Verborgen verhalen – Oral history bewaren, verbinden en presenteren

Verborgen verhalen is een initiatief van het Knooppunt Oral History "Sprekende geschiedenis", in samenwerking met Stichting OPEN en het Netwerk Digitaal Erfgoed (NDE). Het project wordt gefinancierd vanuit het FARO-programma van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) en loopt in de provincies Gelderland, Zuid-Holland en Zeeland. Het project onderzoekt hoe lokale en regionale initiatieven kunnen worden ondersteund bij het duurzaam bewaren, registreren en presenteren van oral history-interviews.

Waarom dit project?

Hoewel oral history een krachtig middel is om persoonlijke verhalen te verbinden aan erfgoed, blijkt het in de praktijk lastig om dit materiaal goed op te slaan, toegankelijk te maken en te presenteren – vooral voor communities en kleinere (vaak door vrijwilligers uitgevoerde) initiatieven of musea.

Veel organisaties hebben behoefte aan praktische hulp en toegankelijke digitale infrastructuur. Dit project onderzoekt hoe er per provincie een ondersteuningsstructuur opgezet kan worden, zodat initiatieven zelfstandig en met lichte begeleiding hun collecties kunnen beheren, registreren en delen.

Doelstellingen

In kaart brengen wat lokale en regionale initiatieven nodig hebben om oral history duurzaam te bewaren, registreren en presenteren.
Verkennen welke bestaande collectieregistratiesystemen (zoals Atlantis, Axiell Collections, Memorix Maior) geschikt en bruikbaar zijn.
Aandragen van oplossingen voor het genereren van transcripties met behulp van software, inclusief kosten en randvoorwaarden.
Ontwikkelen van een aanvullende termenlijst voor oral history, als uitbreiding op het bestaande Termennetwerk van het NDE.
Aansluiten bij de Nationale Strategie Digitaal Erfgoed (NSDE) om duurzame toegankelijkheid en koppelbaarheid van data te waarborgen.

Werkwijze

Het project wordt uitgevoerd samen met:

Drie erfgoedhuizen: Erfgoed Gelderland, Erfgoedhuis Zuid-Holland en Erfgoed Zeeland
Zes lokale initiatieven als praktijkcasussen:
- Airborne Museum
- Werkgroep Oral History Gelderland
- De Vlasklas
- Industrieel Museum Sas van Gent
- Stichting Javaanse Immigratie
- Oudheidkundige Vereniging Bleiswijk

Daarnaast wordt een klankbordgroep samengesteld met vertegenwoordigers van archieven, musea, kennisinstellingen, oral history-projecten en landelijke netwerken, waaronder Tresoar, DANS, Beeld en Geluid, het Moslimarchief en het Veteraneninstituut.

Stand van zaken (mei 2025)

Het project is begin 2025 gestart
Meerdere collectieregistratiesystemen zijn in kaart gebracht
Zes lokale initiatieven zijn aangehaakt als casussen
Wensen en knelpunten van deze initiatieven worden momenteel geïnventariseerd
De klankbordgroep wordt binnenkort voor het eerst bijeengeroepen
Eerste bevindingen worden momenteel verzameld

Oral history interview met een zuster in kloostercontext

Javaanse vrouwen met kinderen (125 jaar Javaanse immigratie) Bron: collectie NMvW

Industrieel Museum Zeeland, Sas van Gent

Leden van de werkgroep Oral History – actief in het toegankelijk maken en borgen van levensverhalen binnen het erfgoedveld

Tentoonstelling in het Airborne Museum, Oosterbeek

Wat levert het op?

Het project resulteert in:

Getoetste scenario’s voor provinciale ondersteuning bij het bewaren, registreren en presenteren van oral history
Een praktische handleiding voor erfgoedinstellingen die lokale initiatieven willen begeleiden
Een aanvullende termenlijst voor oral history en overzicht van relevante bestaande thesaurustermen
Een adviesdocument voor archieven, systeembeheerders en ondersteunende organisaties over minimale metadata-eisen voor oral history

Dit initiatief is mede mogelijk gemaakt door een financiële bijdrage vanuit de Uitvoeringsagenda Faro van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE). Deze regeling stimuleert het erfgoedveld om het functioneren van de erfgoedzorg meer in overeenstemming te brengen met het Verdrag van Faro. Dit verdrag stelt de mens en de samenleving centraal en hun relatie met erfgoed. Daarbij draait het om het stimuleren van participatie en medezeggenschap in de erfgoedpraktijk, het inzetten van erfgoed voor sociaal-maatschappelijke doelen, en het openstaan voor verschillende erfgoedopvattingen.