Terugblik expertmeeting Archieven en Oral History | 19 sep 2024 | Stadsarchief Amsterdam

Op donderdag 19 september vond in het Stadsarchief Amsterdam de expertmeeting Archieven en Oral History plaats. In de prachtige entourage van het Stadsarchief kwamen ruim 30 archiefmedewerkers en -gebruikers samen om ervaringen te delen en een agenda voor de toekomst samen te stellen.  

Archieven zijn van groot belang voor oral history. Het gaat daarbij om het bewaren en ontsluiten van de interviews als bronmateriaal én om de dienstverlening aan het publiek dat vaak op zoek is naar aansprekende historische verhalen. Centraal stond de vraag hoe archieven deze rol in de praktijk waar kunnen maken en wat zij daarbij nodig hebben.  

Na van harte welkom te zijn geheten door Marc Holtman van het Stadsarchief Amsterdam leidde Marijn Braam van Knooppunt Oral History, “Sprekende geschiedenis” de middag in met een betoog over het belang van oral history voor archieven en andersom.

Hierna volgden drie introducties als basis voor de interactieve workshops na de pauze.

• Marc Holtman van KVAN/ Stadsarchief Amsterdam sprak over het archief als nutsvoorziening in relatie tot oral history.
• Widia Mahabier van DANS gaf een korte demonstratie van de (vernieuwde) mogelijkheden om oral history data te archiveren en publiceren en ging daarnaast in op het belang van transparantie en hergebruik van oral history voor wetenschappelijk onderzoek.
• Lois Hutubessy van Nieuwe Instituut hield een inspirerende presentatie over het nieuwe collectieplatform van Nieuwe Instituut dat in november gelanceerd zal worden. Met dit platform wil Nieuwe Instituut meerstemmigheid versterken.  

Na een korte pauze gingen de aanwezigen uiteen om samen dieper in te gaan op een drietal belangrijke vraagstukken rondom archieven en oral history: het bewaren van oral history, hoe doe je dat; het archief als publieksvoorziening, wat betekent dat in de praktijk en wat is de rol van het archief op het gebied van oral history, kies je voor een passieve of meer actieve aanpak en wat betekent dat dan? 

Aan het einde van de middag kwam iedereen weer samen om de uitkomsten van de drie workshops met elkaar te delen. Belangrijke conclusies van de middag waren: 

Bewaren en toegankelijkheid vereisen standaardisatie en samenwerking 

Duurzaam en verantwoord bewaren van oral history vraagt om standaardisatie van metadata, duidelijke afspraken over AVG en eigenaarschap, en het koppelen van verhalen aan collectiestukken en relevante informatie. Samenwerking tussen archieven en andere werkvelden is hierbij cruciaal. 

Toegang tot oral history moet worden verbeterd 

Veel materiaal is moeilijk vindbaar of toegankelijk. Oplossingen zijn betere digitale infrastructuur, API’s, audiovisuele spelers, en samenwerking met verbindende organisaties. Onderzoek, het onderwijs en een breder publiek kunnen veel baat hebben bij toegankelijker materiaal. 

Archieven moeten een actievere rol spelen 

Archieven kunnen hiaten in de geschiedenis aanvullen en juridische, ethische en curatoriale kennis over hergebruik van oral history bieden. Dit vereist actieve presentatie van waardevolle verhalen en een doelgericht verzamelbeleid. 

Oral history verdient structurele integratie in beleid 

Tijd en middelen blijven beperkende factoren. Integratie van oral history in beleid van archieven, erfgoedorganisaties, musea, onderwijs en overheid is noodzakelijk, evenals aandacht in de Archiefwet en betrokkenheid van OCW. 

Brede definitie van oral history vereist aandacht 

Om oral history goed te bewaren en ontsluiten, moet er overeenstemming zijn over wat eronder valt. Naast levensverhalen omvat dit ook kennis, tradities, en verhalen bij objecten en kunstwerken. 

Op basis van de uitkomsten van deze bijeenkomst stelt Knooppunt Oral History in samenwerking met KVAN en andere betrokken partners een agenda voor archieven en oral history op, om daar vervolgens samen actief mee aan de slag te gaan. Wil je op de hoogte blijven van de vervolgstappen? Abonneer je op onze nieuwsbrief.