menu
Geef een of meerdere zoektermen op.
Gebruik dubbele aanhalingstekens om in de exacte woordvolgorde te zoeken.

5 vragen aan Dr. Susan Hogervorst

In onze nieuwe rubriek ‘5 vragen aan’ gaan we in gesprek met interessante mensen, ons netwerk en relaties en duiken we zo de wereld van oral history in en alles wat ermee te maken heeft. Deze maand Susan Hogervorst; universitair docent cultuurgeschiedenis aan de Open Universiteit. Daarnaast is ze als docent verbonden aan de Vrije Universiteit Amsterdam.

 

1/ Kun je jezelf (kort) introduceren?

‘Ik ben universitair docent cultuurgeschiedenis aan de Open Universiteit (OU). Sinds kort geef ik ook een aantal vakken aan de VU in Amsterdam. Voorheen heb ik de OU lange tijd gecombineerd met een aanstelling als docent en onderzoeker aan de Erasmus Universiteit in Rotterdam, waar ik ook heb gestudeerd en ben gepromoveerd’.

 

2/ Wat is je expertise?  

‘Ik ben gespecialiseerd in de omgang met het verleden, bijvoorbeeld in herdenkingen, monumenten en historische musea. Ik ben me steeds meer gaan richten op de ooggetuige als historische bron. Het wegvallen van de ooggetuigengeneratie van de Tweede Wereldoorlog heeft tot talloze interviewprojecten en –collecties geleid, die met allerlei technologische middelen beschikbaar en doorzoekbaar worden gemaakt. Die veranderingen en de effecten daarvan ben ik gaan volgen en op verschillende manieren gaan onderzoeken, bijvoorbeeld door geschiedenisleraren in opleiding met een video-interviewcollectie te laten werken en te interviewen over hun bevindingen. Of door de gebruikersstatistieken van een online-interviewcollectie uit te pluizen om te weten te komen welke onderwerpen, sprekers en fragmenten het meest en minst bekeken worden. De laatste jaren richt ik me steeds meer op oral history theorie en methoden’.  

 

3/ Waar ben je momenteel mee bezig?

‘Binnenkort ga ik naar een congres in Duitsland waarin ik samen met Vincent Baptist (EUR) een studie presenteer over gentrificatie en historische authenticiteit, gebaseerd op wandel-interviews in de Rotterdamse wijk Katendrecht. Daar heb ik heel veel zin in.

 

Verder ben ik een handboek aan het schrijven over oral history. Als alles goed gaat verschijnt het dit voorjaar 2024 bij Amsterdam University Press. Ik doe dat samen met Marloes Hülsken van de Radboud Universiteit. Het wordt een praktisch boek gericht op de Nederlandstalige praktijk, mèt de nodige theoretische achtergronden om in elke stap van het interviewproces weloverwogen keuzes te kunnen maken. En ook gaan we uitgebreid in op het gebruiken van bestaande interviewcollecties, want daarvan zijn er steeds meer.

 

En ik heb net een nieuw project gefinancierd gekregen over de sociale, culturele, economische en ecologische doorwerking van het verleden in de voormalige wingewesten in Limburg en Groningen. Twee postdoc-onderzoekers gaan interviews doen in de oostelijke mijnstreek en in Gronings aardgasgebied. En daar betrekken we al in een vroeg stadium mogelijke ‘eindgebruikers’ van de interviewcollecties bij, zoals het Nationaal Mijnmuseum en het Sociaal Historisch Centrum Limburg. Zo zijn onze interviews ook voor andere onderzoekers bruikbaar en toegankelijk voor een breder publiek’.

 

4/ Je bent als redacteur verbonden aan het Tijdschrift voor Geschiedenis, waar je regelmatig schrijft over actuele thema’s of gebeurtenissen. In een van de commentaren schreef je dat we de term ‘oral history’ zouden moeten afschaffen. Kun je dit uitleggen en is je kijk hierop veranderd?

‘Ha, ja ik snap dat die uitspraak wat vreemd oogt, zeker zonder context. Ik scheef dat het merkwaardig was dat we geschiedschrijving op basis van archiefonderzoek geen written history of schriftelijke geschiedenis noemen. Door geschiedschrijving gebaseerd op interviews ‘oral history’ te noemen maak je bijzonder wat eigenlijk tot het standaard methodologische arsenaal van elke historicus (m/v/x/) zou moeten behoren. Afhankelijk van je onderwerp en je onderzoeksvraag kies je immers passende bronnen en een passende methode, en dat kan interviewen zijn (of gebruik maken van bestaande interviews). Oral history is dus gewoon history, of zou dat moeten zijn. Helaas wordt oral history maar aan een enkele universiteit gedoceerd, en dan vaak als keuzevak. Mijn uitspraak was vooral bedoeld om aan het denken te zetten. En dat lijkt dus gelukt!’  

 

5/ Je bent lid van de werkgroep Oral History van het Huizinga Instituut, kun je hier iets meer over vertellen en wat staat er op de planning de komende tijd?  

Het Huizinga Instituut is de landelijke onderzoeksschool voor promovendi en researchmasterstudenten op het gebied van cultuurgeschiedenis. Er zijn werkgroepen rond allerlei thema’s waarin promovendi en studenten met meer gevorderde onderzoekers lopend onderzoek en actuele ontwikkelingen rond het vak bespreken. De oral history werkgroep bestaat al heel lang, voorheen gecoördineerd door Selma Leydesdorff, die toen hoogleraar Oral history and culture was aan de Universiteit van Amsterdam. Na haar pensioen namen Dienke Hondius (Vrije Universiteit), Barbara Henkes (Rijksuniversiteit Groningen) en ik de coördinatie over. Om het jaar geven we een oral history cursus voor promovendi en studenten. En ongeveer elke twee maanden organiseren we een bijeenkomst, online of in Utrecht. Die bijeenkomsten zijn open voor iedereen die met oral history bezig is, niet alleen voor promovendi, en ook niet alleen voor onderzoekers verbonden aan een universiteit. We hebben een lezing gehad van Stef Scagliola over het hergebruiken van bestaande interviewcollecties, en de voorlaatste bijeenkomst ging over het oral history onderwijs aan de universiteiten. Afgelopen vrijdag sprak onderzoeker Annelot Hoek over haar onderzoek naar de dekolonisatie van Indonesië. Meer informatie over de bijeenkomsten en aanmelden kan op onze website’.

 

Volg Susan op LinkedIn

Oproep Vlaamse collecties en projecten mondelinge geschiedenis

Het Knooppunt ‘Sprekende geschiedenis’ focust niet enkel op Nederland maar richt zich ook op collecties en projecten uit Vlaanderen. Dat is de opdracht van onze collega Sofie Heyens, een Vlaamse studente Cultuurwetenschappen van de Open Universiteit die stage loopt bij het Oral History Knooppunt. Zij brengt in kaart welke musea, bibliotheken, archieven, erfgoedcellen of andere erfgoedverenigingen gebruikmaken van mondelinge geschiedenis in lopende projecten. Daarnaast probeert ze ook zicht te krijgen op interview collecties die in het verleden afgenomen werden.

 

Sofie Heyens: “Ik ben benieuwd om te zien welke erfgoedorganisaties uit Vlaanderen en Brussel vandaag inzetten op mondelinge geschiedenis. Daarnaast wil ik ook de bestaande collecties meer onder de aandacht brengen. Veel organisaties bewaren interviews die prachtige informatie bevatten. Maar ze zijn moeilijk vindbaar, soms omdat ze nog niet gedigitaliseerd zijn, met als gevolg dat ze in de praktijk weinig geraadpleegd worden. Het is mijn doel om die oral history schatten meer in de kijker te plaatsen via de website ‘Sprekende geschiedenis’.”

 

Zet u als museum, archief, erfgoedbibliotheek of erfgoedorganisatie in op mondelinge geschiedenis en wilt u meewerken aan het zichtbaar maken van deze collecties? Registreer dan uw collecties en uw lopende projecten die gebruikmaken van mondelinge geschiedenis. Hebt u tijdens het invullen vragen, of wil u graag meer weten over dit onderzoek, neem dan contact op met Sofie Heyens (sofieheyens@me.com).

 

In Nederland ontstaat er een Knooppunt, maar ook in Vlaanderen beweegt er heel wat op het vlak van mondelinge geschiedenis. Op lange termijn wil FARO hier, samen met het project Schafttijd en andere partners uit het erfgoedveld, een praktijkgericht vormingsaanbod rond ontwikkelen. Zin om mee te denken en ervaringen te delen? Lees dan hier verder.

 

Foto: CoWomen via Unsplash