Oral history projecten passen bij het Fonds voor Cultuurparticatie, zolang mensen in hun vrije tijd zelf met de methodiek aan de slag gaan. Er zijn verschillende plekken binnen het fonds waar oral history projecten passen:

Bij de regeling Erfgoed Maken. Het actief betrekken van nieuwe/meer mensen bij het erfgoed is een voorwaarde om hier een subsidie aan te vragen. Het aanleren van de methodiek binnen de eigen organisatie, past bij de ‘Verkenning’ van Erfgoed Maken. Wel moet de Verkenning leiden tot een plan van aanpak voor het oral history-vervolgproject.

Bij de regeling Samen Cultuurmaken passen oral history-projecten ook, zolang er wordt samengewerkt met een partner uit het sociaal domein en het project leidt tot het wegnemen van drempels om mee te doen aan cultuur.

Het leren van de oral history-methodiek past ook bij de regeling ‘Vernieuwen van Cultuurmaken’ hoofdstuk ‘Ontwikkeling’. Bij die regeling staat de artistieke/culturele ontwikkeling van een groep vrijwilligers/amateurs centraal.
 

Voor het fonds is de participatieve of publieke insteek van het project meer leidend dan het archiveren van de oral history verhalen of het hanteren van een wetenschappelijke methodiek.  

Van 1 februari tot 1 mei 2024 kunnen kleine erfgoedorganisaties een aanvraag doen voor initiatieven die erfgoedvrijwilligers in hun werk ondersteunen. Deze regeling is voor erfgoedorganisaties, waarvan de vrijwilligers het kloppend hart vormen.

De regeling is specifiek bedoeld voor projecten met een digitale insteek. Ook zijn oral history projecten zeer welkom!

Denk daarbij bijvoorbeeld aan: 

• * digitalisering en/of ontsluiting van de digitale collectie of verbetering van de kwaliteit van de digitale collectie.
• * ‘oral history’-projecten waarbij de mondelinge verhalen van vrijwilligers worden vastgelegd en ontsloten via een website of database.
• de aanschaf van materiaal voor digitalisering, zoals een scanner of camera.
• het versterken van de digitale aanwezigheid, door bijvoorbeeld de aanpassing van de website of de database met een webshop, ticketsysteem.
• audiovisuele middelen zoals audiotours, films of routes met QR-technologie om publiek op passende wijze te ontvangen.
• ontwikkeling van kennis en kunde op het gebied van digitalisering, bijvoorbeeld voor het opstellen van een informatieplan. (zie https://www.museumconsulenten.nl/informatieplanner/ )

ERFGOEDVRIJWILLIGERSREGELING

Met deze workflow kun je oral history interviews op een gestandaardiseerde manier creëren, beschrijven en digitaal toegankelijk maken. Zo maak je duurzaam hergebruik mogelijk, bijvoorbeeld voor (publieks) historisch onderzoek, onderwijs, documentaires en tentoonstellingen.

Index

Duurzaam hergebruik

Deze handleiding volgt het zogeheten FAIR-data principe. FAIR staat voor Findable, Accessible, Interoperable, Reusable. De werkwijze zorgt ervoor dat je oral history interviews vindbaar en toegankelijk zijn voor anderen, en dat anderen de opnamen en bijbehorende documentatie ook digitaal kunnen hergebruiken.

Meer weten?

Deze workflow is een van de resultaten van het onderzoeksproject STORIES IN MOTION: oral history as sustainable data in urban settings van Arno van der Hoeven (Erasmus Universiteit Rotterdam) en Norah Karrouche (Vrije Universiteit Amsterdam), en was een samenwerkingsverband tussen de nationale onderzoeksinfrastructuur voor de geesteswetenschappen CLARIAH, het nationale expertisecentrum en repository voor onderzoeksdata DANS, community archive Gerse Vrouwen van de Rotterdamse vrouwenorganisatie Dona Daria, grassroots erfgoedorganisatie DIG IT UP, Geschiedenislab en Stadsarchief Rotterdam. STORIES IN MOTION maakte deel uit van het project (Re-)Tracing History. New Methodologies for Making the Past Tangible, Palpable and Negotiable van het onderzoeksprogramma de Nationale Wetenschapsagenda (NWA), route Levend Verleden en is gefinancierd door de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO).

Waarom de films?

Het gesprek aangaan over het verleden kan soms best lastig zijn. Iedereen heeft een andere ervaring, een ander verhaal. Deze filmpjes, speciaal geproduceerd voor mbo-studenten, laten zien hoe zij kunnen luisteren naar het verhaal van een ander en hoe zij het kunnen vastleggen. Zij gebruiken daarvoor de oral history interviewmethode. De films zijn vanaf vandaag te bekijken via het YouTube-kanaal van Erfgoed Gelderland.

Wat is er te zien?

In deze vijf korte films wordt uitgelegd wat een oral history interview is, hoe je het zelf voorbereidt en uitvoert en wat je ermee kan. In elke film neemt interviewer Shaima je mee in haar eigen oral history onderzoek. Zij heeft een mysterieus voorwerp gevonden op zolder en wil daar meer over weten. Shaima komt terecht bij Joop, hij kan haar meer vertellen over het voorwerp omdat hij als kind de Slag om Arnhem meemaakte. Shaima doet een oral history interview met Joop en laat zien hoe ze dat doet.

Hoe kunnen de video’s gebruikt worden?

Mbo-docenten kunnen de films in de klas gebruiken om studenten kennis te laten maken met de oral history interviewtechniek. Het materiaal helpt studenten om later zelf een oral history interview te doen over het thema vrijheid. In voorbereiding daarop zijn er verschillende lesmodules rondom het thema vrijheid en onvrijheid. Meer informatie over de modules en de leerlijn is te vinden op de website van de Hogeschool Arnhem en Nijmegen. Wilt u zelf een project beginnen met oral history? Neem dan contact op met Erfgoed Gelderland.

Hoe zijn de films gemaakt?

De films zijn onderdeel van het programma Gelderland in Vrijheid, mogelijk gemaakt door provincie Gelderland. De video’s zijn gemaakt door Erfgoed Gelderland en filmmakers Niek&Nena in samenwerking met Airborne Museum ‘Hartenstein’ en andere partners van het project Burgerschap en Vrijheid: Herinneringscentrum Apeldoornsche Bosch, het Vrijheidsmuseum, Nationaal Onderduikmuseum, HAN University of Applied Sciences, ROC Nijmegen, Rijn IJssel, Graafschap College en Aventus. 

ORAL HISTORY | Afl. 1 Wat is oral history?

ORAL HISTORY | Afl. 2 Het interview voorbereiden

ORAL HISTORY | Afl. 3 Het interview opnemen

ORAL HISTORY | Afl. 4 Interviewtechniek

ORAL HISTORY | Afl. 5 Het interview verwerken en bewaren

Toestemmingsformulier interviews

1. Om het gebruik van de interviews mogelijk te maken moet elke geïnterviewde een toestemmingsformulier invullen waarbij deze persoon toestemming geeft om het (gehele) interview beschikbaar te stellen. 
2. Als er fragmenten zijn in het interview die de geïnterviewde niet beschikbaar wil stellen of waarin hij/zij niet herkenbaar in beeld wil, kan de geïnterviewde dit aangeven op het toestemmingsformulier.
3. Ook kan de geïnterviewde aangeven dat sommige stukken pas over tien of twintig jaar toegankelijk worden.
4. Tenslotte kan de geïnterviewde aangeven dat het interview bijvoorbeeld alleen beschikbaar gesteld wordt voor geregistreerde onderzoekers.

Overeenkomst eigendom en gebruik interviews

Interviewers die freelance voor een project werken worden auteursrechtelijk gezien als maker. Daarom moeten de interviewers verklaren dat de interviews die hij of zij afneemt in opdracht van een organisatie of een specifiek project gemaakt zijn eigendom worden van die organisatie.

Workflow interviews

Een schematische weergave van de stappen die je moet zetten voor een oral history interview.

Van het kiezen van een persoon om te interviewen tot aan het deponeren van alle bestanden in een archief.

Overwegingen bij het gebruik van spraakherkenning

Wanneer je overweegt automatische spraakherkenning (ASR) te gebruiken, is het belangrijk te beseffen dat bepaalde AV-bronnen geschikter zijn dan andere. Hier zijn enkele zaken om in gedachten te houden. Ten eerste, de audiokwaliteit moet hoog zijn. Dit betekent dat stemmen duidelijk moeten zijn, niet echoën, en bij voorkeur dicht bij de mond opgenomen met adequate microfoons.

Ten tweede werkt ASR het best bij monologen. Als een audiobestand vol is met mensen die elkaar onderbreken en door elkaar heen praten, kunnen de resultaten verwarrend zijn om te lezen, aangezien niet alle software in staat is verschillende mensen aan de hand van hun stem te herkennen. Idealiter zou het bestand voor elke spreker een apart kanaal moeten hebben.

Tenslotte is ASR over het algemeen niet erg goed in het omgaan met accenten en dialecten. Wanneer je te maken hebt met migranten of plattelandsbewoners met een accent dat voor jou misschien gemakkelijk te verstaan is, kan ASR daar toch grote moeite mee hebben. Laat staan met accenten die voor buitenstaanders moeilijk te begrijpen zijn.

ASR software

Bedenk bij het gebruik van online-software dat je privacy-gevoelige bestanden upload. 

Lees altijd de voorwaarden van een ASR-dienst, voordat je beslist of deze aan je privacy-eisen voldoet.

ASR met Subtitle Edit

Vanaf januari 2023 (versie 3.6.12) is er een nieuwe optie voor automatische spraakherkenning in Subtitle Edit ingebouwd.

Bij deze versie van Subtitle Edit zijn onder het tabblad Video twee spraakherkenningsfuncties ondergebracht:

1. Vosk/Kaldi (een wat oudere ASR-methode)
2. Whisper (op AI gebaseerde moderne ASR-functie) 

Korte installatiebeschrijving voor Subtitle Edit 3.6.12*, om het programma het best te laten werken voor Whisper spraakherkenning:

* Inmiddels is versie 4.0.5 beschikbaar, met weer meer opties voor Whisper. Voor de engines OpenAI, CTranslate2 en WhisperX is aparte installatie van Python vereist. De engines Purfview’s Faster Whisper (met taalmodel large-v3), CPP en ConstMe kunnen zonder Python gebruikt worden.

Met de Advanced optie bij het scherm Whisper “Audio to text” kunnen extra parameters voor de Whisper command line worden aangegeven. Ook Whisper post-processing kan nu via Settings geconfigureerd worden.

De installatie van Python is een hoofdstuk apart. Een vereenvoudigde manier om Python en Whisper op je computer te installeren is hieronder te lezen onder het kopje: Installeren Whisper en Python (Windows) – voor gevorderden.

MacWhisper

Snel en gemakkelijk audiobestanden omzetten in tekst met OpenAI’s geavanceerde transcriptietechnologie Whisper.

• Het transcriberen gebeurt op je apparaat, je (gevoelige) gegevens verlaten je computer niet. 
• Exporteren ondertitels in .srt & .vtt. Tekstexport in .csv 
• Doorzoek het hele transcript en markeer woorden
• Audio afspelen en synchroniseren met transcripties
• Ondersteunt 100 verschillende talen
• Automatisch verwijderen van ums, uhhs en andere soortgelijke opvulwoorden
• Ondersteunde formaten: mp3, wav, m4a en mp4 video’s.
• Ondersteunt Tiny en Base modellen

Voor de Pro versie is een kleine bijdrage vereist van € 29,- (Persoonlijk gebruik)

De Pro-versie maakt gebruik van Medium and Large models, waarbij het transcriptieresultaat vaak nog veel beter is.

AI Transcriptions by Riverside

Gebruikers die geen software op hun computer willen downloaden en toch gebruik willen maken van AI transcriberen kunnen gebruik maken van Riverside’s transcriber. Transcribeer audio en video in 100+ talen met slechts een paar klikken. Riverside’s transcriber biedt Ai transcripties helemaal gratis.

Er zitten wel wat nadelen aan het online gebruik:

(Gevoelige) gegevens upload je naar een internet space  
Transcriptietijden kunnen variëren afhankelijk van de bestandsgrootte, de lengte van de inhoud en hoe druk de servers van  Riverside het hebben.
 

Voordelen:

Ongelimiteerde upload van bestanden (MP3, Wav, MP4 en MOV)

Output in Caption – ondertitelbestand (srt) of Tekstbestand (txt)

Nadeel: Andere bestandsformaten, zoals m4a, moeten eerst omgezet worden naar een voor de website leesbaar formaat. Bijvoorbeeld met Convertio.co

Whisper SteveDigital online

Gebruikers die geen software op hun computer willen downloaden en toch gebruik willen maken van Whisper kunnen de gratis service op internet van SteveDigital gebruiken.

Online audiobestanden of YouTube-bestanden omzetten in tekst met OpenAI’s geavanceerde transcriptietechnologie Whisper.

Er zitten wel wat nadelen aan het online gebruik:

• (Gevoelige) gegevens upload je naar een internet space  
• Bij drukte is er een wachtrij, kan soms lang duren bij grote bestanden
• Output is een tekstbestand (zonder tijdscodering) 

Voordelen:

• Transcripties maken duurt 5-10 seconden per minuut audio
•  Maakt gebruik van large-model

Installeren Whisper en Python (Windows) – voor gevorderden

Whisper AI maakt gebruik van de programmeertaal Python.

Om alles op je computer te installeren, van Pyhton tot en met de verschillende Whisper-modellen, is enige computerkennis wel vereist. Op de site van GitHub staan alle benodigde bestanden gegroepeerd:

github.com/openai/whisper

Het is best ingewikkeld om alles op je persoonlijke computer aan de praat te krijgen. Welke programma-onderdelen er moeten worden geinstalleerd is sterk afhankelijk van de specificaties van je computer.

Er is echter een installatie programma ontwikkeld door TroubleChute dat het hele installatieproces automatisch doorloopt, rekening houdend met de configuratie van jouw computer.  

Hieronder is een link naar de video waar stapsgewijs wordt uitgelegd hoe Python en Whisper eenvoudig te installeren is op je computer:

TroubleChute

One-click Whisper install windows install script

Korte beschrijving installatie:

ASR met Word 365

Automatische spraakherkenning

Automatische spraakherkenning met Word in Office 365.

Met een Microsoft registratie is de service online gratis te gebruiken.

Nadeel is dat het resultaat een document is zonder tijdcodes.

Via een optie in YouTube Studio zijn hier ondertitels met tijdcodes van te maken.

DOWNLOAD het aparte instructie-document.

Instructie-document voor automatische spraakherkenning in Word is hier te downloaden:

Automatische transcriptie

Automatische transcriptie met Word in Office 365.

Alleen met een Office 365-premium abonnement is de service te gebruiken.

(300 minuten spraakherkenning per maand)

Het resultaat is een document met begintijden per alinea. Om er een leesbaar ondertitel-bestand met tijdcodes van te maken kan gebruik worden gemaakt van een optie in YouTube Studio. 

Download het aparte instructie-document.

Instructie-document voor automatische transcriptie in Word is hier te downloaden:

ASR met Google Docs

De automatische spraakherkenning is te gebruiken met een Google Account.

Nadeel is dat het resultaat een document is zonder tijdcodes.

Via een optie in YouTube Studio zijn hier ondertitels met tijdcodes van te maken.

DOWNLOAD het aparte instructie-document.

Instructie-document voor automatische spraakherkenning in Google Docs is hier te downloaden:

ASR met YouTube

De automatische ondertitels zijn te maken met een Google / YouTube-account.

Alleen geschikt voor video-bestanden. 

Als je een geluidsbestand (mp3, wav, ogg, etc.) automatisch wil laten transcriberen, moet dat eerst omgezet worden naar een video-bestand om te kunnen uploaden naar YouTube. Daar zijn allerlei gratis programma’s voor te vinden. De truc is een geluidsspoor in te laden en een willekeurige foto over de hele lengte van het geluidsbestand te zetten. Het geheel dan wegschrijven als mp4-bestand. En het geluidsbestand is klaar om te uploaden naar YouTube.

Instructie-document is hier te downloaden

ASR voor academici

Transcriptie Portal

• Gemakkelijk te gebruiken webbased ASR
• Meertalig
• Bewerken mogelijk
• Gratis (academisch gebruik)

https://www.phonetik.uni-muenchen.de/apps/oh-portal

Het Transcriptie Portaal is een online ASR tool ontwikkeld en gehost door LMU München voor academische transcriptie doeleinden. De tool is zelf geen ASR-dienst, maar maakt het mogelijk om je audiobestanden via veel verschillende ASR-diensten te verwerken. Vervolgens kun je de resultaten binnen het OH-Portal corrigeren en bewerken, of exporteren in een bestandstype naar keuze.

Als je geïnteresseerd bent in hulpprogramma’s bij het maken van transcripties kijk dan hier:

TRANSCRIPTIE-TOOLS

LOKATIE

• Zorg ervoor dat je geïnterviewde zich op zijn gemak voelt. Een oral history interview vindt daarom bij voorkeur plaats in het huis van de geïnterviewde. Laat geïnterviewden bij voorkeur zitten op de plek waar ze normaal gesproken zitten in huis.
• Ga niet te ver uit elkaar zitten.
  Vermijd dat je je stem moet verheffen, dat je oogcontact verliest.
• Ga ook niet te dichtbij zitten.
  Dan dring je de persoonlijke ruimte binnen van de geïnterviewden en dat zorgt ervoor dat ze zich ongemakkelijk voelen.
• Zorg ervoor dat er licht op het gezicht van de geïnterviewde valt.

AUDIO

• Let op dingen die je opname kunnen bederven. Zet telefoon, tv en radio uit. Kijk of er tikkende klokken zijn, spinnende poezen en alle andere dingen die een opname kunnen verstoren.
• Verminder lawaai van buiten de kamer. Sluit deuren naar andere delen van het huis en bij verkeerslawaai, sluit waar mogelijk de ramen.
• Laat de geïnterviewde bijvoorbeeld niet met ritselend papier in de hand zitten.
  Een microfoon maakt geen onderscheid tussen geluiden en pikt dus storende geluiden even hard op als spraak.
• Voor het opnemen van een interview is het veel beter een aparte microfoon te gebruiken dan gebruik te maken van de ingebouwde microfoon van de videocamera of audio apparatuur.
• Zorg ervoor dat je niet kan struikelen over de snoeren. Leg geen snoeren bij deuropeningen of op plekken waar je erover kan struikelen.
• Al naar gelang de microfoon dichter bij de geluidsbron is, des te beter zal de kwaliteit van de opname zijn.
  Als je een tafelmicrofoon gebruikt, richt het op de geïnterviewde en zet het zo dicht mogelijk bij de geïnterviewde.
• Als je een dasspeld microfoon gebruikt, bevestig het dan zo’n 15 cm onder de mond van de geïnterviewde.
  Zorg ervoor dat de kleren niet tegen de microfoon aan kunnen schuren. Microfoons met krokodillenklemmen zijn het beste hiervoor.
• Neem een paar seconden geluid op en speel het af, om er zeker van te zijn dat alles werkt voordat je aan het interview begint.

VIDEO

• Als je video gebruikt moet je ook nadenken over hoe je de geïnterviewde in beeld brengt.
• Allereerst wil je geen rechtstreeks licht in het beeld krijgen. Tegenlicht van ramen vermijden, want dat maakt het moeilijk om de juiste camera-instelling voor belichting te vinden.
  Als je kunstlicht gebruikt ben je meer flexibel.
• Je wil zoveel mogelijk van het gezicht van de geïnterviewde zien, om ook emoties te registreren.
  Zet de camera naast waar je als interviewer zit, of net achter je schouder.
• Vermijd het gebruik van auto focus.
  Zoom helemaal in om de focus handmatig aan te passen en stel dan de uitgezoomde positie in voor de opname.
• Een close-up ziet er misschien interessant uit, maar je geïnterviewden kunnen daardoor buiten het kader vallen als ze bewegen.
• Een meer uitgezoomde opname is veiliger als je zelf als interviewer de opname verzorgt.
• Een meer uitgezoomd beeld is ook interessant, omdat je eventuele gebaren van de geïnterviewde in beeld brengt.
• Als er een tweede persoon de camera bedient kan die het beeld en het geluid in de gaten houden, zodat de interviewer zich kan concentreren op het stellen van de vragen
• De persoon die de camera bedient draagt een koptelefoon om de geluidskwaliteit te controleren

Oral history is het verzamelen en bestuderen van levensverhalen, getuigenissen van mensen over historische gebeurtenissen en betekenissen die zij aan erfgoed geven. Het gaat om verhalen die worden verzameld door middel van (open) interviews. Oral history vertelt de verhalen van groepen en gemeenschappen die weinig in de geschiedschrijving aan bod komen en draagt daarmee bij aan andere en nieuwe perspectieven op de hedendaagse geschiedenis en erfgoed. Kenmerken van oral history materiaal zijn:

• Het gaat altijd om het verhaal uit de eerste hand
• De eigen ervaring en beleving staat centraal
• Het verhaal wordt mondeling overgebracht d.m.v. video/audio opnames en letterlijke transcripties.

Lees meer

Er zijn verschillende gespecialiseerde hulpmiddelen voor handmatige digitale transcriptie. Hoewel het niet noodzakelijk is om gespecialiseerde hulpmiddelen te gebruiken (je kan ook Microsoft Word of Google Docs gebruiken), is het handig om verschillende opties te kennen. Zo wordt transcriberen minder lastig en de mogelijkheden van onderzoek met behulp van je transcripties worden vergroot.

Een voordeel van het gebruiken van transcriptiesoftware is bijvoorbeeld dat het “afspelen” van het geluid en beeld in combinatie gaat met “typen” van de gesproken tekst. Dat resulteert in een transcriptie die met tijdcodes is vastgelegd, d.w.z. dat de begin- en eindtijd van elk tekstfragment (een woord, een paar woorden, een zin of een alinea) bekend zijn. Deze tijd-uitlijning maakt het mogelijk naar gesproken woorden te zoeken en ondertitels te genereren. Bij transcripties die met een gewone tekstverwerker (Kladblok, Word, enz.) worden gemaakt, ontbreekt deze tijd-uitlijning en is het resultaat alleen tekst.

Beslisboom transcriberen

Een van de grootste bottlenecks bij het archiveren van oral history is het transcriberen van de interviews. Het transcriberen is van belang voor het vindbaar en doorzoekbaar maken van interviewcollecties. Met name de doorzoekbaarheid is gebaat bij een koppeling van tekst aan tijdcodes in het interview.

Als dat allemaal met de hand gedaan moet worden is dat een gigantische klus en een enorme tijdsinvestering. Er zijn verschillende professionele bureaus die hun diensten aanbieden om te transcriberen. Echter met de huidige software-ontwikkelingen is het steeds aantrekkelijker om te kiezen voor computerondersteuning bij transcriberen. Het is eenvoudiger en goedkoper. In dit schema laten we gratis oplossingen voor het transcriptie-vraagstuk zien.