menu
Geef een of meerdere zoektermen op.
Gebruik dubbele aanhalingstekens om in de exacte woordvolgorde te zoeken.

Brabantia Nostra

Titel: Brabantia Nostra: een gewestelijke beweging voor fierheid en ‘schoner’ leven 1935-1951

Auteur: Jan van Ousheusden

Uitgever: Stichting Zuidelijk Historisch Contact, Tilburg, 1990

ISBN: 9070641348

Eveneens online beschikbaar

Voor zijn proefschrift interviewde Jan van Oudheusden tussen 1987-1989 tien oprichters en leden van Brabantia Nostra. Brabantia Nostra (=ons Brabant) was een Nederlands sociaal-cultureel tijdschrift dat heeft bestaan van 1935 tot 1951. Het tijdschrift zette zich in voor de ontwikkeling van een eigen (Noord-)Brabantse cultuur, die onder meer geïnspireerd was door de Rooms-Katholieke Kerk en de  Bourgondische levenswijze.

 

De volgende personen werden geïnterviewd:

  • P. Dorenbosch
  • J. Heerkens
  • L. van Hoek
  • P. Mutsaers
  • J. Naaijkens
  • C. Ruygers-Smulders
  • C. Slootmans
  • F. van der ven
  • A. Willemse
  • B. Wijffels-Smulders

 

Hier kunt u de transcripties vinden 

Tewerkgesteld door de Arbeitseinsatz

Titel: Tewerkgesteld: Getuigenissen van de Arbeitseinsatz

Auteur: Renske Krimp-Schraven

Uitgever: Boom, Amsterdam, 2024

ISBN: 9789024464913

Over de lotgevallen van de Arbeitseinsatz is maar weinig bekend. Zij werden te werk gesteld in Duitsland. Ze kwamen terug uit ‘het land van de vijand’ met de meest uiteenlopende ervaringen. De een had ondervoed zware graafwerkzaamheden moeten verrichten in de vrieskou en sprak over ‘werken als een slaaf’. Een ander memoreerde dat hij het ‘voor geen goud had willen missen’. Vele mannen maakten zware bombardementen mee en stonden doodsangsten uit in de schuilkelders. 

 

Welke herinneringen gaven de mannen door en waarover zwegen zij liever? Renske Krimp-Schraven sprak tientallen tewerkgestelden en las honderden dagboeken en memoires. Uitendelijk hield zij in totaal 51 interviews. In haar boek Tewerkgesteld brengt ze de ervaringen met de Arbeitseinsatz tot leven en maakt ze duidelijk hoe de Nederlandse samenleving en de mannen zelf met deze pijnlijke geschiedenis zijn omgegaan.

 

Renske Krimp-Schraven is historicus en werkt als onderzoeker aan een gezamenlijk onderzoeksproject van het Nationaal Comité 4 en 5 mei en het NIOD Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies over de herinnering van Nederlanders die in het kader van de Arbeitseinsatz werden tewerkgesteld. 

 

Zie hier de presentatie van haar boek

En hier een interview van de NPO met de auteur

De andere kant van de Bersiap

Titel: De andere kant van de bersiap: Een reconstructie van de interneringen in en de evacuaties uit de republikeinse kampen op Java, oktober 1945-mei 1947

Auteur: Mary van Delden

Uitgever: Walburgpers, Zutphen, 2024

ISBN: 9789464561760

 

Titel: De republikeinse kampen in Nederlands-Indië oktober 1945 – mei 1947: orde in de chaos?

Auteur: Mary van Delden

Uitgever: Mary van Delden, Kockengen, 2007

ISBN: 9789081184519

Decennialang is in de media, in publicaties en op websites – zonder enige nuancering – gesproken over gewelddadige, ongedisciplineerde, gehersenspoelde en ongeorganiseerde Indonesische jongeren die na de Japanse capitulatie – onder de naam pemoeda – moordend en plunderend door Java trokken. Daarbij zouden tienduizenden doden zijn gevallen. Uit de reconstructie van de interneringen in en de evacuaties uit de zogenoemde republikeinse kampen blijkt dat lang niet alle pemoeda gewelddadig waren. ‘De andere kant van de bersiap’ is dat pemoeda in meerderheid reageerden op de oproep van Soekarno om alle bedreigde Nederlandse (en Ambonese en Menadonese) mannen en oudere jongens tussen 11 en 19 oktober 1945 in republikeinse kampen te interneren om bloedvergieten te voorkomen. Vrouwen en kinderen volgden vanaf eind oktober tot medio december.

 

Voor de totstandkoming van dit onderzoek heeft Mary van Delden meer dan honderd ooggetuigen en Indonesische veteranen geïnterviewd. In 2007 promoveerde Van Delden reeds op dit onderwerp. Haar proefschrift is online beschikbaar.

 

Zie eveneens dit gesprek tussen de interviewer Michal Citroen met Van Delden over haar proefschrift van OVT (VPRO).

Het drama van de Oxerhof

Titel: Spionage, arrestaties en moord aan de IJssel. Een speurtocht naar het duistere oorlogsverleden van Oxerhof en de activiteiten van het SD-Kommando Deventer 1943-1945

Auteur: Huub van Sabben

Uitgever: Flying Pencil NL, Utrecht, 2020

ISBN: 9789081870269

Het fraai gelegen landgoed Oxerhof, onder de rook van Deventer, herbergt een duister en goed verborgen gebleven oorlogsverleden, waarvan door de tijd slechts fragmenten algemeen bekend geworden zijn. Het landgoed werd in 1943 door de bezetter gevorderd, officieel was het een ziekenhuis voor SS soldaten, maar in werkelijkheid was het school voor geheimagenten die informatie in geallieerd gebied moesten verzamelen. Een spionnenschool. Vanaf november 1944 werd de Oxerhof een SD-gevangenis waar verzetsdeelnemers en deserteurs werden opgesloten. In totaal zijn er rond de tweehonderd gevangenen geweest en meer dan honderd daarvan hebben de oorlog niet overleefd. De laatste 10 gevangenen in de Oxerhof werden, enkele uren voor de bevrijding door Canadezen, op gruwelijke wijze vermoord.

 

Rond 2009 nam Huub van Sabben veertien interviews af over dit onderwerp met verschillende mensen. Ze behandelen de periode 1943-1945. Van Sabben werkte veertig jaar aan wat gerust zijn levenswerk mag worden genoemd: een boek over de Oxerhof genaamd Spionage, arrestaties en moord aan de IJssel. Hiervoor benutte hij veel archiefmateriaal.

Hier spreekt Van Sabben over zijn boek en de Oxerhof.

 

De interviews zijn te vinden in de Collectie Overijssel

Verbroken belofte: 70 jaar Molukkers in Overijssel

Link naar interviews
Mijn Stad Mijn Dorp

 

Verbroken belofte

Ditta op den Dries

9789083183411 

 

Het boek werd in eigen beheer uitgegeven.

Bestellen kan door een e-mail te sturen naar: dwllatupeirissa[at]gmail.com

Het boek Verbroken Belofte is een initiatief van de Stichting 70 jaar Molukkers in Overijssel. De persoonlijke interviews met Molukkers van de eerste generatie, de tweede generatie en de derde generatie zijn afgenomen door journalist Ditta op den Dries. De oral history verhalen geven een beeld hoe Molukkers in Overijssel, 70 jaar na dato, naar hun geschiedenis kijken en hoe ze hun weg gevonden hebben in de Nederlandse samenleving.

Behalve de persoonlijke verhalen bevat het boek ook schetsen van de zeven plaatsen in Overijssel met Molukse woonwijken. De wijken zijn: Zwolle, Deventer, Staphorst, Almelo, Wierden, Rijssen en Nijverdal. Bij de officiële boekpresentatie in Nijverdal kwamen Molukkers van alle zeven gemeenten voor het eerst bijeen voor een herdenkingsdag.

De pijn van hun geschiedenis is nog steeds bij alle generaties Molukkers voelbaar aanwezig. Het feit dat jongere generaties in Nederland de Molukse geschiedenis niet kennen, wordt als zeer schrijnend ervaren. In onderwijsboeken staat weinig tot niets geschreven over ‘de Molukse kwestie’. Om van de geschiedenis te leren moet het Molukse verhaal blijvend verteld worden.

Slavernij en Overijssel

Overijssel en slavernij

Martin van der Linden, Esther van Velden, Marco Krijnsen

WBooks, 2023

9789462585591

LINK NAAR PUBLICATIE

Hoewel er weinig bekend is over de betrokkenheid van Overijssel en de Overijsselaars bij kolonialisme en slavernij, zijn er in de provincie wel degelijk sporen van het slavernijverleden te vinden. We kunnen hierbij denken aan Overijsselse plantage-eigenaren, bewindhebbers van de VOC en WIC, bedrijven en industrieën met koloniale banden, de aanwezigheid van mensen van kleur in de provincie, maar ook aan Overijsselaars die zich uitspraken tegen het systeem van slavernij.

 

Martin van der Linde, Esther van Velden en Marco Krijnsen hebben onderzoek gedaan naar deze geschiedenis en er een boek over geschreven. Als onderdeel van hun onderzoek zijn er 5 interviews gehouden met nazaten van tot slaaf gemaakten.

De oorlog gaat nooit voorbij: Overijssel 1940-1945

De 17 minidocumentaires op youtube

LINK NAAR DE PLAYLIST

 

Pagina RTV oost met de 17 interviews 

Link naar RTV Oost

 

De oorlog gaat nooit voorbij
Marco Krijnsen, Ewout van der Horst, Martin van der Linde
Uitgeverij WBooks, 2020

ISBN 9789462583771 

Van 1 tot en met 17 april 2020 trad RTV Oost ‘In het voetspoor van de bevrijders’ met een serie mini-documentaires met achtergrondartikelen. Het is dan precies 75 jaar geleden dat geallieerde troepen door Overijssel trokken om de inwoners te bevrijden van de Duitse bezetting. De mini-documentaires zijn gebaseerd op persoonlijke verhalen en vertellen het verhaal van de Tweede Wereldoorlog op 17 verschillende manieren. De productie is tot stand gekomen in nauwe samenwerking met het Historisch Centrum Overijssel.

 

Ook verscheen er een boek n.a.v. de interviews: De oorlog gaat nooit voorbij. Hierin zijn 25 interviews opgenomen. De mini-documentaires en de verhalen in het boek overlappen elkaar deels, er zijn 4 mini-documentaires die niet in het boek opgenomen zijn, en 12 verhalen waarvan geen mini-docs gemaakt zijn.

Lessen voor de Toekomst

Bommel, M.A.J. van, fotograaf - Afbeelding van Willem Bley achter zijn fruitkar in de Koningstraat te Utrecht. - Utrechts Archief - 823256
 

Het Volksbuurtmuseum vindt het belangrijk om ook van de periode na de Tweede Wereldoorlog tot de jaren 70 de verhalen van de volksbuurt bewoners uit Utrecht op te tekenen. Het interviewproject is breder dan alleen Wijk C, ook bewoners van de ‘nieuwe’ wijken als Kanaleneiland en Overvecht worden geïnterviewd.
De originele Utrechters, maar zeker ook de nieuwe Nederlanders komen aan het woord, de gastarbeiders, zoals men ze destijds noemde.
Hoe was het om hier te komen en hoe gaat het ze nu? Zij vertellen over het leven in de volksbuurt tussen 1945 en 1990. Honderd en één mensen zijn geïnterviewd over hun leven, hun werk en hun wijk. Hoe kijken ze daarnaar en welke ideeën willen ze meegeven aan (jonge) mensen voor de toekomst?

Het leven in de volksbuurt, 1945-1990

Adrianne Dercksen, Ingeborg Hornsveld

Nederlands Volksbuurtmuseum
Uitgeverij Betelgeuze
ISBN: 9789087081010

 

Het leven in een volksbuurt

podcast

 

 

In het boek en de podcastserie staat de geschiedenis van de Utrechtse volkswijken en hun bewoners centraal. Meer dan honderd volksbuurtbewoners zijn geïnterviewd over hun leven en hoe het vroeger was.

 

Het boek

Het boek vertelt het verhaal van het leven van mensen uit Utrechtse volksbuurten van 1945 tot ongeveer 1990. Ze vertellen over hun kindertijd, hun ouders, school, uitgaan, seksualiteit, werk, de buurt, de stad, hun eigen gezin. Verhalen over armoede en hard werken om verder te komen. Over saamhorigheid in familie en de buurt, maar ook over dronkenschap en huiselijk geweld. Hoe werden migranten ontvangen en hoe vonden ze een plek in de samenleving?

Telkens is de vraag hoe mensen op hun leven terugkijken. Op de kansen die zij kregen op school en op hun werk. Welke hobbels kwamen ze tegen in het leven en hoe gingen ze daar overheen? Hoe denken ze over lotsbestemming en eigen verantwoordelijkheid? Wat willen ze jongeren van nu meegeven op basis van hun eigen levenservaring.

Het boek ‘Het leven in de volksbuurt’ is geschreven door Adrianne Dercksen en Ingeborg Hornsveld en is te koop in de museumwinkel of via uitgeverij Betelgeuze.

 

De podcastserie

In deze serie hoor je fragmenten uit de interviews. Volksbuurtbewoners delen hun herinneringen, leren ons lessen en vertellen verhalen over het leven in de volksbuurt. De podcastserie is gemaakt door Jaap Hoeve en Bart Verbeek.

Congo

Bantoe vissers

Op 30 juni 1960 werd Congo onafhankelijk van België. David van Reybrouck onderzocht de roerige anderhalve eeuw geschiedenis van Congo. Een mengeling van meer dan 100 oral history interviews en de gebruikelijke geschiedschrijving op basis van geschreven bronnen.

 

Hier komen de mensen en gebeurtenissen aan bod die de ontwikkeling van Congo hebben beïnvloed – van de slavenhandel tot de ivoor- en rubberboom; van de komst van Henry Morton Stanley tot het tragische regime van koning Leopold II; van wereldwijde verontwaardiging tot het Belgische kolonialisme; van de onafhankelijkheidsstrijd tot het wrede bewind van Mobutu; en van het wereldberoemde Rumble in the Jungle tot de burgeroorlog over natuurlijke hulpbronnen die in 1996 begon en nu nog steeds woedt.

 

Van Reybrouck verweeft de geschiedenis van zijn eigen familie met de stemmen van een grote verscheidenheid aan individuen – charismatische dictators, strijdende krijgsheren, kindsoldaten, ouderen, vrouwelijke koopvaardijsmokkelaars en velen in de Afrikaanse diaspora in Europa en China – om een zeer menselijke benadering van politieke geschiedenis te bieden, waarbij de nadruk ligt op het Congolese perspectief en de geschiedenis van een land wordt teruggegeven aan de mensen.

Revolusi

Revolusi – Indonesië en het ontstaan van de moderne wereld
David Van Reybrouck

De Bezige Bij, Amsterdam 2020

Het onafhankelijkheidsproces op weg naar de revolusi. Dat is de periode waar het Van Reybrouck om gaat, en waarvan de allerlaatste ooggetuigen nog leven. Van Reybrouck interviewt een heel legertje 90-plussers.

Zij brengen de geschiedenis tot leven. Geen detail is te klein, geen citaat overbodig: ‘Getuigen die vinden dat ze niks te vertellen hebben zijn vaak de interessantste’, schrijft Van Reybrouck.

Van Reybrouck vindt de opmerkelijkste getuigen op de onwaarschijnlijkste plaatsen en slaagt erin mensen te laten praten, zelfs over de grootste smerigheden die ze hebben begaan of ondergaan. Hij spreekt dienstweigeraar Piet van Staveren, maar ook vrijwilliger Goderd van Heek, Indonesische oud-strijders, dwangarbeiders, troostmeisjes, hoogbejaarde Gurkha’s, Japanse veteranen en zelfs Soekarno’s Japanse weduwe Dewi. Hij voert Britten, Fransen, Japanners, Duitsers en Amerikanen op, want de revolusi was niet alleen mensenwerk, maar was ook nadrukkelijk ingebed in een groter, internationaal gebeuren: er zijn meer dan twee kanten aan dit verhaal.

 

© Beeld Nationaal Archief/Collectie SPAA