpostbrieven. Een doos met zo’n driehonderd brieven blijkt na haar dood op zolder te liggen. Met daarop de tekst: voor Pam.

Het is een gouden vondst, de brieven geven een prachtig tijdsbeeld van het huisvrouwenbestaan in de jaren zestig en zeventig van de vorige eeuw. En van de emancipatie van een slimme vrouw als Marjan in een Nederlands dorp.

In de podcast Wat weet jij eigenlijk van mij? worden brieffragmenten voorgelezen en komen ook Pams vader Charles en vriendinnen van haar moeder aan het woord. Je hoort het verleden aan je voorbijtrekken: oral history in optima forma.

De podcastserie Oorlog op de Veluwe behandelt oorlogsgebeurtenissen uit vijf Veluwse gemeenten. De afleveringen bestaan uit een combinatie van oral history, interviews met deskundigen en resultaten van literatuuronderzoek en nieuw archiefonderzoek. De eerste aflevering gaat over gevolgen van de razzia van Putten, die komende week wordt herdacht. Bijzonder aan deze aflevering is onder meer een interview dat de laatste overleden teruggekeerde Putter, Jannes Priem, in 2012 gaf op het station in Putten over zijn ervaringen.

Roel Zuidhof, directeur van de Bibliotheek Nijkerk: ‘De podcastserie Oorlog op de Veluwe laat mensen op een vernieuwende manier kennismaken met de geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog. Door het gebruik van achtergrondgeluiden wordt een indringende sfeer opgeroepen. Het publiceren van podcasts is een nieuwe dienstverlening die bij uitstek geschikt is voor bibliotheken. Het sluit naadloos aan bij verschillende van onze wettelijk taken, zoals het ter beschikking stellen van kennis en informatie, het bieden van mogelijkheden tot ontwikkeling en educatie en het laten kennis maken met kunst en cultuur.’

In diverse aflevering lezen mensen voor uit originele documenten. In De gijzeling in het stadhuis leest de 15-jarige Loïs Bredemeijer voor uit het dagboek van Cootje Callenbach. Zij was in 1944 vijftien jaar toen ze haar verhaal schreef over de gijzeling van ruim veertig Nijkerkers in het Nijkerkse stadhuis. In de aflevering Boerderij De Harscamp, leest een stemacteur voor uit het dagboek van een frater. Daarnaast wordt de zoon van de frater geïnterviewd.

In de podcastserie staan oorlogsverhalen centraal uit de Veluwse gemeenten Barneveld, Ede, Ermelo, Nijkerk en Putten. De vijf deelnemende gemeenten financieren een deel van de productie. Daarnaast is in het kader van 75 jaar vrijheid een bijdrage toegekend door het Mondriaanfonds namens het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. In haar toekenning van de subsidie sprak het Mondriaanfonds dat het project blijk geeft van ‘goed cultureel ondernemerschap’. De podcastserie is gemaakt door de Nijkerkse historicus Anton van Renssen in samenwerking met geluidstechnicus Piet Nelemans uit Veenendaal

Voor de podcast over Oorlog op de Veluwe gebruikte Anton van Renssen naast interviews met deskundigen en familie van betrokkenen ook interviews uit eerdere projecten. Zo kon hij putten uit de interviews die hij maakte voor het project Getuigen Verhalen. Daarmee kregen deze verhalen een nieuwe doelgroep. 

Renssen maakte de serie officieel voor de Biblitheek Nijkerk, maar ook voor vijf Veluwse gemeenten: Ermelo, Putten, Nijkerk, Barneveld en Ede. De podcastserie telt negen afleveringen. In dit project komt zijn liefde voor geschiedenis en radio samen. Hij werkt in dit project samen met geluidstechnicus en muzikant Piet Nelemans en met meer dan vijftig vrijwilligers. Renssen tekende voor het onderzoek, het schrijven van de draaiboeken, de montage en de eindredactie. Kortom: eigenlijk voor bijna alles.

Voor deze podcasts maakt Renssen gebruik van nieuwe en bestaande interviews. De muziek is van Nederlandse Joodse muzikanten die slachtoffer zijn geweest van de Holocaust. Die mag hij gebruiken met toestemming van de Leo Smit Stichting.

Podcastserie over Indische bewoners van sanatorium Oranje Nassau Oord in Wageningen

Over ‘Zwarte Sinterklaas’ en de zorg voor repatrianten met tuberculose

In de podcast staat de vraag centraal hoe Indische en Molukse Nederlanders met tuberculose in Nederland werden opgevangen en verzorgd en hoe zij hun verblijf in het sanatorium hebben ervaren. Centraal staan gebeurtenissen eind jaren vijftig in Oranje Nassau’s Oord (O.N.O.), een sanatorium voor longlijders in de gemeente Wageningen.

De podcastserie raakt actuele thema’s. Zo is er aandacht voor een uiterst besmettelijke, dodelijke ziekte (tuberculose) waarvoor patiënten in quarantaine of geïsoleerd moesten leven. Ook gaat het over de opvang van tienduizenden ontheemden die op korte termijn onderdak moesten krijgen. Dat gebeurde allemaal in een tijd van zeer hoge woningnood. In de podcast komen oplossingen langs die Den Haag destijds verzon voor deze problemen.

De maker van de podcastserie is historicus Anton van Renssen. De aanleiding voor het maken van de podcastserie zijn enkele documenten die hij ontdekte in het archief van zijn moeder. Zij werkte van 1957 tot 1959 als maatschappelijk werkster bij de gemeente Wageningen. Haar voornaamste taak was het begeleiden van Indische en Molukse Nederlanders in Oranje Nassau Oord. In haar archief bevindt zich een schrift met namen van mensen bij wie ze langsging om te helpen. Deze namenlijst diende als uitgangspunt voor de zoektocht naar oud-patiënten en hun nabestaanden. Die zoektocht leverde bijzondere verhalen op die in de podcast zijn te horen.

In de podcast vertelt Van Renssen het verhaal aan de hand van gesprekken met allereerst zijn moeder, maar ook met historici, oud-verpleegsters van O.N.O., de zoon van de geestelijk verzorger van het sanatorium, een Molukse oud-patiënt en een nabestaande van een Indische patiënte. Om het verhaal in de juiste context te kunnen plaatsen deed hij historisch onderzoek in diverse archieven.

Voor de podcast De zwembadclub gebruikte Annegriet Wietsma oral history

Annegriet gaat met de herinneringen van hoofdpersoon George op zak, onderzoeken of ze zijn verhaal kan toetsen (feiten checken) met verhalen van andere mogelijke (oog)getuigen, in archieven en op locaties. Ofwel, een zoektocht naar de waarheid van een verborgen verleden.

George groeit op in het naoorlogse Amsterdam, in een arm gezin. Hij zwerft veel op straat rond. Om wat bij te verdienen scharrelt hij met geïnteresseerde mannelijke voorbijgangers. Hij wordt benaderd door een aardige fotograaf die de knaap in ruil voor geld laat poseren. Naakt. De fotograaf neemt hem tevens mee naar een openbaar zwembad waar arbeiderskinderen af en toe een avond mogen zwemmen. En dan krijgt het verhaal een bizarre wending. 

“Nou… en toen kwam de zwembadclub. Dat je in je blootje moest zwemmen. En dat er volwassen mensen zijn die dat op prijs stellen. En dan zat er altijd geld in je jaszak. Vijf gulden of zo.”

In dit interview lees je meer over Annegriet Wietsma’s motivatie om deze serie te gaan maken en de rol van oral history. 

De zwembadclub is een podcast van de NTR, tot stand gekomen met steun van het NPO-fonds en het Fonds Bijzondere Journalistieke Projecten en is te beluisteren via de website en app van NPO Radio 1, de gratis NPO Luister-app en andere podcastplatforms.

Door takkies met gasten en experts delen Uriël Matahelumual en Rio Lekatompessy verhalen zoals hun Molukse voorouders dat ook deden. Verhalen van daar naar hier, van toen naar nu, van jou en van mij.
Rio en Uriël nemen je mee in hun zoektocht naar de Molukse identiteit. Als derde generatie Molukkers in Nederland is er zoveel te ontdekken over de rijke geschiedenis, de zwarte bladzijdes, maar ook zeker de mooie kanten van de cultuur en portretten van Molukkers anno 2021. Dus laten we beginnen, van wie ben jij?

Een terugblik op de Apartheid in de kolonie Nederlands-Indië, haar studententijd, de Proklamatie en het optimisme en de dynamiek van de jonge Republik Indonesia. Ook praat ze over haar familie en vertelt ze over het grote belang van vrouwenemancipatie.

In 10 afleveringen luister je naar momenten uit het leven van Cisca Pattipilohy, die als 95-jarige terugblikt op verschillende periodes uit haar leven. Periodes die mede getekend zijn door de grote lijn van de geschiedenis en de verschillende cultuurovergangen die ze meemaakte.

Cisca wordt geboren in 1926 in Makasar als enige dochter van Moluks Bandanese ouders in een gezin met drie broers. Ze groeit op binnen de hiërarchische structuur van de koloniale samenleving met een bijzondere vader die zich als ‘inlander’ – bewoner van de autochtone groep die binnen de apartheidssamenleving op de laagste trede stond in eigen land – een eigen bedrijf en een positie wist te verwerven zodat hij zijn kinderen kon laten studeren in Nederland waarbij hij het driedubbele moest betalen van een Hollandse inwoner. Studerend in Nederland zag Cisca dat Nederlanders hier gewoon werk deden, iets dat in de standenmaatschappij van de kolonie Nederlands-Indië ondenkbaar was.