Vrijheid komt vaak aan de orde in de verhalen van mensen. Dat geldt voor mensen die de Tweede Wereldoorlog hebben meegemaakt, voor mensen die hun land moesten ontvluchten, maar ook voor andere groepen.
Het Knooppunt Sprekende geschiedenis heeft in 2021/2022 het voorbeeldproject Mijn vrijheid – jouw vrijheid? uitgevoerd.
Over het algemeen ervaren mensen in Nederland vrijheid als vanzelfsprekend. Zo vanzelfsprekend, dat ze vaak niet beseffen wat er voor nodig is om vrijheid in stand te houden. In de huidige discussies naar aanleiding van onder andere de coronamaatregelen, lijkt het vooral te gaan over individuele vrijheid. Maar ervaringen van mensen uit het verleden laten zien dat vrijheid veel meer inhoudt.
Doel van het project Vrijheid als thema is om:
Het project kende verschillende onderdelen:
In dit deel zijn 150 interviews geselecteerd uit de collecties Veteranen vertellen, Getuigenverhalen en Ongekend Bijzonder (vluchtelingen). Deze interviews zijn waar nodig getranscribeerd én de fragmenten die over vrijheid (of onvrijheid) gaan zijn bij elkaar gebracht. Dit leverde 22 unieke labels op.
Om transcripties te kunnen maken en om de interviewfragmenten te kunnen labelen zijn in samenwerking met Clariah, twee software programma’s ontwikkeld. Het transcriberen en labelen is overwegend door vrijwilligers gedaan die via het Veteranen Instituut en Oorlogsbronnen zijn geworven.
De labels die op basis van de interviews zijn gemaakt zijn hier te vinden
16 voorbeelden van interviewfragmenten over vrijheid uit de drie interviewcollecties kun je hier bekijken.
Expositie
‘mijn vrijheid – jouw vrijheid’
20 Vrijwilligers uit Den Haag (jongeren van het MDT project School des Levens uit de Schilderswijk en Moerwijk en volwassen vluchtelingen) hebben digitale presentaties over vrijheid gemaakt. Hiervoor gebruikten ze quotes uit de interviews én hun eigen ideeën. Voor het maken van de presentaties met hun smartphone kregen ze korte cursussen van Ruben van Gogh (smartphone art), Farah Rahman (stop motion) en Frank von Meijenfeldt (videocreatie).
De expositie van hun werk die eerder te zien was bij Beeld en Geluid in Den Haag, is hier te bekijken.
Educatief materiaal
‘Vrijheid in beeld en geluid’
Op basis van de ervaringen in Den Haag is samen met jongeren een educatief programma over vrijheid ontwikkeld. Dit programma is bedoeld voor jongerenwerkers van bijvoorbeeld MDT projecten en docenten MBO en voortgezet onderwijs. Dit educatieve programma vind je hier.
Als laatste heeft Marie von Meijenfeldt (27) op basis van de gelabelde interviews een kort essay geschreven. Daarin vergelijkt ze de betekenis die de verschillende groepen geïnterviewden aan het begrip vrijheid geven en vertelt ze hoe het schrijven van het essay haar eigen denken over vrijheid beïnvloed heeft. Het essay is hier te lezen.
Het project is uitgevoerd in samenwerking met:
Het project is gefinancierd door:
Er is niets belangrijker in de wereld dan vrijheid
