Geef een of meerdere zoektermen op.
Gebruik dubbele aanhalingstekens om in de exacte woordvolgorde te zoeken.
Gebruik dubbele aanhalingstekens om in de exacte woordvolgorde te zoeken.
Geachte leden van de Commissie Onderwijs, Cultuur en Wetenschap,
Hierbij verzoeken wij u namens stads- en streekmusea, regionale- en plaatselijke archieven, wetenschappelijke instituten/universiteiten en maatschappelijke initiatieven om actieve politieke steun om de ontwikkeling van een Nationaal Knooppunt Oral History mogelijk te maken.
Oral history is van groot belang voor onze hedendaagse geschiedschrijving en ons cultureel erfgoed. Het draagt bij aan nieuwe perspectieven op de hedendaagse geschiedenis en aan identiteitsontwikkeling en zingeving in een snel veranderende tijd. In Nederland neemt de belangstelling voor oral history al jaren toe, maar een goede ondersteunende nationale infrastructuur ontbreekt. Materiaal wordt niet goed opgeslagen. Bestaande bronnen zijn moeilijk toegankelijk en kennis wordt fragmentarisch opgebouwd en weinig gedeeld. Musea, scholen, wetenschappers, erfgoedorganisaties en gewone burgers hebben dringend behoefte aan een ondersteunend centrum, dat collecties verbindt en toegankelijk maakt, zoals in onder meer de V.S., Canada, Engeland, Schotland en Singapore al decennia bestaan.
Grote behoefte
Bij oral history gaat het om het verzamelen van levensverhalen en van getuigenissen van mensen over bepaalde historische gebeurtenissen. De verhalen worden verzameld door middel van (open) interviews en door gebruik van andere mondelinge bronnen. Oral history vertelt de verhalen van groepen die weinig in de geschiedschrijving aan bod komen en draagt daarmee bij aan andere en nieuwe perspectieven op de hedendaagse geschiedenis. Ook is oral history belangrijk voor zingeving en identiteitsvorming. Het vertellen van een persoonlijk verhaal helpt om het eigen leven in perspectief te zien en om dit in een bredere (historische) context te kunnen plaatsen. Tenslotte is oral history van groot belang voor het onderwijs. In het huidige tijdperk van social media zijn persoonlijke verhalen een uitstekende manier om jongeren kennis over de geschiedenis bij te brengen en hun historisch bewustzijn te vergroten. Door zelf aan oral history te doen beseffen ze dat de geschiedenis van morgen vandaag gemaakt wordt.
Verweesd erfgoed
De afgelopen decennia zijn er in Nederland veel oral history onderzoeken uitgevoerd. Bijvoorbeeld naar de Watersnoodramp, de geschiedenis van het verzet in Friesland, de levensverhalen van mijnwerkers, de behandeling van zogenaamde afstandsmoeders, de geschiedenis van de textielindustrie in Brabant en de levensverhalen van vluchtelingen. Verspreid over het land ligt in verschillende archieven, depots en schoenendozen, meer dan 50.000 uur audiovisueel materiaal. Veel van dit materiaal is niet ontsloten en kan dus niet worden hergebruikt voor nieuw onderzoek. Er is sprake van een grote hoeveelheid verweesd erfgoed en er komt elke dag nieuw materiaal bij dat nauwelijks gestandaardiseerd is en daardoor niet hergebruikt kan worden. In andere landen bestaan er al decennia lang goed toegeruste oral history centra. Deze centra ondersteunen wetenschappers, erfgoedinstellingen en particulieren bij het bedrijven van oral history, brengen bestaande collecties in beeld en zorgen voor eenheid in de digitale standaards en privacy garanties bij het bewaren van het materiaal. In Nederland bestaat zoiets niet. De urgentie om het Knooppunt te ontwikkelen zit hem niet alleen in de grote versnippering van het materiaal en de dreigende teloorgang daarvan door veroudering van tapes, cassettebandjes en bepaalde digitale dragers. Het gaat ook om de uitdaging om de hedendaagse geschiedenis op een meer multidisciplinaire en multimediale manier, samen met betrokken gemeenschappen, aan een gemengd publiek te vertellen.
Stichting BMP heeft in 2017 een haalbaarheidsonderzoek uitgevoerd naar een Nationaal Oral History Centrum. Uit dit onderzoek blijkt dat de behoefte aan een ondersteunend centrum groot is. Dat geldt voor wetenschappers, particulieren, musea en archieven. Zij pleiten voor de ontwikkeling van een Nationaal Knooppunt Oral History met een goed functionerende portal, dat op termijn aangehaakt kan worden bij een bestaand instituut. [1]
Doelstelling
Samengevat heeft het Knooppunt Oral History (werktitel Sprekende Geschiedenis) tot doel om oral history in Nederland te bevorderen door:
Ontwikkelplan voor vier jaar
Het initiatief tot het Knooppunt wordt gesteund door vooraanstaande instituten, musea, universiteiten en maatschappelijke organisaties en belangrijke personen op het terrein van oral history. Opzet is dat het Knooppunt in vier jaar tijd als project ontwikkeld wordt en daarna wordt het aangehaakt bij een nader te bepalen landelijk instituut. In die vier jaar bekijkt een Stuurgroep van partners en onafhankelijke deskundigen welk instituut hiervoor het meest geschikt is. Ook wordt gewerkt aan een gemengd verdienmodel, onder meer door het tegen betaling aanbieden van cursussen op het gebied van interviewen en het bewaren van materiaal. Daarnaast leveren de partners een financiële bijdrage. Hierdoor zal het uiteindelijke Knooppunt slechts gedeeltelijk afhankelijk zijn van subsidies.
Het Knooppunt bevindt zich op het snijvlak van verschillende disciplines en beleidsvelden. Tijdens gesprekken met het departement van OCW merken wij dat er ook daar enthousiasme is, maar dat het lastig is om de bestaande schotten te doorbreken. Wij zoeken daarom zo breed mogelijke politieke steun om de ontwikkeling van het Knooppunt Sprekende geschiedenis op korte termijn mogelijk te maken. Wij hopen dat u als commissieleden dit belangrijke initiatief steunt en actief bij wilt dragen aan realisering hiervan.
ONDERTEKENAARS
De meeste ondertekenaars zijn gericht uitgenodigd. Een aantal heeft de petitie doorgestuurd naar collega’s.
| Mr. Mieke Zaanen Algemeen directeur KNAW |
Prof.dr. Selma Leydesdorff Emeritus hoogleraar Oral history and culture UvA |
| Mr. Domenica Ghidei Biidu Human rights laywer and independent strategic advisor on Equity, Inclusiveness and Diversity |
Arnoud Odding Directeur-bestuurder Rijksmuseum Twenthe & De Museumfabriek |
| Bart Rutten Artistiek directeur Centraal Museum |
Onno Bakker Directeur Zeeuws Maritiem muZeeum & Cultuurwerf |
| Dr. Arjan van Hessen Onderzoeker Taal- en spraaktechnologie Universiteit Twente / Director User Involvement CLARIAH |
Jantje Steenhuis Directeur Stadsarchief Rotterdam |
| Prof.dr. Fridus Steijlen Koninklijk Instituut voor Taal, Land en Volkenkunde (KITLV) |
Marloes Hülsken Hoofddocent – Lerarenopleider – Onderzoeker HAN university of applied sciences (oral history in de klas) |
| Dr. Dienke Hondius (VU Amsterdam) Namens de werkgroep Oral history van het Huizinga Instituut |
Prof.dr. Irene Zwiep Namens de faculteit Geesteswetenschappen UvA |
| Jantine van Elk Bibliotheek Textielmuseum Tilburg |
Dr. Anneke Sools Universitair docent Universteit Twente – Programmadirecteur Storylab |
| Annegriet Wietsma Documentairemaker, Eindredacteur, Oral history docent |
Prof.dr. Gerben Westerhof Hoogleraar Narratieve psychologie en technologie – Universiteit Twente |
| Menno Heling Platform If Then Is Now |
Prof.dr. Arnoud-Jan Bijsterveld Hoogleraar Cultuur in Brabant – Tilburg University |
| Dr. Moniek E.J. Hover Lector/professor storytelling Breda University of Applied Sciences |
Jeroen Neus Stichting Verhalis Breda |
| Arjen Kok | Rutger Doop Namens stichting droom en daad – Rotterdam |
| Paul Middellijn Creative director at National Storytelling Academy |
Marielle Hendriks Directeur Erfgoedhuis Zuid-Holland |
| Dr. Maaike Warnaar Assistant Professor International Studies and Middle East Studies Leiden University Institute for Area Studies (LIAS) |
Prof.dr. Joep Leerssen Moderne Europese Letteren – UvA |
| Hanneke Propitius Directeur Humanity House |
Dr. Robert Woltering Wetenschappelijk medewerker Arabische Taal en Cultuur – UvA |
| Willy van der Most Hoofd Kennis en Collecties Batavialand / FlevolandsGeheugen |
Marc Wingens (directeur) Else Gootjes (medewerker projecten) Erfgoed Gelderland |
| Prof dr. Frank van Vree directeur NIOD |
Patrick Timmermans Directeur-bestuurder Erfgoed Brabant |
| Steve Austen Director MBA Culture, Heritage & Citizenship |
Dr. Peter Doorn Directeur DANS (Data Archiving and Networked Services) |
| Vincent Robijn Namens Stichting Overijsselacademie en Historisch Centrum Overijssel |
Paul van de Laar Directeur Museum Rotterdam |
| Judikje Kiers Directeur Amsterdam Museum |
Chantal Keijsper Directeur Het Utrechts Archief & Het Flevolands Archief |
| Jeoffrey van Woensel Wetenschappelijk medewerker/historicus Veteraneninstituut |
Prof.dr. Emile Schrijver Algemeen directeur Joods Cultureel Kwartier Hoogleraar Geschiedenis van het Joods Cultureel Erfgoed |
| Siemco Louwerse Directeur Watersnoodmuseum te Ouwerkerk |
Corinne Rodenburg Directeur Drents Archief |
| Johan Oomen Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid doelgroepeigenaar erfgoedprofessionals en onderzoekers |
Mooike de Moor Reporter- Redacteur bij RTV Rijnmond |
| Erik van den Bergh Historicus |
Brechtje Keulen Journalist en hoofdredacteur van Z! (daklozenkrant) |
| Jet Homoet Independent Documentary Film Director, Cinematographer |
Prof. dr. Janneke van Mens-Verhulst Oud-hoogleraar Theorie en Praktijk van de Vrouwengezondheidszorg |
| Annet Schipper Namens Rotterdam Vertelt Cultuurscout Hoek van Holland / Cultuurscout Rozenburg / Force de femme / Vrouwen in de lift |
Annette Benedictus Initiatiefnemer van Verhalen Zaaien Directeur Stichting Schoolverteller |
| Marjan Beijering Geschiedenislab, historicus |
Hermine van Helden Verhalenvertelster Verhalenkoffer |
| Melanie Plag Verhalenverteller Babboes Directie Stichting Schoolverteller |
Dr. Sanneke Stigter Assistant Professor | Programme Leader Contemporary Art Conservation University of Amsterdam |
| Piet van Wijk Opleidingsdirecteur Conservering en Restauratie (UvA) |
Mila Ernst Docent cultureel erfgoed Reinwardt Academie / Coördinator Modemuze |
| Rijksmuseum Dr. Esther van Duijn, Schilderijenrestaurator en onderzoeker E. Doornbusch, Coordinator verwervingsprocedure Suzan Meijer, Hoofd Restauratieatelier Textiel/Head of Textile Conservation Gwen Tauber, Restaurator schilderijen |
Rijksmuseum Marieken van den Bichelaer, Wetenschappelijk medewerker Beeldende kunst Marjolein Koek MA, Junior Restaurator Textiel | Assistant Conservator of Textiles Aafke Weller, Papierrestaurator Miranda Goddijn, Papierrestaurator |
| Robert Parthesius (phd) Associate Professor Archaeology and Heritage Leiden University Director Centre for International Heritage Activities |
Lieuwe Zoodsma Directeur Noord-Hollands Archief |
| Dr. Marijke van Faassen Senior Researcher Huygens Institute for the History of the Netherlands |
Ruth Meyns Directeur Het Verhalenhuis |
| Dr. Andreas Weber, University of Twente Assistant professor | Department of Science, Technology and Policy Studies (STePS) |
Dr. Kaouthar Darmoni Directeur Atria, kenniscentrum voor emancipatie en vrouwengeschiedenis |
| Spark van Beurden Onderzoeker Sociale Wetenschappen Educatie en Pedagogie, Universiteit Utrecht |
Marciano Daans Radio Brasa / Rotterdam Vertelt |
| Simone da Silva Directeur DIG IT UP Rotterdamse stadscultuur galerie & erfgoedlab |
Christian van der Ven Hoofd Publieksdiensten Brabants Historisch Informatie Centrum |
| Wendy Jansen Programmamanager Hovo Rotterdam Erasmus Academie voor een Leven Lang Leren |
Tjeerd Vrij Directeur Haags Historisch Museum |
| Dr. Gerard Nijsten Directeur Bibliotheek UvA/HvA |
[1] Verslag van het haalbaarheidsonderzoek naar een Nederlands Oral History Centrum. Stichting BMP/Museum Twentse Welle (thans Museumfabriek), Amsterdam, 2017
